به گزارش خبرگزاری ایمنا، مجتبی گیلوانژاد، رئیس پژوهشکده توزیع برق پژوهشگاه نیرو در یادداشتی اثرات افزایش بی رویه دما بر زیرساخت‌های تأمین برق کشورهای دنیا را تشریح کرد و نوشت:
گرمای بی‌سابقه در سراسر جهان در حال رکوردشکنی است. بر اساس گزارش سرویس آب و هوای کوپرنیک اتحادیه اروپا، تمام ماه‌های یکسال گذشته در سطح جهانی، گرم‌ترین ماه‌های ثبت شده نسبت به گذشته بوده‌اند.
بر اساس این گزارش، ژوئیه ۲۰۲۳ - ژوئن ۲۰۲۴ گرم‌ترین دوره تاریخ بوده است، به طوری که دمای ثبت شده در این دوره حدود ۱.۵ درجه سانتیگراد بیشتر از میانگین دمای ثبت شده در مقایسه با سال‌های قبل از صنعتی شدن است. گرمای بی‌سابقه چندین کشور در سراسر آمریکا، آفریقا، اروپا و آسیا را در سال ۲۰۲۴ تحت تأثیر قرار داده است. سال گذشته گرم‌ترین سال ثبت شده در تاریخ بوده است و سال ۲۰۲۴ هم اکنون با گرمای سوزان دنبال می‌شود. دانشمندان دلیل افزایش بی‌سابقه دما و ادامه دار بودن آن را عمدتاً مرتبط به افزایش استفاده بشر از سوختهای فسیلی می‌دانند.
گذشته از اثرات محیطی و شیوع بیماری‌های مختلف در شرایط برقراری گرمای شدید، تحت تأثیر قرار گرفتن زیرساخت‌های تأمین برق که ناشی از افزایش تقاضا در این شرایط است، منجر به بروز خاموشی‌های پراکنده در سیستم‌های برق می‌شود؛ دقیقاً در زمانی که مردم بیشترین نیاز به خنک‌کننده‌ها را دارند. علاوه بر افزایش تقاضا به دلیل افزایش دما، ویژگی‌های ذاتی سیستم‌های تأمین انرژی الکتریکی نیز امکان خدمت‌رسانی در این شرایط را با چالش‌های دیگری هم مواجه می‌کند. در فرآیند انتقال انرژی الکتریکی، مقاومتی در برابر عبور جریان الکتریکی شکل می‌گیرد که منجر به ایجاد تلفات ژول در سیستم‌های انتقال و توزیع می‌شود. افزایش دمای هادی باعث افزایش مقاومت هادی می‌شود که به همراه عامل افزایش توان عبوری، در نهایت منتج به تلفات بیشتر در خطوط انتقال و توزیع می‌شود. از سوی دیگر، افزایش دما بیشترین تأثیر منفی را بر راندمان نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی دارد و در نتیجه متوسط راندمان نیروگاه‌های گازی و چرخه ترکیبی به میزان قابل توجهی افت می‌کند.
عمده کشورهای خاورمیانه، از مصر گرفته تا کویت، تونس و لبنان و همچنین سایر کشورهای جهان به دلیل کمبود تولید برق مرتبط با افزایش دما ناشی از تغییرات آب و هوایی، در حال تجربه سهمیه‌بندی برق هستند و موضوع انرژی به یکی از برجسته‌ترین دغدغه‌های شهروندان در چندین کشور تبدیل شده است.
در ایالات متحده آمریکا، ایالت‌هایی مانند ویرجینیا و اورگان در هفته گذشته با قطعی برق به دلیل کمبود منابع و افزایش تقاضا مواجه بوده‌اند، زیرا دمای هوا به بالای ۴۰ درجه سانتیگراد رسیده است. بر اساس داده‌های موجود، بیشتر مناطق غرب میانه، از کالیفرنیا تا لوئیزیانا، در تابستان امسال به دلیل اوج تقاضا در معرض خطر قطع برق قرار دارند.
در مصر نزدیک به دو هفته است که در بحبوحه بحران برق، شهروندان به طور متوسط با قطعی برق به مدت ۳ ساعت در روز مواجه هستند که افزایش قابل توجهی در مقایسه با ماه‌های قبل داشته است. در کشور ترکیه، افزایش استفاده مشترکان برق از تهویه مطبوع و افزایش آبیاری کشاورزان در سراسر کشور، اوج مصرف برق این کشور را رقم زده است.
بر اساس اطلاعات شرکت انتقال برق ترکیه، این کشور با رکوردهای مصرف جدیدی مواجه شده است و بیشترین مصرف برق ساعتی به میزان ۵۵ هزار و ۵۵۶ مگاوات ساعت ثبت شده است. بر این اساس، شرکت‌های محلی برق این کشور اقدام به اعلام جدول خاموشی‌ها در شهرهای مختلف کرده‌اند که تقاضای بالای انرژی را مدیریت کنند.
موج سنگین گرمایش زمین در خاورمیانه و به خصوص ایران نیز دیده می‌شود؛ سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرده است که دمای بیشینه در تابستان مطابق با نرمال جهانی است بین نیم تا یک درجه سلسیوس در نقاط مختلف نسبت به دمای میانگین ۳۰ سال اخیر افزایش یابد.
هجوم شدید گرما در تابستان سال جاری به شکل‌گیری گنبد حرارتی بی‌سابقه در خاورمیانه منجر شده و بر اساس اعلام سازمان هواشناسی متوسط دمای این منطقه از جهان نسبت به بلند مدت، میانگین تا ۳ درجه افزایش پیداکرده است. افزایش دمای ثبت شده موجب افزایش مصرف برق کشور تا حدود ۵.۵ هزار مگاوات نسبت به سال گذشته شده است و رکوردهای جدید در مصرف برق در حال ثبت شدن هستند. بر اساس آخرین اعلام شرکت توانیر آخرین رکورد ثبت شده به میزان ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات درج شده است.
در ایران عمده تولید برق از طریق نیروگاه‌های حرارتی صورت می‌پذیرد، بنا بر ارزیابی‌های صورت گرفته، به ازای هر ۱۰ درجه گرمای بیشتر، حدود هفت درصد از قابلیت تولید نیروگاه‌های حرارتی کاهش پیدا می‌کند، بنابراین با توجه به اینکه عمده نیروگاه‌های کشور در ارتفاع بالای ۲۰۰۰ متراژ سطح دریا هستند، در نهایت حدود ۱۵ درصد کاهش تولید نسبت به ظرفیت نامی، مشاهده می‌شود. در کنار این موضوع، نرخ افزایش سالانه هفت درصدی مصرف برق کشور، در جهان بی‌سابقه یا کم سابقه است و تأمین تقاضای کشور را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند.
در این شرایط، راه‌حل صرفاً در سمت عرضه قابل ارائه است و راهکارهایی چون «مدیریت مصرف» و فرهنگ‌سازی برای کاهش مصرف، تنها راه حل‌های موجود است. همانطور که پیش‌تر هم عنوان شد، شرکت‌های تأمین برق در دنیا از روش کاهش بار برای کاهش تقاضا و تعادل آن در مقابل تولید، استفاده می‌کنند. بر اساس این رویکرد، تأمین برق را بر اساس یک برنامه چرخشی، برای مناطق محلی و به صورت پراکنده قطع و مدیریت می‌کنند.
با توجه به آنچه ذکر شد، ممکن است در تابستان جاری، شرکت توانیر به منظور ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، برق برخی از مشترکان و مناطق را برای مدت کوتاهی قطع کند. تمهیدات یاد شده همانند قطعی برق برنامه‌ریزی شده برای دوره‌های زمانی چند ساعته می‌تواند به عنوان اقدامات پیشگیرانه در نظر گرفته شود تا پایداری کلی سیستم برق و تداوم برق رسانی را تضمین کند.
نظر شما