سرباز دهه نودی نیروی هوایی ایران

به گزارش خبرگزاری ایمنا، ورود جنگنده‌های میگ -۲۹ به ایران به دهه ۱۹۹۰ و دوران پس از جنگ ایران و عراق بازمی‌گردد، این جنگندها که ساخت اتحاد جماهیر شوروی هستند، با هدف تقویت توانمندی‌های دفاعی ایران به نیروی هوایی کشور اضافه شدند، نخستین سری این هواپیماها در سال ۱۳۷۱ (۱۹۹۲ میلادی) وارد ایران شد و به‌سرعت در پایگاه هوایی تبریز مستقر شدند، منابع خارجی گزارش داده‌اند که ایران در مجموع ۲۵ فروند میگ -۲۹، شامل ۱۸ نمونه تک‌نفره و ۷ نمونه دونفره آموزشی را از شوروی دریافت کرد. نقش ایران در دریافت این جنگنده‌ها تنها محدود به خرید مستقیم از شوروی نبود.

در طول جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، پس از حمله ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا به عراق، تعدادی از جنگنده‌های عراقی به ایران گریختند تا از نابودی در حملات هوایی ائتلاف در امان بمانند. چهار فروند میگ -۲۹ نیز در میان این هواپیماها بود که به نیروی هوایی ایران پیوست و در نهایت به عراق بازگردانده نشد.

میگ -۲۹ یک جنگندهٔ نسل چهارم دوموتوره و فرامان پذیر است که از دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط شوروی برای مقابله با هواپیماهای پیشرفته آمریکایی مانند F-15 و F-16 طراحی شد. این جنگنده با داشتن چالاکی بالا و برد عملیاتی مناسب، نقش حیاتی در مأموریت‌های هوایی ایفا می‌کند. جایگاه میگ -۲۹ در نیروی هوایی ایران میگ -۲۹ که با نام فالکروم نیز شناخته می‌شود، یکی از اصلی‌ترین جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است و در کنار جنگنده‌هایی همچون سوخ و۲۴ و F-14 تامکت، به یکی از ستون‌های دفاعی هوایی کشور تبدیل شده است.

اولین بار ایران از این جنگنده در میدان نبرد استفاده کرد، در جریان عملیات مرصاد در سال ۱۹۸۸ بود. در این عملیات، یک فروند میگ -۲۹ عراقی که به حمایت از نیروهای منافقین وارد حری ایران شده بود، توسط نیروی هوایی ایران ساقط شد، ورود میگ -۲۹ به ایران در شرایطی رخ داد که نیروی هوایی کشور پس از پایان جنگ با عراق به دنبال تقویت و نوسازی بود.

پس از جنگ ایران و عراق، که باعث تحلیل رفتن تجهیزات و توان هوایی ایران شد، دولت تصمیم خرید هواپیماهای پیشرفته‌تری از شوروی و کشورهای دیگر گرفت، میگ -۲۹ با قابلیت‌های پیشرفته خود از جمله توان مانور بالا، سرعت زیاد، و سامانه‌های اویونیک مدرن، به سرعت به یکی از مهم‌ترین دارایی‌های نیروی هوایی ایران تبدیل شد، میگ -۲۹ از لحاظ فنی قابلیت‌های حمل تسلیحات مختلف، از جمله موشک‌های هوا به هوا و بمب‌های هدایت‌شونده را داراست.

میگ _۲۹ می‌تواند در شرایط آب و هوایی مختلف و در شب نیز به عملیات بپردازد که این امر به نیروی هوایی ایران امکان انجام مأموریت‌های تاکتیکی پیچیده‌تری را می‌دهد. چالش‌ها و آینده با گذشت بیش از سه دهه از ورود میگ -۲۹ به ایران، این جنگنده همچنان در خدمت نیروی هوایی باقی مانده است، اگرچه فرسودگی و نیاز به به‌روزرسانی سیستم‌ها چالشی جدی به شمار می‌رود.

تلاش‌هایی برای ارتقای برخی از این هواپیماها و تجهیز آن‌ها به سامانه‌های الکترونیکی مدرن صورت گرفته است، اما همچنان نیاز به تجهیزات جدید و به‌روز احساس می‌شود. علاوه بر این، تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های ناشی از آن، توان ایران برای خرید یا به‌روزرسانی جنگنده‌های جدید را محدود کرده است.

ورود جنگنده‌های میگ -۲۹ به ایران، به‌ویژه در شرایط پس از جنگ ایران و عراق و در پی تحولات جنگ خلیج فارس، نقشی اساسی در بازسازی و تقویت توان دفاعی هوایی کشور داشته است، این جنگنده‌ها با ترکیبی از چابکی، برد عملیاتی بالا، و سیستم‌های پیشرفته اویونیک، همچنان به عنوان یکی از ستون‌های نیروی هوایی ایران شناخته می‌شوند.