به گزارش خبرگزاری ایمنا، سکوهای نفتی یا حفاری سازه‌های عظیمی هستند که به وسیله آن‌ها امکان اکتشاف و استخراج نفت و گاز از پوسته زمین فراهم می‌شود، حال این سازه‌های فلزی غول‌پیکر نیز از چالش‌ها و تأثیرات تحریم‌ها در امان نبوده‌اند و با مشکلاتی از جمله فرسودگی، نبود امکانات، تکنولوژی لازم برای احیا و بازسازی، تأمین قطعات دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
بیشتر سکوها با توجه به قدمت و سال‌های تأسیس خود نیاز دارند که هر چند سال یک‌بار تعمیرات اساسی روی آن‌ها انجام شود تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند؛ با این حال، به‌دلیل محدودیت‌های مالی و تحریم‌های بین‌المللی، امکان تعویض کامل و تعمیرات مداوم آن‌ها وجود ندارد.
فرسودگی تجهیزات و سکوهای نفتی غیرقابل انکار است
فرزین سوادکوهی، کارشناس انرژی اظهار می‌کند: سکوهای نفتی جز تجهیزات صنعت نفت محسوب می‌شوند که در فرسوده بودن آن‌ها تردیدی وجود ندارد، در حوزه فنی به‌دلیل کهنه و به‌روز نبودن تجهیزات موجب شده است که در توسعه بازار نفت دچار مشکلات بسیاری شویم.
وی ادامه می‌دهد: به‌دلیل فقدان سرمایه‌گذاری و نداشتن ارتباط با کشورهای دارای تکنولوژی و تجهیزات سرچاهی به‌روز صنعت نفت کشور از فناوری و تکنولوژی‌های جدید بسیار عقب مانده است، این مشکلی است که تمامی میادین نفتی و گازی از آن رنج می‌برند.
کارشناس انرژی عنوان می‌کند: تجهیزات نفتی باید با یک برنامه‌ریزی دقیق بازسازی، نوسازی و به‌روز شوند، چراکه در سال‌های گذشته با این موارد روبه‌رو بوده‌ایم و فرسوده بودن تجهیزات نفتی از جمله سکوها امری واضح و غیرقابل انکار هستند.
فرسودگی تجهیزات پاسخ‌گوی هدف‌گذاری تعیین شده نیست
سوادکوهی درباره متولی سکوهای نفتی می‌گوید: وزارت نفت را می‌توان به‌عنوان سیاست‌گذار و برنامه‌ریز اصلی این حوزه دانست، و ادامه کار به پیمانکاران بخش دولتی و خصوصی واگذار می‌شود با این وجود ما همچنان دچار عقب‌ماندگی تکنولوژی در این حوزه هستیم.
وی اظهار می‌کند: طبق‌معمول در اهداف تعیین‌شده از عدد و رقم بالا صحبت می‌کنیم و هدف‌های بزرگی را در این حوزه برای کشور در نظر می‌گیریم، در صورتی که برای رسیدن به آن اهداف از امکانات لازم برخوردار نیستیم و این خود یک تناقض است.
کارشناس انرژی عنوان می‌کند: از جمله خطر سکوهای فرسوده زمانی است که عمر مفید خود را از دست می‌دهد، چراکه می‌تواند آسیب‌های جانی و مالی بسیاری ایجاد کند و ضرر و زیان آن بر کسی پوشیده نیست.
سوادکوهی ادامه می‌دهد: در حوزه آفشور (کار روی دریا) به‌طور معمول سکوهای گازی در کنار سکوهای نفتی نیز قرار دارند؛ حال وزارت نفت به‌عنوان متولی و سیاست‌گذار اصلی باید فکر اساسی در این زمینه بکند، هرچند وزارت نفت به تنهایی نمی‌تواند کاری را پیش ببرد و این مستلزم ارتباط و تعامل حوزه بین‌الملل، مالی و سرمایه‌ای است؛ چه سرمایه‌گذار داخلی و چه سرمایه‌گذار خارجی.
وی اظهار می‌کند: علاوه‌برگشودن پنجره‌های تعاملاتی و ارتباط با صاحبان تکنولوژی باید سرمایه خود را نیز افزایش دهیم تا امکان خارج شدن تجهیزات از فرسودگی فراهم شود.
راهکارهای پیشنهادی بازسازی و نوسازی تجهیزات
کارشناس انرژی می‌گوید: بازسازی، نوسازی تجهیزات و سکوهای نفتی به کلیات سیاست‌های اقتصادی ما باز می‌گردد، به‌دلیل آنکه چشم‌انداز و استراتژی حوزه انرژی را جدی نگرفته‌ایم و برای آن حدومرز مشخصی تعیین نشده است، همیشه از این ناحیه دچار آسیب می‌شویم.
سوادکوهی در پایان متذکر می‌شود: علاوه‌بر تجدید نظر در حوزه سیاست و دیپلماسی خارجی، افزایش ارتباط با صاحبان تجهیزات و تکنولوژی باید امکان سرمایه‌گذاری بیشتر را نیز فراهم کنیم، در واقع تسلط‌ها و انحصارهای دولتی به‌ویژه در حوزه توسعه چاه‌های نفتی و گازی را از روی صنعت نفت برداریم، چراکه با افزایش تعاملات و امکان سرمایه‌گذاری بیشتر، تجهیزات فرسوده کنار خواهند رفت و با ماشین‌آلات و تجهیزات جدید نتایج مثبتی به دست خواهیم آورد.
سکوهای نفتی فرسوده هستند، اما از کار افتاده نیستند
بهمن گلیج، کارشناس ایمنی بهداشت محیط زیست در گفت‌وگو با ایمنا اظهار می‌کند: سکوهای مناطقی همچون سلمان، ابوذر، ایلام و بلال که قبل از انقلاب بوده‌اند بافتی فرسوده دارند، همچنین عمده سکوهای نفتی در خلیج‌فارس قرار دارند، در شمال کشور تنها دکل حفاری امیر کبیر وجود دارد که عملیاتی نیست و حفاری روی آن انجام نمی‌شود.
وی اضافه می‌کند: هر چند سال یک‌بار متناسب با میزان فرسودگی، تعمیرات با تعریف پروژه‌های همچون زنگ‌زدایی با شن(sandblast) یا جوش‌کاری بر روی سکوها انجام می‌شود، به‌دلیل بودجه ناکافی، سیاست‌گذاری اشتباه امکان تعویض کامل سکو وجود ندارد و تنها تعمیراتی برای سرپا نگه‌داشتن آن انجام می‌شود.
کارشناس ایمنی بهداشت محیط زیست می‌گوید: حتی بعضی از مناطق نفتی و گازی که به دوره پیش از انقلاب و زمان جنگ بازمی‌گردند، از کار افتاده نیستند و همچنان از آن‌ها استفاده می‌شود.
گلیج عنوان می‌کند: در بعضی از مناطق همچون پارس جنوبی به‌دلیل حفاری‌های تازه (۱۰ تا ۱۵ سال) سکو با تجهیزات جدید نصب و راه‌اندازی شده است.
سکوهای نفتی زیستگاه آبزیان
وی درباره آثار زیست‌محیطی سکوهای نفتی می‌گوید: هنگام حفاری تا حد امکان سعی می‌شود مسائل زیست‌محیطی رعایت شود، اگر عملیات حفاری با گِل روان باشد به دریا تخلیه نخواهد شد و در Cutting box( باکس‌های بزرگی که گِل روغنی در آن‌ها ریخته و به خشکی انتقال می‌دهند) قرار گرفته و به خشکی انتقال داده می‌شوند و با تجهیزات موجود، روغن از گِل جدا شده و مشتقات روغن مجدد مورد استفاده قرار می‌گیرد و گِل تفکیک شده به زباله انتقال داده می‌شود.
کارشناس ایمنی بهداشت محیط زیست ادامه می‌دهد: سکوی در حال فعالیت اثر تخریبی بر دریا ندارد، بلکه خود زیستگاهی برای آبزیان است، گاهی امکان دارد به‌دلیل سهل‌انگاری اپراتور مشتقات نفتی و زباله‌های تجزیه‌ناپذیر به دریا ریخته شود، اما این احتمال نیز به‌دلیل وجود افسر ایمنی (HSE) بسیار کم است.
گلیج می‌گوید: خوردگی پایه سکو اثر تخریبی و زیست‌محیطی ندارند، بلکه برای کارکنان سکو خطر آفرین خواهد شد، اما اگر این فرسودگی در لوله‌ها و مخازن سکوها باشد، امکان سرازیر شدن مواد نفتی و ورود آن‌ها به دریا به‌دلیل ایزوله بودن تمام سازه‌ها بدون درنگ پس از نشت وجود دارد، اما با تعمیرات به موقع احتمال این آلودگی بسیار کم است.
تحریم‌ها مانع بزرگ ورود تکنولوژی به صنعت نفت
گلیج عنوان می‌کند: تحریم‌ها و وجود یک سری مشکلات، مانع ورود و استفاده تکنولوژی جدید هستند، برای مثال با از بین رفتن یک بال ولو (شیرهای صنعتی) روی سکو برای تأمین و نصب مشابه خارجی با کارکرد مشابه یک بازه زمانی یک تا دو سال طول خواهد کشید به همین علت امکانات لازم برای برای انتقال تکنولوژی بزرگ را نخواهیم داشت.
وی می‌گوید: قانون مشخصی برای مدیریت، تعمیرات و نگهداری سکوهای فرسوده وجود ندارد و تنها با تعریف بودجه و اختصاص دادن آن به یک سکو که از قبل در ردیف تعمیرات قرار گرفته است بازسازی خواهند شد.
کارشناس ایمنی بهداشت محیط زیست ادامه می‌دهد: تاکنون قابلیت تعویض سکوهای فرسوده را نداشته‌ایم و تا سال‌های آینده نیز به‌دلیل محدودیت مالی، تحریم‌ها، نبود امکانات و تجهیزات امکان تعویض سکوهای فرسوده را نخواهیم داشت؛ سکوهای جدید با فناوری و برنامه‌های نو تنها بر روی چاه‌های تازه حفاری شده مستقر می‌شوند.
گلیج می‌گوید: در شرایط عادی و زمانی که اتفاق ویژه‌ای رخ نداده است، شعار “ safety first(اول ایمنی) ” همیشه از سمت کارفرما رعایت می‌شود، اما در شرایط اضطراری، ایمنی در پایین‌ترین حد خود به نحوی که کنار گذاشته می‌شود خواهد رفت تا کارفرما به نتیجه مورد نظر خود برسد، اگر HSE دارای یک واحد مجزا و صاحب قدرت باشد و دیگر تحت نظر کارفرما نباشد، می‌تواند ایده و دستورالعمل‌هایی را اجرا کند تا کارا راحت‌تر انجام شود، چراکه در مواقع اضطراری کارفرما تنها به پیش‌برد کار با تجهیزات معیوب و با خطر انداختن نفرات فکر می‌کند.
به گزارش ایمنا، سکوهای نفتی به‌دلیل فرسودگی و به‌روزرسانی نکردن تکنولوژی با چالش‌های جدی مواجه هستند، این مشکلات نه‌تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهند، بلکه خطرات جانی و مالی نیز به همراه دارند، برای رفع این مشکلات نیاز به سرمایه‌گذاری و تعاملات بین‌المللی بیشتر است تا تجهیزات به‌روز و تکنولوژی‌های جدید وارد کشور شوند، همچنین بازسازی و نوسازی سکوها باید با برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌های اقتصادی مناسب همراه باشد. در نهایت، توجه به مسائل زیست‌محیطی و ایمنی کارکنان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
نظر شما