علیرضا بیات در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره سیارک PT5-2024 اظهار کرد: این سیارک که با نام PT5-2024 نام‌گذاری شده، قرار است از ۲۹ سپتامبر (هشتم مهر) به مدت حدود ۵۳ روز، یعنی تا ۲۵ نوامبر، به دام مدار زمین بیفتد.
وی درباره محل اصلی وجود سیارک‌ها در منظومه شمسی افزود: معمولاً میان مدار سیاره‌های مریخ و مشتری منطقه‌ای به نام کمربند سیارکی قرار دارد؛ کمربند سیارکی، ناحیه‌ای است که پر از اجرام آسمانی مختلف از سنگ‌های کوچک تا اجرام بزرگ است. این اجرام، که از جنس‌های مختلف همچون سنگ و فلزات هستند، در این ناحیه به دور خورشید در حال گردش‌اند. این اجرام را سیارک می‌نامیم و این منطقه به همین دلیل به نام کمربند سیارکی شناخته می‌شود.
کارشناس نجوم ادامه داد: از آنجا که این سیارک‌ها در مدارهای خاص خود به دور خورشید گردش می‌کنند، گاهی تحت تأثیر حرکت و نیروی جاذبه سیاره‌های دیگر قرار می‌گیرند و به سمت این سیاره‌ها کشیده می‌شوند. به همین دلیل، ممکن است به صورت موقت به‌عنوان ماهواره‌ای طبیعی به دور سیاره‌های بزرگتر همچون مشتری یا زحل گردش کنند. به‌عنوان مثال، نزدیک به ۹۵ سیارک به دور مشتری و حدود ۱۴۵ سیارک به دور زحل در حال گردش‌اند، که دلیل آن جاذبه قوی این سیاره‌های غول‌پیکر است.
بیات گفت: گاهی این سیارک‌ها در مسیر حرکت خود از نزدیکی زمین عبور می‌کنند و برای مدتی به مدار زمین وارد می‌شوند. البته احتمال برخورد آن‌ها با زمین نیز وجود دارد. همان‌طور که در گذشته، برخورد یک سیارک بزرگ موجب عصر یخبندان و انقراض گونه‌های مختلف موجودات زنده شد.
وی افزود: هر سیارک، بسته به ترکیب و ساختار خود، می‌تواند منبعی از مواد معدنی مختلف همچون طلا، آب یا مواد معدنی دیگر همچون منیزیم و پتاسیم باشد.
کارشناس نجوم اضافه کرد: برخورد این سیارک‌ها با زمین به دانشمندان کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه منظومه شمسی و منشأ آب‌های موجود در زمین به دست آورند. برخی معتقدند آب‌های موجود در سیارک‌ها در برخورد با زمین به این سیاره منتقل شده‌اند.
بیات ادامه داد: سیارک PT5-2024 که قرار است برای مدتی در مدار زمین گردش کند، این امکان را فراهم می‌کند که زمین در آن بازه زمانی دارای دو ماهواره شود؛ یکی ماه یا قمر زمین که سال‌های زیادی است در مدار زمین در حال گردش است و این سیارک که می‌تواند به‌عنوان ماهواره دوم زمین در نظر گرفته شود.
وی گفت: با توجه به قطری که زمین دارد (تقریباً ۱۲ هزار و ۷۴۰ کیلومتر)، می‌تواند گرانش نسبتاً قوی‌ای در فضا ایجاد کند. این گرانش قادر است تا حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار کیلومتری از سطح زمین بر اجرام عبوری اثر گذارد. وقتی جرمی از این فاصله عبور می‌کند، جاذبه زمین می‌تواند مدار آن را تغییر دهد و آن را به سمت خود بکشد. اگر جرم کوچک باشد یا سطح کمی داشته باشد، جاذبه زمین ممکن است آن را به سمت خود جذب کند و در نهایت موجب برخورد آن با سطح زمین شود.
کارشناس نجوم اظهار کرد: این پیش‌بینی‌ها به ما این امکان را می‌دهد که مسیر و تاثیر اجرام نزدیک به زمین را بررسی کنیم. به‌عنوان مثال، سیارک آپوفیس که دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند، در آینده به فاصله ۳۲ هزار کیلومتری از سطح زمین خواهد رسید؛ فاصله‌ای حتی نزدیک‌تر از مدار ماهواره‌های جئو که در ۳۶ هزار کیلومتری زمین قرار دارند. این سیارک احتمالاً در سال‌های آینده به زمین نزدیک خواهد شد و حتی احتمال برخورد آن با زمین بین پنج تا هفت درصد تخمین زده شده است.
بیات اضافه کرد: برای پیگیری و ردیابی این اجرام، سازمان‌هایی زیر نظر ناسا وجود دارند که به صورت مستمر سیارک‌ها را جستجو و ردیابی می‌کنند. در ایران نیز انجمن‌هایی وجود دارند که این پویش‌های جستجوی سیارکی را دنبال می‌کنند. افراد با استفاده از داده‌هایی که توسط این سازمان‌ها ارائه می‌شود، می‌توانند سیارک‌های جدیدی را که تاکنون کشف نشده‌اند، شناسایی کنند. اگر این سیارک‌ها پس از مدتی (معمولاً بین پنج تا ۱۰ سال) مدار و حرکت ثابتی داشته باشند، کشف‌کنندگان آن‌ها می‌توانند سیارک را به نام خود یا انجمنشان نام‌گذاری کنند، بنابراین سیارک‌ها به طور کلی قابل پیگیری و ردیابی هستند و فاصله و مدار آن‌ها نسبت به زمین قابل پیش‌بینی است.
وی افزود: سیارک‌ها و دنباله‌دارها بسته به فاصله‌شان از زمین، زاویه‌ای که نسبت به خورشید دارند و قطرشان، می‌توانند دارای «قدر ظاهری» باشند. که قدر ظاهری به معنای میزان درخشندگی است که یک جرم آسمانی از دید ما دارد. این درخشندگی به عواملی بستگی دارد که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد؛ از جمله فاصله جرم از زمین و زاویه تابش نور خورشید به آن.
بیات ادامه داد: قدر ظاهری، به صورت عددی اندازه‌گیری می‌شود. هرچقدر این عدد به منفی نزدیک‌تر باشد، جرم درخشان‌تر به نظر می‌رسد. به‌عنوان مثال، اگر قدر ظاهری یک ستاره منفی دو باشد و دیگری قدر ظاهری مثبت سه داشته باشد، مسلماً آن ستاره‌ای که قدرش منفی ۲دو است، درخشان‌تر به نظر می‌رسد.
کارشناس نجوم بیان کرد: برای درک بهتر، فرض کنید ستاره A با قدر منفی دو و ستاره B با قدر مثبت سه در آسمان دیده شوند؛ بدون شک ستاره A درخشان‌تر خواهد بود. این قاعده برای سیارک‌ها نیز صادق است. با توجه به عواملی که ذکر شد، می‌توان درخشندگی آن‌ها را رصد کرد. البته، سیارک‌ها معمولاً با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند و برای دیدن آن‌ها نیاز به تلسکوپ یا دوربین‌های دوچشمی قوی داریم.
وی اظهار کرد: هر جرم آسمانی می‌تواند تهدیدی برای زمین باشد. سیارک‌ها نیز می‌توانند خطر بزرگی برای ساکنان زمین به همراه داشته باشند. دلیل این امر آن است که سیارک‌ها به دلیل سرعت بسیار بالایی که دارند، در صورت برخورد با زمین، موج انفجاری عظیمی ایجاد می‌کنند که می‌تواند حتی از هزاران یا شاید میلیون‌ها بمب اتمی نیز خطرناک‌تر باشد.
بیات گفت: این انفجار نه تنها منطقه برخورد را به کلی نابود می‌کند، بلکه موج‌های شدیدی ایجاد می‌کند که می‌تواند دریاها و اقیانوس‌ها را متلاطم کرده و کل وضعیت جغرافیایی و اقلیمی زمین را به هم بریزد، به طوری که اکثر موجودات زنده ممکن است از بین بروند، بنابراین هر جرم آسمانی که به زمین نزدیک شود، می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد.
وی ادامه داد: ما می‌توانیم برخورد احتمالی سیارک‌ها با زمین را پیش‌بینی کنیم. به همین منظور، پروژه‌ای به نام «پروژه دفاع سیارکی» در ناسا تعریف شده است. در این پروژه، دانشمندان به جای متلاشی کردن سیارک‌های خطرناک، تلاش می‌کنند مدار آن‌ها را تغییر دهند، زیرا اگر سیارکی که به سمت زمین می‌آید متلاشی شود، به جای یک قطعه، هزاران قطعه کوچک به سمت زمین برخورد خواهند کرد که خطر را چند برابر می‌کند.
کارشناس نجوم افزود: راه‌حل این است که به جای متلاشی کردن سیارک، برخوردی دقیق انجام دهیم تا مدار و مسیر حرکت آن تغییر کند. به این ترتیب، سیارک از کنار زمین عبور خواهد کرد و برخوردی با سطح زمین نخواهد داشت. این روش یکی از راهکارهایی است که در آینده برای جلوگیری از تهدیدهای آسمانی به کار گرفته خواهد شد تا بتوانیم از برخورد سیارک‌ها با زمین جلوگیری کنیم.
نظر شما