به گزارش خبرگزاری ایمنا، طبق تاریخ از حضرت آدم تا حضرت خاتم و پس از آن، همگی روضه‌خوان مصیبت سیدالشهدا (ع) بوده‌اند؛ از سویی در این میانه این مسیر و با عزاداری حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع)،عزاداری برای امام حسین (ع) به مثابه یک حرکت تبیینی آغاز شد؛ بر همین اساس کاروان اسرای اهل بیت (ع) از همان روز عاشورا و پس از آن، به روش‌های مختلف، مجالس عزاداری و تبیین حرکت سید الشهدا (ع) را آغاز کردند و در ادامه این مسیر و پس از واقعه عاشورا نیز امامان علی‌رغم تحت فشار بودن از طرف حکومت، از هر فرصتی نظیر هنگام نوشیدن آب به یادآوری مصیبت کربلا می‌پرداخته‌اند.
در ادامه این روند و با فراهم شدن شرایط نسبی در زمان امامین صادقین (ع) دعوت به زیارت سید الشهدا (ع) جدی‌تر شده و با گذشت زمان، در زمان امام کاظم (ع) و به‌ویژه حضرت رضا (ع)، عزاداری و گریه بر سیدالشهدا (ع) عمومیت بیشتری پیدا کرد به‌نحوی که در این زمان، حزن و عزاداری در ایام دهه نخست محرم به‌صورت رسمی شکل گرفته و در زمان سایر ائمه بعد از آن نیز ادامه یافت و بر همین اساس است که مجالس مذهبی، به‌عنوان یکی از کانون‌های اصیل تشیع از همان زمان بر محور واقعه عاشورا شکل گرفته و تا به امروز نیز امتداد آن ادامه یافته است.
امروزه نیز با گذشت بیش از ۱۳۰۰ سال از حادثه کربلا، نه تنها این مجالس عزاداری کمرنگ نشده است، بلکه با اوج گرفتن این مجالس در طی تاریخ، هویتی مستقل نیز پیدا کرده که از آن تعبیر به «هیئت» می‌شود در واقع باید گفت امروزه و پس از طی شدن این مسیر طولانی و پرفراز و نشیب بر روضه‌های اباعبدالله (ع)، هیئت به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ارکان و پایه‌های جهاد تبیین با دارا بودن ویژگی‌هایی از جمله مردمی بودن و حضور اقشار مختلف کنار یکدیگر از جمله اماکنی است که این مجموعه را از دیگر تشکل‌ها و جمع‌ها متمایز می‌کند، چرا که در این اجتماع سه عنصر «مردم» «روحانیت» و «مداح» زیر بیرق اباعبدالله کنار هم جمع شده و به عزاداری می‌پردازند و نیاز است که این بستر جایگاهی برای رشد افراد باشد.
نقش جدی عشق در کنار عقل
اما این رشد در هیئت زمانی اتفاق می‌افتد که از بعضی از ویژگی‌های کلیدی و مهم برخوردار باشد تا مخاطبان بهترین بهره را از آن‌ها برده و معرفت و محبت مردم نسبت به اهل بیت (ع)، اهداف قیام عاشورا و آرمان‌های امام حسین (ع) افزایش بیابد، به‌نحوی که بتوان پیوندی میان این ارزش‌ها با زندگی روزمره برقرار کرد؛ بر این اساس باید نخستین عنصر و مؤلفه یک هیئت تراز را ارتباط میان «شور» و «شعور» دانست و رهبر معظم انقلاب نیز در این باره می‌فرمایند: «اولاً اساس حرکت عمومی تشیع علاوه‌بر منطق قوی بر عواطف بود. از روز اول تا امروز در کنار عقل، عشق حضور جدی داشت؛ برای همین نیز حرکت تشیع نابود نشد، یعنی از بین نرفت والا باید صد مرتبه در امواج متلاطم سیاست‌های متعرض و عنان‌آلود نابود شده بود؛ منطق قوی است، یعنی صرف عواطف نیست، اما منطق تنها هم نیست، عواطف هم با آن درآمیخته است، این از آن جاهایی است که عقل و عشق با هم می‌سازد.»
هیئت عزاداری به مثابه پایگاه بصیرت افزایی
ویژگی دیگر هیئت عزاداری مطلوب، غنای محتوای سخنرانی و معرفت افزایی مخاطبان است، چراکه یک هیئت مطلوب را می‌توان به مثابه یک پایگاه اطلاع‌رسانی در جهت گسترش ارزش‌های قرآنی و آرمان‌های اهل بیت (ع) دانست و از همین جهت است که علما و بزرگان دین بر ارائه مطالب مستند، منطقی و به دور از واقعیت و خرافه تأکید دارند، به همین جهت رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت منبر در مجالس عزاداری می‌فرمایند: «گاهی روضه خوان‌ها روضه‌هایی می‌خواندند که معلوم بود غلط است، معلوم بود خلاف است، امّا می‌خواندند؛ برای اینکه حالا چهار نفر مستمع دلشان بسوزد و گریه کنند. مگر به هر قیمتی باید این کار را کرد؟ حادثه را بیان کنید؛ با هنرمندی بیان کنند تا مردم دلشان شیفته بشود و منقلب بشود، نه اینکه خلاف بگویند. حالاها هم می‌شنوم، منبری یا مداح سر منبر خطاب به امیرالمؤمنین (ع) می‌کند و می‌گوید آقا هرچه داری از امام حسین (ع) داری! شما فکرش را بکنید! این چه حرفی است و این چه مهمل‌گویی است که کسی این جور درباره امیرالمؤمنین حرف بزند؟ امام حسین (ع) هرچه دارد از امیرالمؤمنین دارد، امام حسین (ع) هرچه دارد از پیغمبر دارد؛ چرا نمی‌فهمند این معانی و این مسائل را؟ آن وقت ادّعا هم دارند، هرچه هم به دهنشان بیاید می‌گویند؛ یعنی اینها را خیلی باید به نظر من بزرگ بشمُریم»
هیئت مذهبی مطلوب نه سیاست زده است نه بی تفاوت به سیاست
ویژگی بعدی این است که هیئت مذهبی و مجلس عزاداری امام حسین (ع) فی نفسه سیاسی است، اما سیاستی که اهل بیت (ع) و خود امام حسین (ع) آن را تعریف و تبیین می‌کنند و منطبق بر قرآن و سیره پیامبر (ص) است و در این مسیر حقوق مردم توجه داشته، در مقابل ظلم سر خم نکرده و به‌دنبال اعتلا و حاکم ساختن ارزش‌های الهی است؛ در چنین سیاستی جناح، گروه، قبیله، نسب و رتبه جایگاهی ندارد و هرکسی که معتقد به این اصول و مبانی باشد، از هر گرایش سیاسی و فکری، در جرگه یاران امام قرار می‌گیرد. به همین دلیل هیئت مذهبی مطلوب سیاسی و نه سیاست‌زده است و سیاست آن نیز برگرفته از همان ارزش‌هایی است که برای آن چنین مجالسی و محافلی را برپا کرده است و بر همین اساس باید گفت که این سخن که هیئت نباید سیاسی باشد نیز خطر دیگری است، چراکه چنین هیئتی را می‌توان هیئت سکولار نامید که رهبر انقلاب در این باره می‌فرمایند: «هیئت ها نمی‌توانند سکولار باشند؛ هیئتِ امام حسینِ سکولار ما نداریم! هرکس علاقه‌مند به امام حسین است، یعنی علاقه‌مند به اسلام سیاسی است، اسلام مجاهد است، اسلام مقاتله است، اسلام خون دادن است، اسلام جان دادن است؛ معنای اعتقاد به امام حسین این است. اینکه آدم در یک مجلس روضه یا هیئت عزاداری مراقب باشد که مبادا وارد مباحث اسلام سیاسی بشود، این غلط است. البتّه معنای این حرف این نیست ک هر حادثه سیاسی در کشور اتّفاق می‌افتد، ما باید حتماً در مجلس روضه آن را با یک گرایش خاصّی، حالا یا این طرف، یا آن طرف، بیان کنیم و احیاناً با یک چیزهایی هم همراه باشد؛ نه، امّا فکر انقلاب، فکر اسلام، خطّ مبارکی که امام (رضوان الله علیه) در این مملکت ترسیم کردند و باقی گذاشتند، اینها بایستی در مجموعه‌ها و مانند اینها حضور داشته باشد».
محوریت قرآن؛ ویژگی بنیانی هیئت عزاداری انقلابی
نکته آخر اهمیت دادن به قرآن یا به تعبیر رهبری انقلاب «قرآن خوانی و معارف قرآنی» است؛ این مسئله نیز برگرفته از خود سیره امام حسین (ع) است که در شب عاشورا باز هم تلاوت قرآن را ترک نکردند و این نشان‌دهنده این است که قیام امام حسین (ع) نمی‌تواند جدا از قرآن باشد و اتفاقاً این قیام با فهم دقیق قرآن میسر بود و به همین جهت است که رهبر انقلاب بر این مسئله تأکید کرده و فرمودند: «چقدر خوب است که در این نوحه خوانی‌ها مضامین اسلامی، مضامین انقلابی، مضامین قرآنی گنجانده بشود؛ یک وقت هست که سینه می‌زنند و صد بار با تعبیرات مختلف مثلاً می‌گویند «حسین وای»، خب این یک کاری است، امّا هیچ فایده‌ای ندارد و هیچ چیزی از «حسین وای» انسان نمی‌فهمد و یاد نمی‌گیرد. یک وقت هست که شما در همین مطلبی که عزادار تکرار می‌کند و حرفی که با آن سینه می‌زند، با زبان نوحه و با زبان شعر، یک مسئله روز، یک مسئله انقلابی، یک مسئله اسلامی، یک معرفت قرآنی را می‌گنجانید؛ او وقتی تکرار می‌کند، در ذهن او ملکه می‌شود؛ این خیلی باارزش است، کاری است که هیچ‌کس دیگر غیر از شما نمی‌تواند این کار را بکند؛ یعنی هیچ رسانه‌ای واقعاً قادر نیست که این جور معارف الهی را با جسم و جان و فکر و روح و احساس و عقل و مانند اینها آمیخته کند».
به گزارش ایمنا، زمانی که به تاریخ پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نگاهی می‌اندازیم شاهدیم که هیئت مذهبی و کانون مساجد با تربیت نیروهایی در تراز انقلاب اسلامی نقشی مثال‌زدنی ایفا کردند و در این میان شاید عده‌ای تصور کنند این نقش‌آفرینی و تأثیرگذاری محدود به همان روزها بود، در حالی که باید به این نکته توجه داشت که هیئت کانون جهاد است و این نقش‌آفرینی باید بیش از پیش در دستورکار قرار بگیرد.
نظر شما