هر آنچه باید از پشه آئدس و بیماری تب دنگی بدانیم/ راه پیشگیری و درمان چیست؟

به گزارش خبرگزاری ایمنا، آئدس نام پشه‌ای است که تحت عنوان ببر آسیایی نیز شناخته می‌شود و بیشتر در مناطق استوایی جهان به‌ویژه آسیای جنوب شرقی دیده شده است، نیش پشه آئدس منجر به تب دنگی یا استخوان شکن می‌شود و کسی که مورد گزش این پشه قرار بگیرد، پس از گذشت چند روز از علائم سطحی، احساس بهبود موقت کرده و سپس به صورت ناگهان دچار کما و حتی مرگ خواهد شد.

پشه‌های آئدس (Aedes) حشرات تهاجمی سیاه و سفید هستند که در شهرها رشد می‌کنند و به دلیل رفتارشان در گاز گرفتن افراد نزدیک پا به آنها لقب گزنده مچ پا داده‌اند، این پشه بیش از ۹۵۰ گونه از پشه‌ها که بعضی از اعضای آن آزاردهنده‌ترین گزش جدی و ناقل بیماری هستند و گاهی اوقات ارگانیسم‌های ایجاد کننده بیماری را به انسان و سایر حیوانات منتقل می‌کنند، بومی زیستگاه‌های معتدل و گرمسیری در سراسر جهان هستند که با این حال بعضی از گونه‌های آن در نتیجه ورود انسان به مناطق جدید یا در نتیجه تغییر تأثیرات محیطی، فراتر از محدوده‌های بومی خود گسترش یافته‌اند.

پشه‌های بالغ آئدس با بدن باریک و معمولی سیاه، الگوهای منحصر به فرد پوسته‌های روشن و تیره در شکم و قفسه سینه و نوارهای روشن و تیره متناوب روی پاها از سایر انواع پشه متمایز می‌شوند، پشه آئدس ماده بیشتر با شکل شکم، که به طور معمول به یک نقطه در نوک آن می‌رسد و با دست‌های فک بالا متمایز می‌شود.

تفاوت پشه آئدس با سایر پشه‌ها

پشه آئدس روز فعالیت است و زمان فعالیت آن‌ها از زمان طلوع تا غروب آفتاب است و بیشترین زمان سیکل فعالیت این پشه هنگام طلوع آفتاب است، آئدس برخلاف پشه‌های دیگر همچون زنبور عسل مهاجم است، سایر پشه‌ها صبر می‌کنند که فضا تاریک و شخص به خواب رود و سپس گزش را انجام دهند که آئدس اینگونه نیست، علاوه بر آن ظاهر پشه آئدس با پشه‌های دیگر متفاوت است و نوارهای تیره و روشن دارند.

آئدس به شدت این توانایی را دارد که خود را با محیطی که در آن قرار دارد، تطبیق دهد؛ افزایش سفر، تغییرات آب و هوایی، گرم شدن دمای هوا، تغییر فصول و تغییر سبک زندگی سبب انتشار محل زندگی این پشه شده است، آئدس کلمه‌ای یونانی به معنای ناخوشایند و نفرت‌انگیز است که در گذشته مناطق حاره و گرمسیری محل زندگی آن‌ها بوده، اما با تجارت مواردی همچون لاستیک‌های مستهلک و یا برخی از گیاهان زینتی شیوع پیدا کرده‌اند.

تب دنگی و علائم آن چیست؟

تب دنگی از طریق پشه‌ای تحت عنوان آئدس به انسان منتقل می‌شود که علائم آن سردرد، کمردرد، تب شدید و در بعضی موارد خارش و جوش در قسمت‌های مختلف بدن است؛ تب دنگی بیماری دردناک و ناتوان‌کننده‌ای است که از طریق پشه آئدس به انسان‌ها منتقل می‌شود و باعث عفونت نیل غربی و تب زرد می‌گردد، تب دنگی به عنوان تب استخوان شکن نیز شناخته می‌شود، زیرا دردی که بیمار تحمل می‌کند به اندازه شکستن استخوان‌ها شدت دارد، بعضی از نشانه‌های تب دنگی شامل تب، سردرد، حساسیت‌های پوستی مشابه سرخک و درد در ماهیچه‌ها و مفاصل است، دیگر علائم تب دنگی عبارت است از:

• تب ناگهانی شدید
• سردردهای مکرر و شدید
• درد در پشت چشم‌ها
• درد شدید در مفاصل و ماهیچه‌ها
• خارش پوست
• خونریزی بینی یا لثه
• کبود شدن بدن به راحتی

پیشینه‌ای درباره تب دنگی

بیماری دنگی پیشینه بسیاری دارد و نخستین مورد آن در سال‌های بسیار دور مشاهده شد، در یک دانشنامه پزشکی چینی که از دوران "خاندان جین" که بین سال‌های ۲۶۵ تا ۴۲۰ میلادی زندگی می‌کردند از شخصی صحبت شده که به تب دنگی مبتلا شده است، اسناد مکتوبی از قرن هفدهم نیز وجود دارد که بیان‌گر احتمال همه‌گیری دنگی بوده است، اما محتمل‌ترین گزارش‌های همه‌گیری دنگی مربوط به سال‌های ۱۷۷۹ تا ۱۷۸۰ است که آسیا، آفریقا و شمال آمریکا را در برگرفته است.

در سال ۱۹۰۶ دانشمندان ثابت کردند که مردم از پشه‌های آئدس عفونت‌هایی را دریافت می‌کنند سپس در سال ۱۹۰۷ دانشمندان نشان‌دادند که ویروسی موجب تب تنگی می‌شود، تب دنگی دومین بیماری در آن زمان بود که ثابت شد عامل آن ویروس است و پس از کشف آن جان برتون کلیلند و جوزف فرانکلین سایلر به مطالعه ویروس دنگی پرداختند و راه‌های گسترش آن را کشف کردند.

راه انتقال، معاینه و درمان تب دنگی

در بیشتر مواقع ویروس دنگی توسط پشه آئدس به‌خصوص گونه آجیپتی انتقال می‌یابد؛ این پشه‌ها اغلب بین عرض جغرافیایی ۳۵ درجه شمال و ۳۵ درجه جنوبی و در ارتفاع کمتر از یک هزار متر زندگی می‌کنند، پشه آئدس به طور معمول در روز نیش می‌زند و یک گزش ساده می‌تواند منجر به ابتلای انسان شود، البته گاهی نیز انسان‌ها ویروس را به پشه دنگی منتقل می‌کنند، اما به نظر می‌رسد این ویروس هیچ‌گونه آسیبی به پشه‌های آلوده وارد نمی‌کند.

تب دنگی به طور معمول با معاینه شخص و مقایسه نشانه‌های آن با دنگی تشخیص داده می‌شود، احتمال تشخیص دنگی توسط پزشکان متخصص در نقاطی که این بیماری شایع است، بسیار زیاد است؛ البته در مراحل اولیه دنگی، تشکیل آن از عفونت‌های ویروسی دیگر بسیار دشوار است.

در صورت آلوده شدن به ویروس پشه آئدس هیچ درمان خاصی وجود ندارد، اما برای کنترل علائم دردهای ماهیچه‌ای و تب می‌توان از کاهش‌دهنده‌های تب و مسکن استفاده کرد، بهترین انتخاب برای درمان این علائم استفاده از استامینوفن یا پاراسماتول است؛ بیمار مبتلا به تب دنگی نباید از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوبروفن و آسپرین استفاده کند، زیرا این داروها سبب نازک شدن عروق خونی می‌شود.

شرایط تزریق واکسن تب دنگی