به گزارش خبرگزاری ایمنا، «عدالت اجتماعی» از مفاهیمی است که در تاریخ زندگی بشر، کاربردها و برداشت‌های گوناگونی داشته و مفهوم آن همیشه مورد بحث اندیشمندان مختلف بوده است، از این‌رو شهرنشینی تحقق این عدالت را در فضاهای خود می‌طلبد، چراکه این عدالت می‌تواند در توزیع خدمات و امکانات مناسب در فضاهای شهری برقرار شود تا نیازهای شهروندان را در تمام سطوح شهر پوشش دهد.
عدالت اجتماعی از مؤلفه‌های برابری و مساوات، قانونمندی، اعطای حقوق و توازن در شهرها به‌وجود می‌آید، همچنین برابری و مساوات از مهمترین ابعاد و اصلی‌ترین معنای عدالت است.
درواقع بین کیفیت زندگی افراد و دسترسی به خدمات رابطه معناداری وجود دارد و در کل نابرابری اجتماعی، بازتاب دستیابی متفاوت طبقات و قشرهای مختلف به انواع این کالاها در هر جامعه است، بنابراین در جوامع امروز، مدیریت یکپارچه در فضاهای شهری، «حکمروایی خوب شهری» مدیران را می‌طلبد که تحقق این امر عدالت اجتماعی را در فضای شهری به‌وجود خواهد آورد، همچنین رضایت کامل در توزیع خدمات و امکانات شهری را می‌توان از مدیریت خوب در فضاهای شهری برشمرد.
در حقیقت می‌توان گفت، تغییرات اجتماعی در شهرها بسیار سریع‌تر از تغییرات فیزیکی اتفاق می‌افتد و شهرها از تغییرات اجتماعی تأثیر فوری می‌پذیرد، بنابراین مطالعه و تحلیل تغییرات اجتماعی و رابطه آن با حکمروایی خوب شهری مورد تأکید در مباحث شهر و شهرسازی است، از این رو طی چند سال اخیر پیشگامان جغرافیای شهری جدید، ساخت داخلی شهرها را با توجه به عدالت اجتماعی، توزیع مناسب خدمات و امکانات شهری که متأثر از سیاست‌های نظام حکومتی و اوضاع اجتماعی جامعه است، به‌طور جدی مطالعه می‌کنند، چراکه امروز نمی‌توان در شهرها مسائل اجتماعی را تنها با احداث خیابان یا طبقه‌بندی نواحیِ شهری حل کرد، بلکه این موضوع از نظر جغرافیایی نیز مترادف با توزیعِ فضایی عادلانه برای امکانات و منابع، بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آن است.
در حقیقت نبود توزیع عادلانه این امکانات و منابع به بحران‌های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی منجر خواهد شد و می‌توان گفت، نابرابری‌های فضایی تنها هنگامی موجه است که بهبود حیات همگانی را در پی داشته باشد.
توجه مدیران شهری در دوره ششم برای توزیع عادلانه خدمات در شهر اصفهان
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به تأثیر عدالت اجتماعی و رابطه مستقیم آن در ایجاد یک حکمروایی خوب شهری اظهار می‌کند: توزیع عادلانه خدمات، امکانات و اعتبارات از ناحیه حکمرانی شهری ابتدا به کلانِ کشور بازمی‌گردد، بدین صورت که توزیع این اعتبارات و امکانات باید متناسب با نیازهای اقلیمی و منطقه‌ای، توزیع جمعیت و موضوعاتی از این دست باشد.
وی می‌افزاید: در حکمروایی شهری یک مطالبه اصلی در کلان استان وجود دارد که انتظار توجه از سوی حاکمیت را می‌طلبد تا به چالش‌های استان و شهری همچون اصفهان ازجمله موضوع محیط زیست، آلودگی هوا و تأمین آب در زاینده‌رود به‌طور جدی پرداخته شود که البته در این مورد، منتقد هستیم در بعضی از حوزه‌های مرتبط با این موضوعات مدیریت درستی از سوی حاکمیت اعمال نشده و بعضی نابرابری‌ها اتفاق افتاده است.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح می‌کند: این موضوع فراتر از شهر است و به حکمرانی کلی بازمی‌گردد، اما در حوزه مدیریت شهری نیز با توجه به اینکه شهروندان انتظار توزیع عادلانه امکانات در شهر را دارند، باید گفت که این موضوع یک امر طبیعی و وظیفه مدیران شهری است تا به این مهم توجه ویژه داشته باشند.
با در نظر گرفتن محلات کم‌برخوردار و اولویت قراردادن به آن‌ها برای برقراری عدالت اجتماعی در شهر تلاش کردیم
نورصالحی خاطرنشان می‌کند: در ادوار مختلف، مدیران شهری به این موضوع توجه داشته‌اند، البته بعضی از نقاط شهر دارای ظرفیت‌های بالقوه‌ای بوده که منجر به توسعه بیشتر آن نقطه و بعضی مناطق به مراتب کمتر از این ویژگی برخوردار بوده و در نتیجه کمتر توسعه پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه تمام سرمایه‌گذاری‌هایِ در شهر همچون ساخت مراکز آموزشی، توسعه مراکز فرهنگی و ورزشی که در بعضی مناطق بیشتر و در بعضی مناطق کمتر توسعه پیدا می‌کند را مدیریت شهری یا حاکمیت انجام نمی‌دهد، می‌گوید: در این دوره از مدیریت شهری تلاش شده تا با شناسایی نقاطی که این توسعه به‌لحاظ زیستی و امکانات شهری کمتر اتفاق افتاده است، با تعیین اعتبار در بودجه به‌صورت متمرکز طی سه سال گذشته، اعتبارات مشخص با پروژه‌های مشخص با عنوان طرح محله‌محور با هدف در نظر گرفتن محلات کم‌برخوردار و اولویت قراردادن آن‌ها این فاصله را کاهش دهیم.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با تاکید بر اینکه تحقق این اتفاق مهم زمان‌بر است و باید به‌طور مستمر ادامه داشته باشد تا از آن نتیجه درست و خوبی دریافت شود، اضافه می‌کند: مدیران شهری در دوره ششم مدیریت شهری با توزیع خدماتی همچون انجام اقدامات فرهنگی و ورزشی و حمل‌ونقل به‌طور یکسان در سطح شهر برای کاهش این نابرابری تلاش بسیاری کرده و اقدامات قابل توجهی در این راستا انجام داده است.
حکمروایی شهری موجب ایجاد عدالت اجتماعی در فضاهای شهری می‌شود
میثم رضایی، استاد شهرسازی با اشاره به اینکه عدالت اجتماعی، مفهومی چند بعدی است که با مفاهیمی همچون برابری و مساوات، قانونمندی، اعطای حقوق و توازن اشتراک دارد، اظهار می‌کند: یکی از اهداف اولیه و اساسی فرایند برنامه‌ریزی شهری، حفظ و بهبود کیفیت محیط شهری و به تبع آن برخورداری هم‌زمان تمام شهروندان از تمام امکانات و خدمات است و این امر با مدیریت و حکمروایی خوب شهری ممکن خواهد شد.
وی می‌افزاید: شناخت وضعیت موجود کیفیت محیط مناطق شهری از طریق تحقق عدالت اجتماعی و سنجش و ارزیابی آن با مدیریت حکمروایی خوب شهری به یکی از مهمترین جنبه‌های مطالعاتی در مباحث برنامه‌ریزی شهری تبدیل شده است.
استاد شهرسازی با بیان اینکه مهمترین هدف مدیریت شهری ارتقای کار و زندگی جمعیت، در قالب اقشار و گروه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، حفاظت از حقوق شهروندان و تشویق به توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار است، تصریح می‌کند: یک محیط شهری پیچیده، پویا و متنوع نیازمند ظرفیت مدیریت قابل توجهی است تا بتواند عدالت اجتماعی را در فضاهای شهری ایجاد کند که به نظر می‌رسد، حکمروایی شهری قابلیت فراهم کردن آن را دارد.
رضایی می‌گوید: الگوی حکمروایی خوب در حال حاضر اثربخش‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت است تا بتوان عدالت اجتماعی را در فضاهای شهر اعمال و رضایت شهروندان را کسب کرد.
وی ادامه می‌دهد: یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر تحقق عدالت اجتماعی، سطح مدیریت حکمروایی خوب شهری است که به‌طورکلی توجه چندانی به آن نشده است.
رضایی خاطر نشان می‌کند: با افزایش سطح حکمروایی خوب شهری شهروندان، بر میزان عدالت اجتماعی آن‌ها افزوده می‌شود و تلاش برای افزایش سطح حکمروایی خوب شهری شهروندان ضرورت دارد تا از این طریق بتوان بر میزان رضایت آن‌ها از عدالت اجتماعی که بیشترین هدف، برنامه‌های توسعه شهری است، افزود.
این استاد دانشگاه معتقد است، حکمروایی به شیوه یا نظام اداری اشاره دارد که مرز بین سازمان‌ها و بخش عمومی و خصوصی را نفوذپذیر کرده و در واقع ماهیت حکمروایی در ارتباط متقابل و کنش و واکنش بین و درون نیروهای حکومتی و غیرحکومتی است.
حکمروایی به حضور کنشگران و ارتقای نقش آنان در تصمیم‌گیری‌ها و اداره امور ارج می‌نهد
رضایی ادامه می‌دهد: آنچه امروزه در اداره شهر مورد توجه و تأکید قرار می‌گیرد و به‌عنوان پارادایمی در مدیریت شهرها معرفی می‌شود، بهره‌گیری از الگوی حکمرانی خوب شهری بوده که در آن دولت، شهروندان و نهادهای خصوصی در یک جریان افقی و فرابخشی به مشارکت می‌پردازند.
وی با بیان اینکه در این بستر می‌توان امیدوار به رفع مشکلات ساختاری و کارکردی شهرها بود و عدالت اجتماعی را در سطح فضاهای شهری با حکمرانی خوب شهری پدیدار کرد، می‌گوید: حکمرانی شهری به‌مثابه شیوه‌های متفاوتی است که طی آن افراد، نهادها، بخش خصوصی و عمومی به اعمال مدیریت و برنامه‌ریزی برای امور متداول شهر می‌پردازند.
رضایی تاکید می‌کند: حکمروایی فرایندی است که به حضور کنشگران و ارتقای نقش آنان در تصمیم‌گیری‌ها و اداره امور ارج می‌نهد و در نهایت می‌تواند منجر به توسعه پایدار محیط شود، درحالی‌که مفهوم حکومت دلالت بر واحد سیاسی برای انجام وظیفه سیاست‌گذاری داشته و برجسته‌تر از اجرای سیاست‌ها است.
استاد شهرسازی با اشاره به اینکه یکی از جنبه‌های مهم نظریه حکمروایی خوب شهری همان بعد مشارکت بوده، زیرا اصل و بنیان نظریه مذکور بر حکومت مردمی استوار است، یعنی حکومتی که مردم اداره امور را بر عهده خواهند داشت، می‌گوید: مشارکت عمومی در شهرسازی ابزاری است که به‌وسیله آن اعضای جامعه قادر می‌شوند تا در تدوین سیاست‌ها و طرح‌های شرکت بر محیط زندگی آن‌ها مؤثر باشند.
به گزارش ایمنا، محیط شهری پویا و متنوع نیازمند ظرفیت مدیریت قابل توجهی است تا بتواند عدالت اجتماعی را در فضاهای شهری ایجاد کند که به‌نظر می‌رسد حکمروایی شهری قابلیت فراهم کردن این موضوع را دارد؛ البته در کشورهای در حال توسعه تفاوت‌های اجتماعی و اقتصادی، نابرابری و نبود تعادل در توزیع خدمات شهری تفاوت‌های فضایی شهرها را تشدید کرده است.
نظر شما