به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، روز یادواره کتابخانه‌ها هر سال در یازدهم سپتامبر مصادف با بیست‌ویکم شهریور ۱۴۰۳ برگزار می‌شود تا از نقش کتابخانه‌های عمومی در رفاه اجتماعی قدردانی کند. کتابخانه‌ها منابع ارزشمند از دانش هستند که نقش مهمی در پرورش عادات مطالعه و جست‌وجوی پاسخ سوالات ایفا می‌کنند. کتابخانه‌های عمومی مکانی برای یادگیری، کشف و بهبود دانش برای تشکیل جوامعی حول محور آگاهی هستند.
قدمت نخستین کتابخانه‌ها به ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. از آن زمان تاکنون هر تمدن مهمی تاریخچه خود را در آرشیوهایی نگهداری می‌کند که در کتابخانه‌ها حفظ می‌شود. کتابخانه‌های امپراتوران و فرمانروایان قدرتمند بعضی از مشهورترین آثار ادبی را به جهان امروز داده‌اند.
روز به یادواره کتابخانه‌ها با تسهیل ارتباطات، تقویت شهروندی، ترویج تفاهم، تضمین آزادی دسترسی به اطلاعات و استقبال همگانی از کتابخانه‌ها برگزار می‌شود و یادآوری می‌کند که هیچ نفرتی نمی‌تواند در برابر قدرت عشق و دانش دوام بیاورد.
قدیمی‌ترین کتابخانه جهان
کتابخانه القراویین در فاس، مراکش، قدیمی ترین کتابخانه جهان است که هنوز فعال است. قدمت آن به سال ۸۵۹ میلادی باز می‌گردد. این کتابخانه بخشی از مجموعه‌ای است که شامل مسجد و دانشگاه قراویین است. طی چندین سال گذشته، این کتابخانه تحت بازسازی چند میلیون دلاری قرار گرفته است.
زیباترین کتابخانه جهان
صومعه سن لورنزو د ال اسکوریال، مادرید اسپانیا
سن لورنزو د ال اسکوریال یکی از زیباترین کتابخانه‌های جهان است که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده و نمونه‌ای بکر از معماری رنسانس است که توسط پادشاه کتاب‌شناس اسپانیا، فیلیپ دوم، در قرن شانزدهم تأسیس شد. وی قصد داشت کتابخانه‌ای بسازد که نه تنها کتاب‌ها و دست‌نوشته‌های فلسفی و الهیات، بلکه ابزارهای علمی مانند کره‌های تزئینی و اسطرلاب‌های آسمانی و زمینی و نقشه‌های جهان شناخته شده را نیز در خود جای دهد. تأکید وی بر وحدت علوم انسانی و سایر علوم نمونه‌ای از روح عصر جدید در اروپا بود و به‌دنبال آن کتابخانه سلطنتی باشکوه سن لورنزو دو ال اسکوریال ساخته شد.
تأثیر طراحی فضای این کتابخانه بر نمایش مجموعه‌های خود، روی کتابخانه‌های سراسر جهان تأثیر گذاشت. سن لورنزو دو ال اسکوریال نخستین مجموعه‌ای بود که کتاب‌ها و دست‌نوشته‌های خود را در قفسه‌های در امتداد دیوارها به‌جای جایگاه‌هایی که در زوایای عمودی قرار می‌گرفتند، به نمایش گذاشت. این کار به این منظور انجام شد که عناوین برای بازدیدکنندگان قابل رؤیت باشند تا از آسیبی که به کتاب‌ها در هنگام بیرون آوردن برای مشاهده آن‌ها وارد می‌شود، جلوگیری به‌عمل آید.
سن لورنزو دو ال اسکوریال یش از ۴۰ هزار کتاب و نسخه خطی را در خود جای داده است که از فلسفه گرفته تا سیاست و شعر را پوشش می‌دهد که به زبان‌های مختلف از جمله لاتین، یونانی، ایتالیایی، اسپانیایی، پرتغالی، انگلیسی، فرانسوی، عربی، فارسی، عبری، چینی و حتی زبان ناهواتل (زبان آزتک‌ها) نوشته شده است. نقاشی‌های دیواری رنگارنگ سقف را زینت می‌دهند که صحنه‌هایی از تاریخ کلاسیک را به تصویر می‌کشد و نشان‌دهنده هفت هنر کهن یعنی دستور زبان، بلاغت، دیالکتیک، حساب، موسیقی، هندسه و نجوم هستند. از جمله جذاب‌ترین اشیا موجود در این کتابخانه، کره‌های متعدد به سبک باروک و گوی‌های آرمیلاری به‌شمار می‌روند.
نوآورانه‌ترین کتابخانه‌های جهان
کتابخانه‌ها زمانی پناهگاه بی‌صدای کتاب‌هایی بودند که در معابد جمع‌آوری می‌شدند تا دانشی را حفظ کنند که این کتاب‌ها در دل خود دارند، اما به لطف عصر جدید و فناوری، کتابخانه‌های امروزی نه‌تنها مملو از قفسه‌های زیبای کتاب هستند، بلکه با ابزارها و فضاهای پویا، از سالن‌های چندمنظوره گرفته تا استودیوهای ضبط پادکست، کارگاه‌ها و اتاق‌های بازی پر شده‌اند.
کتابخانه‌های امروزی با معماری منحصربه‌فرد، طرح‌های نوآورانه و فضاهای باز ساخته می‌شوند تا بازدیدکنندگان را تشویق به حضور، تعامل با سایرین و کشف جنبه‌های خلاقانه خود کنند.
نوآورانه‌ترین کتابخانه‌های دنیا در عصر حاضر عبارتند از:
کتابخانه مرکزی کلگری کانادا با نمای دینامیک سه جداره شامل الگوهای شش. ضلعی به‌هم پیوسته که به هر طرف ساختمان امکان می‌دهد اهمیت و عملکردی برابر با بخش جلویی ساختمان داشته باشد. داخل کتابخانه به‌طور کامل از تخته‌های سرو قرمز غربی ساخته شده است که به فرم‌های مختلف اجازه می‌دهد طبیعت را با طراحی مدرن ادغام کنند.
کتابخانه شهر اشتوتگارت آلمان در ۹ طبقه با اتاق مطالعه چند طبقه باز به شکل یک هرم وارونه با الهام از پانتئون باستانی رم طراحی شده است. این کتابخانه دارای زوایای واضح و طرح‌های رنگی خیره‌کننده سفید است که فضایی آرام و رویایی را برای کاربران ایجاد می‌کند. این کتابخانه مکعبی‌شکل با کتاب‌هایی احاطه شده که در یک سری پلکان مارپیچی قرار گرفته‌اند که نور طبیعی سقف شیشه‌ای آن‌ها را فراگرفته است.
کتابخانه مرکزی هلسینکی اودی فنلاند از نظر عملکردی و زیبایی شناخته‌شده و در سه طبقه متفاوت و شیک سازماندهی شده است که هر طبقه فضای اختصاصی خود را دارد. طبقه همکف فضایی فعال و متحول با لابی بزرگ، کافه‌ها، سینماها، سالن چندمنظوره و مواردی از این قبیل است و طبقه آخر بهشت کتاب‌خوان‌ها به‌شمار می‌رود که حال و هوای سنتی کتابخانه را با خدمات مدرن ادغام می‌کند. طبقه میانی امکاناتی هم‌چون فضاسازی، کارگاه‌ها و استودیوهای ضبط را ارائه می‌دهد.
کتابخانه تیانجین بینهای چین با پنج طبقه منحصربه‌فرد و آینده‌نگر دارای ظاهری مدرن با طراحی کامل سفید و قفسه‌بندی‌های پلکانی است که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند و عنوان بهترین کتابخانه را به خود اختصاص داده است. این کتابخانه زیبای چین در یک ساختمان مستطیل‌شکل با دیوارهای بیرونی قاب فلزی طراحی شده و دارای فضای بیضی‌شکل غول‌پیکری در مرکز آن است که از بیرون به چشم می‌خورد و «چشم بینهای» لقب گرفته است.
بیبلیوثیکا اسکندریه مصر کتابخانه‌ای منحصربه‌فرد است که به یاد کتابخانه سلطنتی اسکندریه بنا شده است که در آتش‌سوزی نزدیک به ۲۰۰۰ سال پیش از بین رفت. این ساختمان مدرن در سواحل دریای مدیترانه واقع شده و گویی از خاکستر اجداد کتابی خود بیرون آمده است. هدف این ساختمان بازیابی روح دانش‌پژوهی بزرگترین کتابخانه جهان باستان است که مجموعه‌ای از هزاران کتاب و نسخه خطی زمان خود را در خود جای داده است. کتابخانه جدید شامل چهار گالری هنری، یک افلاک‌نما، ۱۳ مرکز تحقیقاتی دانشگاهی و یک آزمایشگاه مرمت نسخه خطی است.
نظر شما