علی‌محمد ظهرابی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه معماری و شهرسازی تجلی فرهنگ و هویت یک جامعه است و از طریق آن می‌توان به درک ارزش‌های جامعه دست یافت، اظهار کرد: این دو حوزه بستر تأمین نیازهای انسانی و یکی از سازه‌های مهم تحقق تمدن نوین اسلامی محسوب می‌شوند.
وی با بیان اینکه در گام دوم انقلاب اسلامی، ساختار معماری و شهرسازی باید به‌گونه‌ای تغییر کند که مردم بتوانند برای پاسداشت و جاری‌سازی هویت، فرهنگ و سبک زندگی اسلامی-ایرانی مشارکت کنند، در این راستا اسناد و قوانین بالادستی نقش اساسی دارد، افزود: بررسی اسناد فرادستی، سیاست‌های کلان نظام و قوانین مربوط به شهرسازی و معماری، برای ترسیم چگونگی تحقق هویت اسلامی-ایرانی در این حوزه واجد اهمیت است.
مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان با بیان اینکه سیاست‌های کلی نظام در بخش شهرسازی (مصوب بیست‌ونهم بهمن ۱۳۸۹) در بند ۲ به تعیین ابعاد کالبدی شهرها در گسترش افقی و عمودی با تأکید بر هویت ایرانی-اسلامی پرداخته است، گفت: سیاست‌های کلی نظام در بخش مسکن (مصوب بیست‌ونهم بهمن ۱۳۸۹) در بند ۸، به رعایت ارزش‌های فرهنگی و حفظ حرمت و منزلت خانواده در معماری مسکن اشاره دارد، همچنین در سیاست‌های کلی برنامه چهارم توسعه (مصوب بیستم آذر ۱۳۸۲) بند ۲۱ به هویت‌بخشی به سیمای شهر و روستا، بازآفرینی و روزآمدسازی معماری ایرانی-اسلامی پرداخته شده است.
ظهرابی ادامه داد: سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه (مصوب بیست‌ویکم دی ۱۳۸۷) نیز در بند ۱۵ به هویت‌بخشی به سیمای شهر و روستا و بازآفرینی و روزآمدسازی معماری ایرانی-اسلامی توجه داشته که این موضوع در بند ۴۸ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه (مصوب نهم تیر ۱۳۹۴) نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در نقشه مهندسی فرهنگی کشور، در بخش اولویت‌های فرهنگی، به‌طور صریح به معماری و شهرسازی اسلامی-ایرانی اشاره شده است، تصریح کرد: اقدام ملی ۹ (راهبرد کلان ۳) بر نمادسازی و بازنمایی فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت در معماری و شهرسازی تأکید دارد، اقدام ملی ۴۰ (راهبرد کلان ۳) نیز بر رعایت موازین، احکام و ارزش‌های اصیل اسلامی-ایرانی در معماری خانه و مجتمع‌های مسکونی، شهرسازی و اماکن عمومی به‌منظور حفظ امنیت اخلاقی و حریم خانه و خانواده و پیش‌بینی الزامات اجرایی آن تمرکز دارد، همچنین اقدام ملی ۲۱ (راهبرد کلان ۵) به تهیه و تصویب سند جامع الگوی اسلامی-ایرانی شهرسازی و مسکن پرداخته است.
مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: از جمله موارد مطرح شده در این اقدام می‌توان به تهیه سند حوزه معماری و ارتقای کیفی سیما و منظر شهری، حمایت از ساخت‌وساز هماهنگ با اقلیم و الگوهای سنتی معماری اسلامی-ایرانی، و تهیه الگوهای معماری مسکن معاصر بر اساس آموزه‌های اسلامی-ایرانی اشاره کرد؛ در الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت، بند ۱۰ تدابیر نیز به احیا و توسعه نمادهای اسلامی-ایرانی در معماری و شهرسازی اهتمام دارد.
ظهرابی عنوان کرد: در قوانین پنج‌ساله توسعه، قانون برنامه سوم توسعه (مصوب هفدهم فروردین ۱۳۷۹) در ماده ۱۳۷ بند «ب» به هویت‌بخشی به سیما و کالبد شهرها و روستاهای کشور و انطباق مشخصات کلیه ساختمان‌های مسکونی و غیرمسکونی با ویژگی‌های فرهنگ معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی پرداخته است.
چگونگی پیاده‌سازی معماری و شهرسازی با هویت ایرانی-اسلامی مغفول مانده است
وی اضافه کرد: قانون برنامه پنجم توسعه (مصوب پانزدهم دی ۱۳۸۹) نیز در ماده ۱۶۹ به شورای عالی شهرسازی و معماری مأموریت داده است که به تدوین و ترویج الگوهای معماری و شهرسازی اسلامی-ایرانی بپردازد.
مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان بیان کرد: در قوانین موضوعه، قانون نظام مهندسی ساختمان (مصوب ۱۳۷۴) در ماده ۲ بند ۱ به تقویت و توسعه فرهنگ و ارزش‌های اسلامی در معماری و شهرسازی و در ماده ۱۵ بند ۱ به برنامه‌ریزی در جهت تقویت و توسعه این ارزش‌ها اشاره دارد.
ظهرابی افزود: قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن (مصوب ۱۳۸۷) نیز در ماده ۲۰ دولت را مکلف به صیانت از فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی در حوزه معماری و شهرسازی و ارتقای کیفیت طرح‌ها کرده است.
وی گفت: در قانون جهش تولید مسکن (مصوب هفدهم مرداد ۱۴۰۰) در ماده ۲۰، وزارت راه و شهرسازی را مکلف کرده است که در تهیه دستورالعمل‌های طراحی و ساخت طرح‌های مسکن حمایتی، به تحقق هویت و فرهنگ و سبک زندگی غنی اسلامی-ایرانی توجه کند.
مسئول دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب با اشاره به این موضوع فرمودند که «کشور از لحاظ قانون، سند و تصمیمات خوب هیچ کمبودی ندارد، اما مهم‌ترین مسئله پیگیری و اجرای جدی این تصمیمات و قوانین است»، بنابراین بررسی موضوع معماری و شهرسازی با هویت ایرانی-اسلامی در اسناد و قوانین کلان کشور نشان می‌دهد که اهتمام خوبی برای تحقق این هویت وجود داشته، اما مسئله مغفول مانده در این سال‌ها، چگونگی پیاده‌سازی و اجرای این موارد است.
نظر شما