به گزارش خبرگزاری ایمنا،، تغییرات گستره‌ای هستند که تأثیرات جبران‌ناپذیری بر حیات کره زمین می‌گذارند و از جمله تأثیرات آنها می‌توان به افزایش دمای هوای کره زمین، ذوب شدن یخ‌های قطبی، حریق مراتع طبیعی و جنگل‌زدایی، تجربه طوفان‌های شدیدتر، افزایش خشکسالی، بالا آمدن سطح آب اقیانوس‌ها، نابودی حیوانات، کاهش مواد غذایی و حتی فقر و آوارگی اشاره کرد.
تغییرات آب و هوایی همواره در حال وقوع هستند و بسیاری از دانشمندان و کارشناسان این حوزه، تغییرات رخ داده را در نتیجه رفتار و اعمال انسان‌هایی می‌دانند که حیات آنها به حیات کره زمین وابسته است، اما به این موضوع توجهی ندارند و سوزاندن سوخت‌های فسیلی، افزایش سطح آلودگی هوا در شهرها، حفاظت نکردن از اقیانوس‌ها و جنگل‌ها، افزایش مصرف مواد پلاستیکی، افزایش آلودگی‌های زیست محیطی و نداشتن صرفه‌جویی در استفاده از انرژی‌ها از جمله اعمالی است که سرعت تغییرات آب و هوایی را افزون می‌سازد.
طی چندین سال اخیر، راهکارهای جلوگیری از تغییر اقلیم و تغییرات آب و هوایی و بهبود شرایط کره زمین مد نظر بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته و کارشناسان این حوزه همواره به دنبال راهکارهایی برای کند کردن رخداد این تغییرات بوده‌اند، اما تنها پردازش و ارائه راهکار پاسخگوی اتفاقات رخ داده نیست و مسئولان کشورهای مختلف جهان و افراد جوامع باید نسبت به راهکارهای ارائه شده توجه داشته باشند و سعی کنند گامی برای حفظ حیات کره زمین بردارند.
هر سال عوامل محیطی جان حدود ۱۳ میلیون نفر را می‌گیرد؛ تغییر الگوهای آب و هوا باعث گسترش بیماری‌ها می‌شود و رویدادهای شدید آب و هوایی مرگ و میر را افزایش می‌دهند و سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی را با چالش‌های بیشتری مواجه می‌کنند؛ در این بین، یکی از تأثیرات تغییر اقلیم، افزایش دمای هوا است که نگرانی‌های بسیاری به دنبال دارد و بنا بر اظهارات برخی کارشناسان، روند دما در چند دهه گذشته در حال افزایش بوده و این تغییرات در گستره‌هایی همانند ایران که در کمربند خشک و نیمه خشک جهان جای گرفته‌اند چشمگیرتر است و سرعت افزایش دما در ایران دو برابر جهانی است.
رکورد میانگین دمای کره زمین شکسته شد
با افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای، دمای سطح زمین افزایش می‌یابد، دهه گذشته (۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰) گرم‌ترین دهه ثبت شده تاریخ رقم خورده است و از دهه ۱۹۸۰، هر دهه گرم‌تر از دهه قبل بوده است؛ دمای بالاتر، بیماری‌های مرتبط با گرما را نیز افزایش می‌دهد و کار در فضای باز را دشوارتر می‌کند، آتش‌سوزی‌ها راحت‌تر شروع می‌شود و در شرایط گرم‌تر سریع‌تر گسترش می‌یابد.
ضمن اینکه دمای هوا در قطب شمال حداقل دو برابر سریع‌تر از میانگین جهانی گرم شده است؛ در این میان، روز هشتم آگوست ۲۰۲۴، میانگین دمای کره زمین به ۱۷.۱۶ درجه سانتی‌گراد رسید که از رکورد قبلی خود در روز دوشنبه بیست‌ودوم ژوئیه ۲۰۲۴ (اول مرداد ۱۴۰۳) حدود ۰.۰۳ درجه بالاتر بود.
این شرایط در نیمکره شمالی کره زمین دمای هوا را به شدت بالا برد به گونه‌ای که در بعضی نقاط جنوب غربی آسیا گرمای هوا به بیش از ۶۰ درجه سانتی‌گراد و در بسیاری از کشورهای اروپایی به ۴۵.۵ درجه سانتی‌گراد رسید.
رویترز نیز اعلام کرده بود شهرهای ژاپن، اندونزی و چین، رکوردهای جدید گرما را ثبت و کشورهای حاشیه خلیج فارس هم به دلیل شاخص‌های گرما و رطوبت، دمای بیش از ۶۰ درجه سانتی‌گراد را تجربه کرده‌اند.
میانگین گرمای زمین نسبت به پارسال حدود ۱.۶۴ درجه بالا رفت که شدت حرارت باعث تشدید ذوب شدن یخچال‌ها شد و به گفته دانشمندان، تغییرات آب و هوایی ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی، دلیل اصلی این رکورد گرما است.
ایران از مهمترین مناطق تحت تأثیر افزایش دما در دنیا
سحر تاجبخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به نشانگرهای اقلیم و پیامدهای تغییر اقلیم اظهار کرد: داده‌های نظارتی زمین نشان می‌دهد که با افزایش گازهای گلخانه‌ای و روند روز افزون گرمای هوا، میزان متوسط افزایش تراز آب اقیانوس‌ها، نسبت به دو دهه قبل حدود دو برابر شده است.
وی افزود: اگر روند افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه پیدا کند، جمعیت زیادی به‌ویژه در کشورهای واقع در سواحل تحت تأثیر بالا آمدن سطح آب اقیانوس‌ها قرار می‌گیرند، این موضوع سبب شده تا اندونزی برای پایتخت خود برنامه‌ریزی جدی داشته باشد.
معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: تغییرات ماهانه دما در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ بسیار نگران کننده بود، به‌طوری که به تازگی بر اساس گزارش‌های بین‌المللی، دمای زمین در ۱۲ ماه متوالی بیشتر از ۱.۵ درجه پس از انقلاب صنعتی افزایش پیدا کرده است.
وی اضافه کرد: در سال ۲۰۲۳ دما در منطقه ما افزایش قابل ملاحظه پیدا کرد و در کنار آن بارش با شرایط کاهشی مواجه بوده است، داده‌های اقلیمی سازمان هواشناسی کشور نیز نشان می‌دهد که روند افزایش دما و کاهش بارش در کشور از سال‌های پیش آغاز شده است.
تاجبخش مسلمان افزود: طی ۵۰ سال اخیر روند بارش کشور با روند کاهش یک میلی‌متر در هر سال مواجه بوده و میانگین دمای هوا نیز در هر دهه با آهنگ ۰.۴ درجه افزایش پیدا کرده است؛ این شرایط در سال‌های اخیر نیز ادامه داشته و ایران در تابستان اخیر، یکی از مهمترین مناطق تحت تأثیر افزایش دما در دنیا بوده، البته بیشترین افزایش دما در ماه آگوست ۲۰۲۴ در قطب جنوب رخ داده است.
گرمای فلج‌کننده جهان
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از کشورها خواست تا برای مقابله با اثرات «گرمای فلج‌کننده» اقدام کنند، زیرا جهان با افزایش دمای بی‌سابقه‌ای مواجه است که جوامع آسیب‌پذیر را در معرض خطر قرار داده است.
گوترش اعلام کرده بود که میلیاردها نفر در سراسر جهان در حال تجربه «یک اپیدمی گرمای شدید» هستند که ناشی از تغییرات آب و هوایی است و گرمای شدید به‌طور فزاینده‌ای اقتصادها را درهم می‌ریزد، نابرابری‌ها را افزایش می‌دهد، اهداف توسعه پایدار را تضعیف می‌کند و جان افراد را می‌گیرد.
موج گرمای شدید در منطقه غرب آسیا
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO) که به‌تازگی منتشر شد، بیش از ۷۰ درصد نیروی کار جهانی (حدود ۲.۴ میلیارد نفر) اکنون در معرض خطر گرمای شدید قرار دارند و در آفریقا، نزدیک به ۹۳ درصد از نیروی کار و ۸۴ درصد از نیروی کار کشورهای عربی در معرض گرمای بیش از حد قرار دارند.
گرمای بیش از حد عامل ایجاد حدود ۲۳ میلیون جراحت در محل کار در سراسر جهان و مرگ ۱۹ هزار نفر در سال است؛ کارشناسان همچنین هشدار داده اند که با تشدید اثرات تغییرات آب‌وهوایی، الگوهای آب‌وهوایی شدیدتر می‌شوند و خشکسالی‌ها، طوفان‌های شدید، سیل‌ها و آتش‌سوزی‌های جنگلی بسیاری از کره زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
رکوردشکنی دما در منطقه نگرانی‌های فوری در مورد تغییرات آب و هوایی را به وجود آورده است، این گرمای سوزان که به وسیله ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود، مرزهای تحمل گرمای انسان را جابه‌جا می‌کند و نگرانی‌هایی را در مورد تأثیر طولانی‌مدت آن بر محیط‌زیست ایجاد می‌کند.
در ماه ژوئن، گرمای خطرناک و رکوردشکنی ۵ قاره را تحت تأثیر قرار داد و آن را به گرم‌ترین ژوئن ثبت‌شده تبدیل کرد؛ دانشمندان این امواج گرما را به تغییرات آب‌وهوایی ناشی از انسان نسبت می‌دهند که باعث افزایش فرکانس دماهای تهدید کننده حیات شده است؛ دبی با گرمای خطرناک در ۸۹ درصد روزهای تابستان به عنوان خطرناک‌ترین شهر تابستان در سطح جهان رتبه‌بندی شده است، در حالی که دوحه قطر در رتبه دوم قرار دارد.
رکورد تاریخی ۳۰ ساله گرمای تابستانه ایران ثبت شد
در این بین، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی ایران نیز پیش از این در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه رکورد تاریخی ۳۰ ساله گرمای تابستانه طی سال جاری در کشور ثبت شد، اظهار کرد: مطابق بررسی‌ها اگر دمای هوا بالاتر از نرمال، یک تا دو درجه بیش از حد طبیعی باشد، به طور کامل در کشور محسوس است.
وی افزود: طی سال جاری فلات مرکزی به ویژه استان‌های تهران، قم، اصفهان، یزد، کرمان، خراسان جنوبی، سمنان و مرکزی یک دوره گرم قابل ملاحظه را سپری کردند، به‌ویژه در مرداد سال جاری تعداد روزهایی که دما بالاتر از نرمال ثبت شد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی ایران در پاسخ به اینکه آیا رکورد گرم‌ترین تابستانه تاریخی را پشت سر گذاشته‌ایم؟ تصریح کرد: طی سال ۱۴۰۲ بسیاری از ماه‌ها، گرم‌ترین رکورد در تاریخ اقلیمی کشور را ثبت کرد و میانگین دمای ایران به ۱۹.۵ درجه سانتی‌گراد رسید که این افزایش گرما در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بود، اما طی مرداد سال جاری افزایش گرما بیش از نرمال را تجربه کردیم.
وظیفه با بیان اینکه طی سال جاری آنومالی یا بی‌هنجاری دمایی بسیار بالاتر در مقایسه با سال گذشته نداشته‌ایم، چرا که سال گذشت گرم‌ترین سال را تجربه کردیم، گفت: با این شرایط حتی مناطق جنوب شرق و جنوب تا مرکز کشور طی اواخر هفته تیر سال جاری گرم‌ترین روزها را سپری کردند.
وی پیرامون اینکه شرایط میانگین دمایی کشور طی مرداد سال جاری در حدود ۲.۶ درجه رسید، اظهار کرد: این میانگین دمایی نسبت به مرداد ماه‌های ۳۰ سال گذشته رکورد تاریخی و بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی ایران با اشاره به اینکه از ابتدای فصل تابستان سال جاری دمای هوا ۱.۶ درجه گرم‌تر از حد نرمال بود و بیشترین بی‌هنجاری دمایی با دمای ۲.۶ درجه در مرداد ثبت شد، عنوان کرد: دمای هوا در طول تابستان به طور میانگین بین یک تا دو درجه گرم‌تر از حد نرمال بود و در بعضی روزها شاهد بی‌هنجاری دمایی بودیم.
وی خاطرنشان کرد: فلات ایران به‌ویژه فلات مرکزی در تابستان با افزایش دمایی مواجه شد و شدت گرمای ایران در مرداد سال جاری تاریخی بود و بیشتر نقاط کشور تحت‌تأثیر این سیر صعودی دما بودند.
ایران ۱.۱ درجه گرم‌تر شد
بر اساس گزارش‌های موجود هواشناسی در شهریور ۱۴۰۳، کل کشور با میانگین دمای ۲۷.۰ درجه سلسیوس، ۱.۱ درجه گرم‌تر از مدت مشابه بلندمدت بوده و استان چهارمحال‌وبختیاری با ۱۲.۴ درجه پایین‌ترین میانگین کمینه و استان خوزستان با ۴۲.۶ درجه بالاترین میانگین بیشینه دمای استانی را به خود اختصاص داده است؛ در شهریور، موج گرمایی با ماندگاری سه تا پنج روز به تعداد ۲۰ رکورد در سطح کشور ثبت شد و ۱۲ شهر در پنج استان موج گرمایی سه روز و بیشتر را تجربه کردند و بیشترین اختلاف دما با بلندمدت به ۱۰.۱ درجه در ایستگاه مشکین شهر استان اردبیل رسید.
بر اساس اطلاعات سازمان هواشناسی کشور، در شهریور سال جاری، ۲۴ رکورد جدید از پارامتر بالاترین بیشینه دما یعنی گرم‌ترین روز در ایستگاه‌های با طول دوره آماری بیش از ۳۰ سال ثبت شده است که بیشینه اختلاف آن با بلند مدت ۳.۶ درجه و در ایستگاه زرینه استان کردستان بوده است؛ همچنین بر اساس داده‌های موجود، در شهریور سال جاری ۹ رکورد جدید از پارامتر بالاترین کمینه دما یعنی گرم‌ترین شب در ایستگاه‌های با طول دوره آماری بیش از ۳۰ سال ثبت شده است که بیشینه اختلاف آن با بلند مدت ۲.۴ درجه و در ایستگاه مهاباد استان آذربایجان غربی بوده است.
نظر شما