تبلور فرهنگ در میدان دیپلماسی

دو روز قبل یعنی نوزدهم مهر بود که رئیس‌جمهور کشورمان همراه با چهار وزیر خود به منظور شرکت در مراسم بزرگداشت سیصدمین سالگرد «مختومقلی فراغی» شاعر شهیر ترکمن به عشق‌آباد پایتخت این کشور رفتند؛ اما مختومقلی کیست که در بحبوحه تهدیدات کشور، رئیس‌جمهور و وزرایش را به ترکمنستان ببرد؟

به گزارش خبرگزاری ایمنا، دو روز قبل یعنی نوزدهم مهر بود که مسعود پزشکیان همراه با چهار وزیر خود یعنی سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت به منظور شرکت در مراسم بزرگداشت سیصدمین سالگرد «مختومقلی فراغی» شاعر شهیر ترکمن به عشق‌آباد پایتخت این کشور رفتند.

اما مختومقلی کیست که در بحبوحه تهدیدات کشور، رئیس‌جمهور و وزرای مهم کابینه‌اش را به ترکمنستان ببرد؟

۱۱ سال پیش که انتشارات بین‌المللی الهدی، دیوان او را منتشر کرد و در کنار آن، گزیده اشعار مختومقلی را هم به چاپ رساند، بلافاصله به اثری پرفروش در ایران تبدیل شد که چاپ‌های مکرر خورد؛ مختومقلی شهریار ترکمن‌هاست و البته محمدعلی جمالزاده او را در اندازه فردوسی می‌داند. اما از نظر تاریخی، مختومقلی از شهریار هم قدیمی‌تر است و شعرش، پهنه بزرگ‌تری از مخاطبان را در بر می‌گیرد.

مختومقلی فراغی از شاعران بزرگ ترکمن است که پدرش دولت محمد آزادی نیز شاعر و از علمای این قوم بود؛ مختومقلی در سال ۱۱۱۲ هجری شمسی در روستای حاجی قوشان از توابع گنبدکاووس به دنیا آمد و خواندن، نوشتن و علوم عقلی و نقلی را در محضر پدرش دولت محمد آزادی آموخت، سپس به مکتب نیاز صالح رفت، از پیران و عارفان زمانه او و بعد از این شاگردی و کسب فضائل عرفانی و معنوی بود که وارد وادی شعر و ادب شد.

تبلور فرهنگ در میدان دیپلماسی

مختومقلی برای ادامه تحصیل به بخارا رفت، او از محضر بزرگان بسیاری در افغانستان، هندوستان، کابل، ازبکستان، ترکمنستان، آذربایجان، شیروان، خیوه و تبریز بهره‌مند شد و سرانجام به دیار خود، منطقه اترک و به میان ایل و تبار خود بازگشت. او نه‌تنها یک شاعر بلکه عارف و فیلسوفی است که عمر پنجاه‌وهفت‌ساله خود را وقف مردم سرزمین خود کرد، در عین حال اشعار او شوری عارفانه دارد و خدامحوری، وطن‌پرستی و نگاه ویژه به اهل بیت از مضامین اصلی شعر اوست.

برای ترکمن‌ها، مختومقلی شخصیتی بزرگ و مذهبی به‌شمار می‌رود که اشعارش در رشد آگاهی مردم نسبت به باورهای دینی نقش بسزایی داشته است، یکی از مسائلی که مختومقلی در اشعار خویش بسیار به آن توجه کرده است، پس از بزرگداشت و مدح پیامبر، ستایش اهل بیت و امیرالمومنین علی (ع) و واقعه عاشوراست و بر این اساس یکی از مشهورترین اشعار مختومقلی در ستایش فتوت حضرت علی (ع) شعری زیبا و داستانی به نام «گؤکجه کبتری» (کبوتر چاهی یا قمری) است.

همچنین اشعار مختومقلی فراغی درباره سیدالشهدا (ع) و واقعه عاشورا برای جامعه اهل سنت ترکمن صحرا دارای ارزش‌های زیادی است، روشنگری دینی و نشان دادن راه سعادت از شقاوت، شناخت بزرگان دین و پرهیز از خرافه مضمون این اشعار است، و برای ترکمن‌ها که مذهب را به عنوان عاملی مهم در جامعه خویش برای اعتلای معنوی می‌بینند، الگو قرار دادن شخصی چون امام حسین (ع) که یک‌تنه با جان و مال و ناموس به جهاد فی سبیل الله رفت، بسیار ارزشمند است.

مختومقلی فراغی در ۸۳ سالگی (سال ۱۱۶۹) در کنار چشمه اباساری در دامنه کوه سونگی داغ درگذشت. او را در کنار روستای آق توقای در ۴۰ کیلومتری غرب مراوه تپه شمال شرق استان گلستان و در جوار آرامگاه پدرش به خاک سپردند.

او همچنین در اشعارش از عاقبت جنگ‌طلبی و کشتار بسیار سخن گفته که یکی از آن‌ها را برای نادرشاه افشار سروده است:

بوگون شاه سن ارتیر گدای بولارسن (امروز شاهی، فردا گدایی)
ایلدن گوندن جدا بولارسن (از ایل و زمان جدایی)
قازانارسن چوخ گناه نی سن فتاح (خیلی گناهکاری ای فتاح)
بیرگون جانین چیقیپ فدا بولارسن (عاقبت روزی کشته و فدایی)

تبلور فرهنگ در میدان دیپلماسی

به گزارش ایمنا، زمانی که واژه «دیپلماسی» به میان می‌آید، شاید برای عده‌ای تنها یادآور بُعد سیاسی موضوع باشد، در صورتی که در علم سیاست و روابط بین‌الملل، دیپلماسی معنایی فراتر از بعد سنتی خود دارد؛ در این راستا موضوع «دیپلماسی فرهنگی» نیز امری قابل اهمیت و بحث است. به باور بسیاری از نظریه‌پردازان حوزه بین‌الملل، دیپلماسی فرهنگی از مصادیق قدرت نرم است که امکان قدرت نفوذ به کشور هدف را می‌دهد.

دیپلماسی فرهنگی می‌تواند به واسطه ریشه‌دار بودن و البته وجود اشتراکات فراوان به مراتب موفق‌تر از سایر دیپلماسی‌ها عمل کند زیرا اگر از نظر فرهنگی بتوان بر مردم منطقه یا کشوری تأثیر گذاشت، باورهای مردم آن کشور نیز به فرهنگ عرضه‌شده متمایل خواهد شد و در نهایت این اثر به مسائل سیاسی، اقتصادی و علمی نیز کشیده می‌شود؛ در واقع دیپلماسی فرهنگی فراتر از همه انواع دیپلماسی است و با هر اتفاقی اثر خود را از دست نمی‌دهد و در این مسیر نظام جمهوری اسلامی با پیروزی انقلاب، خود فرهنگ جدیدی را به جهان به‌ویژه کشورهای اسلامی به‌خصوص به همسایگان ارائه داد.

کد خبر 799557

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.