به گزارش خبرگزاری ایمنا، افزایش جمعیت و شهرنشینی به همراه نیاز مداوم به توسعه زیرساخت‌ها باعث مصرف زیاد انرژی، آب و منابع طبیعی شده است. این شرایط باعث شده تا ساختمان‌ها به یکی از اصلی‌ترین عوامل انتشار گازهای گلخانه‌ای و مصرف‌کنندگان عمده انرژی تبدیل شوند. در این میان، ساختمان‌های سبز و پایدار به‌عنوان یک راه‌حل عملی و ضروری برای کاهش مصرف انرژی و منابع طبیعی، حفظ محیط‌زیست، و بهبود کیفیت زندگی مطرح می‌شوند. این نوع ساختمان‌ها با هدف کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و بهینه‌سازی انرژی، تلاش می‌کنند تعادلی میان نیازهای انسان و محیط‌زیست ایجاد کنند.
ساختمان‌های پایدار بر اصولی مثل طراحی‌های هوشمند، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، و مدیریت بهینه آب و مواد استوار هستند، هدف اصلی این طراحی‌ها کاهش مصرف انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است. از جمله فناوری‌های مورد استفاده در این ساختمان‌ها می‌توان به پنل‌های خورشیدی، سیستم‌های تهویه طبیعی و بهره‌برداری از انرژی باد و زمین‌گرمایی اشاره کرد. این سیستم‌ها نه تنها مصرف انرژی را کاهش می‌دهند، بلکه انتشار کربن و گازهای گلخانه‌ای را هم کم می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که ساختمان‌های پایدار می‌توانند تا ۳۰ درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند و به همین دلیل نقش مهمی در کاهش اثرات تغییرات اقلیمی ایفا می‌کنند.
یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی ساختمان‌های پایدار، استفاده بهینه از مواد ساختمانی، به‌ویژه مواد بازیافتی و منابع تجدیدپذیر است، استفاده از مصالحی مانند بتن و فولاد بازیافتی نه تنها به کاهش مصرف مواد خام کمک می‌کند، بلکه ضایعات ساختمانی را نیز کاهش می‌دهد؛ سیستم‌های بازیافت آب و جمع‌آوری آب باران می‌توانند مصرف آب را به‌ویژه در مناطق کم‌آب کاهش دهند و مدیریت منابع آبی را بهبود ببخشند.
این نوع معماری به عنوان یک رویکرد نوآورانه می‌تواند راهی روشن برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و ارتقای کیفیت زندگی در جوامع امروزی باشد، ساختمان‌های سبز و پایدار نقشی کلیدی در بهبود زندگی شهرنشینان و حفظ محیط‌زیست دارند. این نوع معماری، با تأکید بر مصرف بهینه منابع و کاهش اثرات زیست‌محیطی، می‌تواند به‌عنوان راهکاری برای مقابله با چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی و کمبود منابع عمل کند و آینده‌ای روشن‌تر و پایدارتر را برای همه به ارمغان بیاورد.
ساختمان‌های سبز، راه نجات شهرها
مهدی سالاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: ساختمان‌های سبز و پایدار نقش بسیار مهمی در ایجاد تعادل بین نیازهای جامعه مدرن و حفظ محیط زیست ایفا می‌کنند. این ساختمان‌ها نه تنها به کاهش مصرف منابع و انرژی کمک می‌کنند، بلکه با بهبود کیفیت زندگی شهروندان نیز ارتباط تنگاتنگی دارند. در واقع، این نوع معماری فراتر از یک رویکرد فنی است وفلسفه‌ای عمیق‌تر در تعامل با طبیعت و منابع طبیعی دارد.
وی افزود: ساختمان‌های سبز به گونه‌ای طراحی می‌شوند که کمترین تأثیرات منفی را بر محیط زیست داشته باشند و بیشترین بهره‌وری از منابع انرژی را فراهم کنند. یکی از اصول کلیدی این معماری، استفاده بهینه از انرژی است. با افزایش قیمت انرژی و افزایش نگرانی‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی، بهره‌وری انرژی در ساختمان‌ها به یکی از موضوعات حیاتی تبدیل شده است. برای مثال، پنل‌های خورشیدی، سیستم‌های گرمایشی زمین‌گرمایی، و استفاده از فناوری‌های هوشمند برای مدیریت مصرف انرژی، از جمله راهکارهای اصلی در این حوزه هستند. بهره‌گیری از این فناوری‌ها نه تنها به کاهش هزینه‌های انرژی کمک می‌کند، بلکه باعث کاهش انتشار آلاینده‌ها و محافظت از محیط زیست می‌شود.
کارشناس ارشد راه و ساختمان گفت: مطالعات متعدد نشان داده است که ساختمان‌های پایدار می‌توانند تا ۵۰ درصد مصرف انرژی را در مقایسه با ساختمان‌های سنتی کاهش دهند. این به معنای صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه‌های انرژی است که در درازمدت به اقتصاد پروژه‌های ساختمانی کمک می‌کند. این ساختمان‌ها به وسیله استفاده از عایق‌های حرارتی پیشرفته و پنجره‌های کم‌مصرف، از هدررفت انرژی جلوگیری می‌کنند. همچنین بهبود کیفیت هوای داخلی، کنترل دما، و استفاده از نور طبیعی در طراحی این ساختمان‌ها تأثیر قابل توجهی در بهبود رفاه ساکنان دارد.
سالاری اظهار داشت: بهره‌وری انرژی تنها یکی از جنبه‌های این معماری است. استفاده از مواد سازگار با محیط زیست و بازیافتی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. این موضوع به کاهش مصرف مواد خام و کاهش تولید ضایعات ساختمانی کمک می‌کند. در پروژه‌های معماری پایدار، مواد بازیافتی مانند بتن و فولاد استفاده می‌شوند که نه تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهند، بلکه از تخریب بیشتر منابع طبیعی جلوگیری می‌کنند. این مواد به نحوی طراحی شده‌اند که پس از پایان عمر مفید ساختمان نیز قابلیت بازیافت مجدد داشته باشند، که این امر به ایجاد چرخه‌ای پایدار در صنعت ساخت‌وساز کمک می‌کند.
وی ادامه داد: معماری پایدار می‌تواند در مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی جهانی همچون کاهش منابع طبیعی و تغییرات اقلیمی نقش حیاتی ایفا کند. یکی از ویژگی‌های این نوع معماری، توجه به منابع محلی و استفاده از آن‌ها به عنوان بخشی از فرآیند طراحی است. به این معنا که در ساختمان‌های پایدار، از مواد محلی استفاده می‌شود که باعث کاهش حمل و نقل و به تبع آن کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود. توجه به شرایط اقلیمی منطقه و طراحی ساختمان‌هایی که بتوانند با کمترین نیاز به انرژی، سازگار با محیط پیرامونی خود عمل کنند، یکی از اصول پایه‌ای در این نوع معماری است.
کارشناس ارشد راه و ساختمان تاکید کرد: ساختمان‌های شهرداری و دیگر بناهای عمومی به عنوان نمادهای جامعه، وظیفه‌ای دوچندان در ترویج و عملیاتی کردن مفاهیم معماری پایدار دارند. این ساختمان‌ها نه تنها بر مصرف انرژی و هزینه‌های عملیاتی خود تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند به عنوان الگویی برای سایر پروژه‌های ساختمانی در سطح شهر عمل کنند.
سالاری تصریح کرد: اجرای اصول معماری پایدار در ساختمان‌های شهرداری از چند جهت حائز اهمیت است. انخستین مزیت کاهش مصرف انرژی و استفاده از منابع تجدید پذیراست، این ساختمان‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌های عمومی کمک کنند. به عنوان نمونه، سیستم‌های تهویه طبیعی و نورگیری بهینه در ساختمان‌های پایدار به کاهش مصرف برق و استفاده از منابع طبیعی مانند باد و نور خورشید کمک می‌کنند. در نتیجه، هزینه‌های مرتبط با تأمین برق و خنک‌کننده‌ها در این ساختمان‌ها به شدت کاهش می‌یابد.
وی ادامه داد: ساختمان‌های شهرداری به عنوان مراکز تجمع عمومی و خدمات‌دهی به شهروندان، تأثیر زیادی بر رفتار و نگرش جامعه دارند. هنگامی که شهروندان مشاهده می‌کنند که شهرداری‌ها از راهکارهای پایدار و سازگار با محیط زیست استفاده می‌کنند، این پیام به آن‌ها منتقل می‌شود که کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط زیست از اولویت‌های اصلی شهر است. این امر می‌تواند منجر به آگاهی بیشتر جامعه و تشویق افراد به استفاده از فناوری‌های سبز در خانه‌ها و مشاغل شخصی شود.
کارشناس ارشد راه و ساختمان تاکید کرد: سومین مزیت مهم، استفاده از فناوری‌های هوشمند و سیستم‌های مدیریت انرژی در این ساختمان‌ها است. مطالعات نشان داده‌اند که با بهره‌گیری از این سیستم‌ها، می‌توان تا ۳۰ درصد مصرف برق در ساختمان‌های عمومی را کاهش داد. علاوه بر این، استفاده از سیستم‌های جمع‌آوری آب باران و بازچرخانی آب در ساختمان‌های شهرداری می‌تواند به بهبود مدیریت منابع آب، به ویژه در شهرهایی با کمبود منابع آبی، کمک کند. این سیستم‌ها نه تنها به کاهش مصرف آب بلکه به بهبود کیفیت زندگی و افزایش پایداری محیط زیست در سطح محلی کمک می‌کنند.
سالاری گفت: ساختمان‌های پایدار به طور کلی می‌توانند به کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات کمک کنند. استفاده از مواد بادوام و سیستم‌های کارآمد انرژی باعث می‌شود که این ساختمان‌ها نیاز کمتری به تعمیرات مکرر داشته باشند و در درازمدت به صرفه‌تر باشند. به همین دلیل، شهرداری‌ها می‌توانند با استفاده از معماری پایدار به عنوان الگویی اقتصادی و زیست‌محیطی برای جامعه عمل کنند و راهکارهای مؤثری برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و اقتصادی در سطح شهری ارائه دهند.
راهکار شهرداری‌ها برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و حفظ محیط زیست
میثم میرزایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: از منظر مهندسی عمران، ساختمان‌های سبز و پایدار نقش مهمی در کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا می‌کنند. این نوع ساختمان‌ها با تمرکز بر بهینه‌سازی مصرف انرژی، آب، و مواد، به حفاظت از منابع طبیعی و کاهش وابستگی به منابع آسیب‌پذیر کمک می‌کنند. از این منظر، ساختمان‌های پایدار نه تنها به صرفه‌جویی در منابع کمک می‌کنند، بلکه بهبود شرایط زندگی و کاهش تخریب محیط زیست را به همراه دارند.
وی افزود: یکی از ارکان اصلی در طراحی ساختمان‌های پایدار، بهینه‌سازی مصرف انرژی است. این موضوع به‌ویژه در ساختمان‌های بزرگ و عمومی مانند ساختمان‌های شهرداری اهمیت ویژه‌ای دارد. در چنین ساختمان‌هایی، استفاده از سیستم‌های هوشمند مدیریت انرژی که به طور مداوم شرایط دما، نور و تهویه را تنظیم می‌کنند، می‌تواند نقش کلیدی در کاهش مصرف انرژی داشته باشد. این سیستم‌ها به کمک سنسورها و الگوریتم‌های پیشرفته، مصرف انرژی را بهینه می‌کنند و با استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های زمین‌گرمایی، به کاهش وابستگی به منابع فسیلی کمک می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از این سیستم‌ها می‌تواند تا ۲۰ درصد از مصرف انرژی ساختمان‌ها را کاهش دهد.
کارشناس عمران گفت: بهره‌وری در مصرف آب نیز یک موضوع حیاتی در ساختمان‌های پایدار است. بهینه‌سازی مصرف آب از طریق سیستم‌های بازیافت آب خاکستری و جمع‌آوری آب باران، می‌تواند به طور مستقیم به کاهش مصرف آب در ساختمان‌ها منجر شود. این سیستم‌ها از آب بازیافتی برای مصارف غیرضروری مانند آبیاری فضای سبز و شستشو استفاده می‌کنند که در مناطق شهری با منابع آبی محدود، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. به‌ویژه در کشورهایی که با کمبود منابع آبی مواجه هستند، این فناوری‌ها می‌توانند راهکاری پایدار برای مدیریت بهتر منابع آب فراهم کنند.
میرزایی اظهار داشت: ساختمان‌های شهرداری به دلیل تردد زیاد افراد و نیازهای بالای انرژی، باید به عنوان نمونه‌ای از پایداری و بهینه‌سازی منابع عمل کنند. استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های انرژی خورشیدی، توربین‌های بادی کوچک، و پنل‌های فتوولتائیک می‌تواند به تأمین انرژی این ساختمان‌ها کمک کند. ترکیب این سیستم‌ها با سیستم‌های مدیریت هوشمند انرژی باعث می‌شود که میزان اتلاف انرژی به حداقل برسد.
وی اضافه کرد: علاوه بر انرژی، استفاده از مواد ساختمانی با دوام و قابل بازیافت نیز اهمیت زیادی دارد. در ساختمان‌های پایدار، استفاده از بتن و فولاد بازیافتی و سایر مواد بادوام می‌تواند به کاهش هزینه‌های نگهداری و کاهش تولید زباله‌های ساختمانی کمک کند. این رویکرد نه تنها از نظر اقتصادی به صرفه است، بلکه به کاهش اثرات زیست‌محیطی ساختمان‌های شهری کمک می‌کند. به کارگیری سیستم‌های تهویه طبیعی و نورگیری مناسب نیز باعث کاهش مصرف انرژی برای تهویه و روشنایی مصنوعی می‌شود، که این خود در کاهش هزینه‌های عملیاتی نقش مهمی دارد.
کارشناس عمران ادامه داد: ساختمان‌های شهرداری همچنین می‌توانند به عنوان الگوهای سبز و پایدار برای دیگر ساختمان‌های عمومی و خصوصی عمل کنند. اجرای اصول پایداری در این ساختمان‌ها نشان‌دهنده تعهد شهرداری‌ها به حفاظت از محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی شهروندان است. شهروندان با دیدن چنین نمونه‌هایی، بیشتر به استفاده از راهکارهای مشابه در خانه‌ها و کسب‌وکارهای خود تشویق می‌شوند.
به گزارش ایمنا، ساختمان‌های سبز و پایدار نمادی از تغییرات مثبت در صنعت ساخت‌وساز هستند که تمرکز آن‌ها بر حفظ منابع طبیعی و بهبود کیفیت زندگی افراد است. این نوع ساختمان‌ها با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، مواد بازیافتی و تکنولوژی‌های هوشمند مدیریت انرژی به طور مؤثری به کاهش مصرف انرژی و مواد اولیه کمک می‌کنند. این تغییرات نه تنها در مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی مؤثر هستند، بلکه به ایجاد محیط‌های سالم‌تر و پایدارتر نیز کمک می‌کنند.
افزایش آگاهی عمومی و پذیرش این اصول در بین مهندسان و معماران، نشانه‌ای از روند مثبت در آینده ساخت‌وساز است. فناوری‌های نوین و پیشرفت‌های علمی در این زمینه، امکان ساخت زیرساخت‌های سبز و کم‌مصرف را فراهم می‌کنند و این مسئله به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ شهری و دولتی مانند ساختمان‌های شهرداری اهمیت ویژه‌ای دارد.
با حمایت از فناوری‌های پایدار و ترویج ساختمان‌های سبز، جامعه نه تنها در مصرف منابع طبیعی صرفه‌جویی خواهد کرد، بلکه به سوی آینده‌ای روشن‌تر و پایدارتری گام برخواهد داشت. امید است که با گسترش این رویکرد، جهان به سمت پایداری و همزیستی با طبیعت حرکت کند و ساختمان‌های سبز به الگویی برای شهرهای هوشمند و پایدار آینده تبدیل شوند.
نظر شما