به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهادت رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی از مهمترین حوادث تلخ نظام جمهوری اسلامی است، حادثه‌ای که موجب شد کشور وارد یک انتخابات زودهنگام شود، قرار است هشتم تیر چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود. بسیاری اعتقاد دارند عملکرد اجرایی و ویژگی‌های شخصیتی رئیس‌جمهور شهید موجب شد تا تراز دولت و رئیس‌جمهور در ایران ارتقا پیدا کند. انتظار مردم از دولت آینده و رئیس‌جمهور بعدی استمرار حرکتی است که در دولت سیزدهم و توسط رئیس‌جمهور شهید آغاز شد.
به‌منظور بررسی ویژگی‌های رئیس دولت چهاردهم در هشتمین مناظره انتخاباتی از ویژه‌برنامه‌های انتخاباتی خبرگزاری ایمنا با عنوان «امین جمهور» میزبان «علی مقتدری» نماینده ستاد مسعود پزشکیان، «حسین روحانی» نماینده ستاد علیرضا زاکانی، «امیر پرچمی» نماینده ستاد سعید جلیلی، «بابک حیدری» نماینده ستاد محمدباقر قالیباف و نیز مهدی شایسته‌فرد، مصطفی مصری‌پور و محمدحسین امینی هرندی، به عنوان کارشناسان و فعالان حوزه سیاست و اقتصاد بودیم؛ مشروح این نشست را از نظر می‌گذرانید:
ایمنا: اولویت دولت چهاردهم در مسائل اقتصادی و حل مشکلات سیاسی چیست؟
مقتدری: کشور ما نیازمند رئیس‌جمهوری امین در معنای موسع است یعنی کسی که می‌داند چه امانتی را در دست گرفته است و به چه صورت باید آن را به فرد دیگری بسپارد. در ابتدا نگاهی به کارنامه دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی می‌پردازم که نظرات متنوعی در این خصوص وجود دارد.
هر دولتی نقاط ضعف و فوتی دارد، اما به نظر می‌رسد حوزه سیاست خارجی دولت سیزدهم نقاط قوت و ضعف بسیار بزرگی دارد. به خاطر شهید امیرعبداللهیان در ابتدا به دستاورد بزرگ دولت سیزدهم در حوزه منطقه اشاره می‌کنم. به عربستان اشاره نمی‌کنم چون عده‌ای از سفارت این کشور بالا رفتند و اصلاح روابط با عربستان سعودی داستان متفاوتی دارد، اما بزرگترین دستاورد دولت سیزدهم در رابطه با مصر است. روابط ما با مصر یک کلاف سر در گم شده بود و اساساً زمانی که روابط دو کشور پرچالش شود رفع آن موانع هم سخت‌تر است. مشکل جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی مصر از زمان وقایع انقلاب و حضور شاه در این کشور شروع شد و به ماجرای عادی‌سازی روابط با اسرائیل رسید و این روابط پیچیده‌تر شد و تدبیر شهید امیرعبداللهیان در جهتی قرار گرفت که چالش روابط در حال حل شدن است.
اما در خصوص نقاط ضعف این دولت باید گفت که پرونده هسته‌ای ایران حل نشد که بخشی از آن به خاطر سوء مدیریت است که پیشنهاد می‌کنم گفتگوی فنی تخصصی در حوزه سیاست خارجی انجام شود.
هیئتی که مذاکره می‌کند باید خطور قرمز را بداند و در خصوص کارنامه خود که به چه نقطه‌ای رسیده باید پاسخگو باشد. پرونده هسته‌ای ما و احیای برنامه جامع مشترک و پایبندی ایران به الزامات قطعنامه ۲۲۳۱ برای تمام گروه‌ها اتفاق نیفتاد. که به نظر من یک سری خطای ادراکی در به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام نقش داشت؛ البته مهارت مذاکره‌کنندگان و دستورالعمل اعلامی تهران هم در عدم موفقیت آنها نقش داشت.
پرچمی: در ابتدا از نوع مدل حکمرانی در کشور که معنا و مفهوم جریان‌ساز کشور است و مثل یک سایه در همه حوزه‌ها جاری است می‌گویم. مدل جمهوری اسلامی مردم‌سالاری دینی است و حرفی نو و مدلی متفاوت از شیوه اداره کشور است و مبانی عمیقی دارد که می‌تواند به دنیا معرفی شود. در مردم‌سالاری دینی، مردم همه‌کاره و سالار جامعه هستند و مربوط به انتخابات نیست. اگر سازوکاری برای عموم مردم در حوزه‌های مختلف نداشته باشیم، سطح نازلی از نظریه مردم‌سالاری دینی را محقق کرده‌ایم.
تأثیر این نظریه را اول انقلاب در مدل‌های امام در این زمینه می‌بینیم؛ جهاد سازندگی، نهضت سواد آموزی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بسیج مستضعفین مدل‌هایی هستند که نگاه را از حکمرانی حمکرانان متکبر و خودکامه و خودبین به سمت مردم می‌برد و آثار خوبی از آن را در همان زمان‌ها می‌بینیم.
در همان سال اول انقلاب در حوزه جهاد سازندکی به اندازه ۲۰ برابر دوران پهلوی در نقاط محروم کشور خدمت رسانی انجام شد که این نمونه‌ای از این مدل است. ما در جنگ هم این نگاه را داشتیم اما بعد در دولت آقای هاشمی و آقای خاتمی و حتی آقای احمدی‌نژاد و بعد هم آقای روحانی دیدیم که حق نگاه مردم‌سالاری دینی ادا نشد و سمت و سوی کشور به جایی رفت که این نظریه دچار خدشه شد و نتوانست بروز و ظهور پیدا کند تا اینکه به دولت شهید رئیسی رسید و این مطلب جدی شد و ایشان به‌طور ویژه دستیار مردمی‌سازی را در ساختار دولت منصوب کرد و در تمام استانداری‌ها ابلاغ شد با این حال تأکیدات مقام معظم رهبری طی این دو سه سال نیز در عمل تحقق جدی نداشت.
بنابراین منظر مردم‌سالاری دینی از منظر حکمرانی مهمترین منبع معنایی و جهت بخش در حوزه اقتصاد و سیاست است که در ادامه آن را تبیین خواهم کرد.
روحانی: لابه لای صحبت نماینده آقای پزشکیان مطرح شد که عده‌ای از دیوار سفارت عربستان بالا رفتند و الان در برخی ستادها هستند. نمی‌خواهم در این باره اظهار نظر کنم، اما اگر قرار باشد نقدی صورت گیرد و این بحث‌ها ایجاد شود، این نقد در وهله اول متوجه اعضای برجسته جناح اصلاح‌طلب است چون آنها بودند که در ابتدا در قضیه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا دست داشتند. هیچ‌کس از خانه شیشه‌ای به کسی سنگ پرتاب نمی‌کند؛ بنابراین بهتر است اول از جناح خود نقد کنید و بعد بگویید آیا حمله به سفارت عربستان درست بوده است یا خیر؟!
جریان غرب‌گرا از معادلات بین‌المللی به ویژه در خصوص روند جنگ روسیه و اوکراین تصورات اشتباهی دارند. این جریان هنوز فکر می‌کنند آمریکا قدرت هژمون در جهان است و برای آب خوردن هم باید دم کدخدا را دید. این منطق باطل شده است اما این دوستان مرتب این را از زبان اساتید دانشگاه‌های ایران بیان می‌کنند، البته دانشگاه‌های ایران عموماً دست این طیف است و در حوزه علوم انسانی ۱۶ سال اصلاح‌طلبان سکان اداره دانشگاه اصفهان و ۳۰ سال سکان اجرایی کشور را داشته‌اند و مرتب این نکات را تکرار می‌کنند.
جان مرشایمر، یکی از دانشمندان بزرگ حوزه روابط بین‌الملل در خصوص جنگ روسیه و اوکراین مطرح کرده که ناتو در عمل در اوکراین شکست خورده است و کل جهان نتوانسته‌اند در این جنگ دست برتر را پیدا کنند. یا تحلیلگران برجسته‌ای مثل اسکات ریتر که پیش‌تر بازرس سابق سازمان ملل بوده رسماً اعلام کرده پیشرفته‌ترین سلاح‌های ناتو در این جنگ از کار انداخته شده و آمریکا نتوانسته است مشکلی از گره‌های فروبسته دولت دست‌نشانده زلنسکی را باز کند یا داگلاس مک‌گرگور، یکی از طراحان برجسته جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ به‌صراحت مطرح کرد که ناتو توان عملیاتی خود را از دست داده است، بنابراین چنین باوری که ما از ناتو و آمریکا بت اعظمی درست کنیم و بگوییم اگر قرارداد نبندیم، جنگ می‌کنند، درست نیست.
حیدری: یاد شهید رئیسی را گرامی می‌داریم که به فرموده رهبر انقلاب حد نصابی از خدمتی را معرفی کرد که کار رؤسای جمهور بعدی را واقعاً سخت می‌کند.
به سال ۵۸ برمی‌گردم؛ زمانی که مذاکرات تدوین قانون اساسی در مجلس خبرگان رقم می‌خورد و به اصل ۴۴ می‌رسیم که به ظاهر اقتصادی است، اما اقتصادی-سیاسی است. ما جمهوری اسلامی ایران هستیم و مبنای انقلاب ما مقبولیت و مشروعیت به عنوان دو بال سیاسی است و در بعد اقتصادی هم همین‌گونه است. شهید بهشتی را به سرمایه‌داری متهم می‌کردند و رهبر انقلاب و هاشمی رفسنجانی را به لیبرال بودن متهم می‌کنند که اگر در تاریخ نگاهی کنیم متوجه می‌شویم چه کسانی آنها را اینگونه متهم کرده‌اند. چون شهید بهشتی و آقای هاشمی، دکتر آیت و دیگر بزرگان مجلس خبرگان معتقد بودند، باید به بخش خصوصی وزن داد تا سکاندار اقتصاد مملکت شود. در اصفهان ببینید چه کسانی سخنرانی کردند و مانع شدند که بخش خصوصی وزن بگیرد و بخش خصوصی و مردم در اداره اقتصاد کمک کنند؟!
بند اول و سوم اصل ۴۴ را می‌خوانم که جای تأسف دارد. بار شیشه را زدند و همه را شکستند و دیگر چیزی برای بخش خصوصی نمانده است. فقط بخشی شامل کشاورزی، دامداری، صنعت، تجارت و خدمات است که مکمل فعالیت‌های اقتصادی است.
عده‌ای از لانه جاسوسی بالا رفتند و گفتند که اشتباه کردیم. باید پرسید چرا آن روز فکرش را نکردند؟! این تکه کوه یخ است که بالا است. دسته گل آقایان آنجا است که به خبرگان فشار آوردند و اجازه ندادند اقتصاد کشور دست بخش خصوصی باشد و دولتی داشته باشیم که تسهیلگری کند وگرنه نمونه‌های موفقی داشتیم. همان‌گونه که از جهاد کشاورزی تا مدیریت سیل و زلزله نیروهای مردمی کار کرده‌اند.
بنابراین هم در حوزه سیاست و هم اقتصاد با نگاهی مواجه بودیم که در اکثر دولت‌ها، دولت‌ها حاکم بودند و اصلاح‌طلب و اصولگرا هم ندارد. اما بخش قابل توجهی دست نیروهای اصلاح‌طلب بود که اعتقاد داشتند راحت‌ترین روش اداره مملکت این است که نفت را استخراج کنیم و با پول آن مملکت را اداره کنیم.
شایسته‌فر: دیدگاه کاندیدای مورد نظر شما در مورد ارز چند نرخی در کشور چیست؟ در مورد دلارزدایی که در جهان شروع شده است دیدگاه کاندیدای شما چیست و اگر انتخاب شدند چگونه آن را اجرا خواهند کرد؟ با توجه به اینکه سال جاری جهش تولید با مشارکت مردم است به سراغ این بحث رفتیم، همچنین دیدگاه کاندیدای شما در مورد روش‌های افزایش صادرات غیرنفتی و مشورت با بخش خصوصی مثل همکاری با اتاق بازرگانی و صدور بخشنامه‌ها چیست؟
مصری‌پور: فارغ از اینکه نگاه دولت‌ها به چه سمتی بوده است؛ حدود ۱۵ سال پیش عملکردهایی در زمینه زیست‌محیطی، صندوق‌های بازنشستگی، ناترازی انرژی و ناتارزی نظام بانکی را داشته‌ایم. ابرچالش‌ها و اولویت کاندیدای شما چیست؟!
امینی هرندی: یکی از چالش‌های جدی ما مذاکرات هسته‌ای است. سال ۹۴ ورود به برجام و سال ۹۷ خروج از برجام را شاهد بودیم و تا امروز عناوین مشابه آن ادامه دارد. نگاه کاندیدای شما در مورد تعامل با قدرت‌ها، پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها به عنوان مطالبه اصلی مردم چیست؟! به ویژه اینکه ممکن است ترامپ در آمریکا به قدرت بازگردد و مسائل جدیدی به وجود بیاید.
مقتدری: با توجه به اینکه این مسائل در افکار عمومی تاثیر دارد، به ارائه تصویر روشن‌تری از نظام بین‌الملل خواهم پرداخت.
ابتدا خطاب به نماینده آقای زاکانی می‌گویم که ما در مورد اصلاح‌طلبی یا اصلاح‌طلبان صحبت می‌کنیم. ما سعی داریم در ابتدا اشتباهات خود را بپذیریم و اینکه کسی در دهه ۶۰ آن سخنرانی را کرد به نظر من اشتباه کرده است. مشکل کشور ما این است که همه باید اشتباهات خود را بپذیرند، اما این اتفاق نمی‌افتد.
در خصوص واقعه تسخیر سفارت آمریکا در اوایل انقلاب بایستی به این نکته توجه کرد که کشورمان در شرایط انقلابی قرار داشت و به لحاظ حقوقی می‌توان آن‌را فورس‌ماژور قلمداد کرد. لذا، مقایسه‌ی آن با دو واقعه سفارت بریتانیا و سفارت عربستان اشتباه است.
اما بطور کلی من باور دارم که کنوانسیون‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۳ برای حقوق دیپلماتیک و کنسولی جزو معدود نظامات حقوق بین‌الملل هستند که پایبندی به آنها فراگیر است و به ندرت مورد تعرض واقع می‌شوند. در شرایط جنگ اوکراین، سفارت روسیه در واشنگتن و سفارت آمریکا در مسکو فعال هستند و امنیت دیپلماتیک باید پاسداری شود؛ این مسئله مهم است چون باید باور کنیم در برقراری رابطه باید به ریشه آن اتفاق توجه کرد.
دوم اینکه هر زمان از جریان ما نام برده می‌شود آن را غرب‌گرا خطاب می‌کنند در حالی که اصلاً غربگرایی در اصلاح طلبی وجود ندارد. چون ما در جهانی پساقطبی قرار داریم. آقای ظریف کتابی در دست چاپ به نام "جهان پساقطبی" دارند. ما بعد از جنگ سرد وارد نظم تک‌چندقطبی شدیم، یعنی آمریکا بعنوان پیروز بزرگترین قدرت بین‌المللی مطرح شد و چند قدرت کوچک‌تر در سطوح پایین‌تر وجود داشتند. اما الان وارد جهان پساقطبی شده‌ایم؛ یعنی هیچیک از قدرت‌های بین‌المللی به تنهایی نمی‌توانند مقدرات نظام بین‌الملل را شکل دهند را ندارند اما مسئله مهم آنجا است که زمانی که روابط محدود و ایزوله با یک سمت از دنیا داشته باشید کالای شما را ارزان می‌خرند و کالای خود را به شما گران می‌فروشند؛ پس آنها برای شما قیمت تعیین می‌کنند. مهم نیست آن کشور کجای جهان قرار داشته باشد؛ مهم این است که شما انتخاب دیگری ندارید و در حقیقت ما نیاز به روابط متناسب با همه جا داریم.
من متوجه دلایلی که جنگ روسیه به وجود آمد هستم اما باید دید راهبرد ما در این جنگ چیست! ما باید در شرایط جنگی منافع خود را ببریم. اما می‌بینیم که ترکیه توانست روابط خود را با دو طرف جنگ پیش گرفته و از هر دو سمت منتفع شود. اینکه ما در خصوص پایان بحران پیش بینی می‌کنیم موضوع دیگری است که مهم است. از آقای روحانی درخواست دارم که موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در خصوص خاکی که از اوکراین اشغال شده است را هم بیان کند؛ دولت ما چه نگاهی به این جنگ دارد؟!
من این سعادت را داشتم که دو بار در حرم مطهر رضوی پشت سر آقای رئیسی نماز بخوانم و علاقه شخصی به ایشان داشتم، اما اگر مبنای مان سخنان رهبر انقلاب در خصوص دولت سیزدهم باشد، باید توجه کنیم که مقام معظم رهبری حامی همه دولت‌ها بوده‌اند. و جملات خوبی را هم در مورد دولت آقای خاتمی گفته‌اند و اگر به مقام معظم رهبری برای حمایت از کاندیدای خود استناد کنیم، این جفا به رهبری است.
در خصوص ارز چندنرخی باید گفت که این ارز محصول تحریم است؛ یعنی کشوری که جریان مستمر ارز آن به مشکل خورده و مجبور است منابع ارزی خود را مدیریت کند. همه موافق دلارزدایی هستند، اما الزاماتی دارد که برای مثال حسابداری و مدیریت اسکناس‌ها در سطح کلان است.
باید توجه داشت که دلارزدایی به معنای مبادله کالا با کالا نیست. ضمن اینکه مادامی که مشکلات بانکی داشته باشید، تغییر ارز مشکل شما خیلی را حل نمی‌کند. برای مثال اگر دلار را کنار می‌گذارید و با یوان کار می‌کنید، نباید مثل دلار هزینه عملیاتی ۱ یوان، ۱.۲ یوان بشود. این دلار نیست که کنار می‌رود، بلکه باید اول بتوان اسکناس‌های مختلف را از کشورهای مختلف تأمین کنیم و روابط بانکی نرمال داشته باشیم.
در خصوص ارتباط با بخش خصوصی و اتاق بازرگانی باید گفت اتاق بازرگانی پارلمان بخش خصوصی است و باید پارلمان بخش خصوصی بماند.
در همه جای دنیا دولت‌ها سعی می‌کنند کنترلی روی نهادهای غیردولتی داشته باشند اما اگر بخواهد به سمتی برود که دخالت بیش از حد باشد چنین چیزی امکان‌پذیر نمی‌شود. چون وقتی استقلال مجمع عمومی اتاق‌های بازرگانی گرفته شود، کارایی آنها هم گرفته خواهد شد.
پرچمی: ما در حوزه معادلات بین‌الملل پای ثابت و پرقدرت هستیم که نشان از مزیت‌های اصلی است که به خاطر چالش تمدنی با غرب داریم و مصداق اصلی آن مردم‌سالاری دینی است؛ یعنی آنچه به عنوان مدل اداره کشور می‌تواند به دنیا صادر شود و تا زمانی که در زمین اقدام و عمل ننشیند وضعیت اصلی ما از حالت بالقوه به بلافعل تبدیل نخواهد شد. باید مراقبت کرد که نقطه اصلی چالش ما در سال‌های گذشته توجه نکردن به این حوزه بوده است.
اگر در خصوص این موضع به مسئله فرهنگ نگاه کنیم، می‌بینیم که خیلی زمان‌ها دولت‌ها در حمایت از تولید به سمت پول‌پاشی رفته‌اند مثلاً شهردار انقلابی بوده اما عمده کار فرهنگی آن پول‌پاشی شده است. اگر تأثیر این نگاه را در این حوزه بررسی کنیم به ابرچالش ها می‌رسیم. ابرچالش های کشور توسط مقام معظم رهبری تدوین شده و حوزه اقتصاد به‌خصوص تولید ابرچالش کشور است. از زمان روی کار آمدن دولت شهید رئیسی توصیه اکید مقام معظم رهبری در دیدار هیئت دولت و کارگزاران نظام معطل ماندن و مردمی سازی ساختار اقتصاد کشور بوده است.
سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در خصوص اقتصاد دانش‌بنیان مشخص است که دولت آقای جلیلی تقویت دانش‌بنیان‌ها با محور قوی شدن و آزاد شدن فرصت‌های کشور را با نگاهی همه‌جانبه برای کل کشور دنبال خواهد کرد. ترکیب حرکت‌های مردمی و نخبگان دانش‌بنیان و مردم‌پایه بودن را که جز سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است تحقق خواهد بخشید. همچنین اقتصادی که درون‌گرا است حاصل شعارزدگی نیست، بلکه شامل تجربه است. کشورهایی که به قدرت رسیدند درون‌زا بودن و مردم‌پایه بودن در دانش و علم و فناوری را داشته‌اند.
رهبر انقلاب بارها تعبیر «العلم سلطان» را به‌کار برده‌اند و یکی از خسران‌های ما در دوران قبل از شهید رئیسی کم‌رنگ بودن نگاه رشد علم و فناوری بود که رهبر انقلاب فرمودند «سهم مدال‌آوری ما در ۹۷ تا ۱۴۰۰، ۲۶ مدال بود و در همین سال جاری به ۳۶ مدال رسید که تا حدودی بهتر شده است.»
در مورد ب ارز با نگاه مردم‌پایه و دانش‌بنیان باید سازوکار اصلاح ارز اصلاح شود و با کمک هوش مصنوعی و حوزه دانش و فناوری سازوکارهای دقیق، به‌روز و هوشمندی که نیازهای ما را اولویت‌بندی کند و تخصیص ارز را بر حسب اولویت‌ها قرار دهد تدبیر کنیم.
دوم باید به تقویت ریال بپردازیم، باید این واحد پولی را تقویت کرد و بخشی از آن تقویت پول ملی از طریق قوت بخشی به حوزه مردمی در حوزه اقتصاد است یعنی هرچه تولید و نقش‌آفرینی مردم با رویکرد درآمدزایی را تقویت کنیم حاکمیت ریال هم تقویت خواهد شد. پیمان‌های پولی دوجانبه که روسیه و آلمان تجربه کرده‌اند فقط اراده‌ای در وزارت خارجه را می‌طلبد که در کشور ما کمی سخت است، اما نشدنی نیست.
در خصوص خدمات مبادله‌ای؛ ما ظرفیت‌های بسیاری خوبی با برخی کشورها داریم؛ مثلاً با توجه به خشکسالی داخل کشور می‌توانیم از طریق کشت‌های فراسرزمینی با کشورهای آمریکای لاتین وارد مبادله شویم و در برابر آن خدمات فنی و مهندسی به آنها ارائه کنیم. ما در حوزه عمران و زیرساخت در حدی قرار داریم که می‌توانیم وارد تهاترهای آن‌چنانی با کشورهای آفریقا، منطقه و آمریکای لاتین شویم، در حالی که سهم ما در این خصوص با توجه به سهمیه ۳۶۰ میلیارد دلاری کشورهای منطقه ناچیز است.
در خصوص پرونده هسته‌ای، مقام معظم رهبری آن را مشخص کردند و فرموده‌اند که پرونده آمریکا برای ما مشخص است که باید خنثی‌سازی صورت بگیرد. برای رفع تحریم باید صبر کنیم کشورها به ما ترحم کنند و معطل شویم و همه مزیت‌هایمان را بفروشیم تا کشورها برای ما کاری کنند و بعد هم بگویند تحریم‌های موشکی و حقوق بشری و هسته‌ای سر جای خود باقی است، بنابراین خنثی‌سازی تحریم، با حمایت از تولید و درون‌زا بودن و همان نگاه مردم‌سالاری دینی با استفاده ویژه از حوزه علم و فناوری که جز مزیت‌های ناب جمهوری اسلامی است محقق خواهد شد. یعنی ما در حوزه فناوری‌های پیچیده هسته‌ای، نظامی پزشکی، نانو و الکترونیک در سایه سنگین تحریم‌ها به پیشرفت دست پیدا کردیم که همان درون‌پایه بودن قدرت است و حالا هر کس در مورد تحریم این صنایع با ما صحبت کند، خنده‌دار است.
روحانی: نخست از بحث مذاکرات هسته‌ای و قرارداد برجام شروع می‌کنم، چون هر کسی چیزی درباره آن می‌گفت و عده‌ای آن را معاهده، قرارداد یا تفاهم‌نامه می‌دانستند که یکی از ایرادات آن است.
یاد سخنان دکتر عسگرخانی، استاد برجسته روابط بین‌الملل دانشگاه تهران افتادم که کتابی تحت عنوان رژیم‌های بین‌المللی چاپ کرد و در مصاحبه‌ای از برجام و مذاکرات هسته‌ای پس از دیدن عوارض و نتایج مذاکرات گفت که در دوره مائو وضعیت اقتصادی چین بسیار خراب بود طوری که مردم برای تأمین مایحتاج عمومی خود مشکل داشتند اما مائو امنیت چین را فدای معیشت نکرد و گفت حتی اگر علف بخورید هم باید سراغ صنعت هسته‌ای بروید.
در دکترین جمهوری اسلامی ایران بحث سلاح هسته‌ای مطرح نیست، اما برجام خسارت محض بود و نه‌تنها منافع ما را تأمین نکرد بلکه ضربات کاری به حوزه اقتصاد، سیاست، فرهنگ و اجتماع ایران وارد کرد که تا سال‌ها عوارض آن را شاهد خواهیم بود. شرطی کردن اقتصاد ایران به نظام بین‌المللی، به بانکداری بین‌المللی و به چند کشور زورگوی دنیا خسارت کمی نبوده است و آقایان باید به جای سیاه‌نمایی و نعل وارونه زدن باید در برابر خسارت‌های برجام پاسخگو باشند.
محصول برجام چه بود؟! محصول برجام دلار ۳۰۰۰ تومانی به ۳۰,۰۰۰ تومان رسید. در حوزه معیشت مردم روزانه شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم. در حوزه دانشگاهی عقب‌گرد داشتیم. در حوزه فرهنگی هم به همین نحو. چون برجام‌های ده‌گانه مطرح بود؛ ما هنوز که هنوز است نمی‌دانیم این برجام چه توافقات پنهانی داشت؟! اینها نکاتی است که باید برای مردم ایران به‌خصوص دهه هشتادی‌ها شفاف‌سازی شود که قراردادی که جز فاجعه و خسارت محض نبوده است را برای مردم تحت عنوان فتح الفتوح جا نزنند.
فراموش نمی‌کنیم بعد از امضای برجام، دکتر متقی یکی از منتقدان برجام بود که می‌خواست در ستاد آقای لاریجانی فعالیت کند. آقای عسگرخانی، آقای سعید زیباکلام و حتی خیلی‌ها در خارج کشور می‌گفتند چه می‌شود که دولتی این قرارداد را امضا کند؟!
وزیر خارجه ما با این حال می‌گفت امضای کری تضمین است. تیترهای روزنامه‌های زنجیره‌ای در آن زمان اغراق‌آمیز عمل کردند که نتیجه آن را دیدیم.
بتن‌ریزی در رآکتور اراک و فرصت‌های چشمگیری که در آن ده سال داشتیم و متأسفانه از دست دادیم.
صحبت از حوزه اقتصاد شد که بسیار مهم است؛ چیزی که در حوزه اقتصاد مغفول مانده این است که کاندیداها باید تکلیف خود را با نئولیبرالیسم اقتصادی روشن کنند. ما به لحاظ رویکردی قائل به کدام رویکرد برای اداره کشور هستیم؟! در دوره‌ای تحت عنوان خصوصی سازی اقداماتی انجام دادند که که نتیجه آن مخصوص سازی بود. بنابراین تا مادامی که نئولیبرالیسم اقتصادی و سیاست گران‌سازی دلار ادامه دارد هر کاندیدایی به قدرت برسد مردم نتیجه آن را در حوزه اقتصاد نخواهند دید.
دیدگاه‌های آقای پزشکیان روشن است؛ کسانی که می‌گویند ما باید تسلیم نسخه‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول شویم و سیاست تعدیل ساختاری در حوزه اقتصاد را دنبال کنیم و به همین منوال دلار گران شود و طبقه‌ای فربه شود و سایر مردم هم محتاج نان شب باشند. این نتیجه برنامه‌های اقتصادی چنین افرادی است و متأسفانه برنامه‌های توسعه‌ای ما هم بر اساس همین دیدگاه نئولیبرالیسم اقتصادی نوشته شده است و اصولگرا و اصلاح‌طلب هم ندارد؛ تکلیف کاندیداها در مورد نئولیبرالیسم اقتصادی باید مشخص باشد.
آقای پزشکیان در بحث قیمت بنزین چه پیشنهادی خواهد داد؟! فردا پول بنزین کارمندان ماهانه به بیش از یک میلیون تومان خواهد رسید. چرا ایشان در این باره صحبت نکرده است و در عین حال از عدالت می‌گوید؟!
حیدری: باید مقدمه‌ای بگویم، ما دیدگاه کاندیداها را داریم و یکی راهکار تحقق آن اتفاق‌ها را بررسی می‌کنیم.
کاندیداها دیدگاه‌های خود را گفته‌اند. مثلاً آقای قالیباف گفته است که تحریم کاغذپاره نیست و بعد هم تاکید کرده‌اند که مذاکره می‌کنم اما مذاکره را مبارزه می‌دانم یعنی به صحبت آقای جوادی آملی به ظریف توجه خواهم کرد که گفته بود وقتی با طرف مقابل دست می‌دهی و دستت را جدا می‌کنی انگشتانت را بشمار.
به نظر می‌رسد باید متمرکز شویم بر اینکه چگونه باید این دیدگاه‌ها محقق شود. اینکه از ام‌المصائب کشور صحبت کردم با همین رویکرد است.
ما به جایی رسیدیم که دولتی به وجود آمد که امام گیر کردند و برای باز شدن گره بخش خصوصی فرمودند حرام شرعی است دولت وارد کاری شود که بخش خصوصی می‌تواند انجام دهد. از طرفی مقام معظم رهبری سیاست‌های اصل ۴۴ را ابلاغ می‌کنند تا این گره‌ها باز شود. تمام دغدغه‌های ما برمی‌گردد به اینکه مردم در حوزه‌های اقتصاد و صنعت و تولید وارد شوند. اگر رئیس‌جمهوری توان این را داشته باشد که بر آن جامه عمل بپوشاند یا متمرکز برای تحقق سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب شود، می‌تواند این چالش‌ها را حل کند.
مقام معظم رهبری بیش از ۱۰ بار تاکید کردند که دو مشکل کشور ما اقتصاد و فرهنگ است و ما معتقدیم برای حل این دو باید به سمت اقتصاد مقاومتی برویم. اقتصاد مقاومتی یعنی تولید در کشور با استفاده از منابع خدادادی راه بیفتد و مزیت رقابتی خدادادی استفاده کنیم که یکی از این مزیت‌ها نیروی جوان تحصیل‌کرده و فعال در حوزه دانش‌بنیان ما است. راه نجات این است که رئیس‌جمهوری انتخاب شود که باور به این قضیه داشته باشد که راهکار نجات از ابرچالش های فعلی ما که اقتصاد و فرهنگ است، را در راه افتادن تولید در مملکت بداند.
از فعالان سیاسی دانشگاه صنعتی اصفهان بودم اما برداشت من از رأی مردم در دوم خرداد این بود که باید به جای کار سیاسی فعالیت اقتصادی داشت، من ۲۵ سال است در حوزه تولید و صنعت کار می‌کنم. راهکار رفع معضلات فرهنگی همچون طلاق هم تولید است که با تولید تورم نیز کنترل خواهد شد.
شایسته‌فرد: ما در خصوص قانون اساسی، سیاست‌های کلی و برنامه هفتم صحبت می‌کنیم و خارج از این حیطه کسی نمی‌تواند صحبت کند و تنها تفاوت کاندیداها در نحوه اجرای این قوانین است. در رابطه با راهگشایی از مشکلات صحبت کنید؟!
شهید رئیسی اعتقاد قلبی به اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مردمی داشت. ایشان با خستگی زیاد در سفر به اصفهان در جمع جوانان نشست و راهکارهای آنها را شنید و بخشی از آن را عملیاتی کرد که امیدواریم رئیس‌جمهور بعدی نیز از نیروی جوان نخبه برای حل مشکلات کشور استفاده کند. دیدگاه کاندیدای شما درباره دلارزدایی در جهان چیست؟ و چه راهکاری دارد؟! در خصوص افزایش صادرات غیرنفتی چه راهکاری دارد؟ در خصوص مشورت با بخش خصوصی در صدور قطعنامه‌ها چه راهکاری دارد؟
مصری‌پور: همه کاندیداها تمایل دارند تولید را دنبال کنند. نسبت کاندیدای شما با قیمت‌گذاری دستوری چیست؟
مقتدری: در مورد ماجرای برجام که رهبر انقلاب فرمودند خسارت محض است، باید نگاه کنیم به کارگزاری که آن زمان بوده؛ چه در دست داشته و چه چیزی را گرفته و چه چیزی را تحویل داده است. صدور شش قطعنامه شورای امنیت کشک نیست! قطعنامه‌های شورای امنیت است برای همه اعضای ملل هم لازم‌الاجرا و هم لازم‌الاتباع است. حتی زمانی که کشوری در دیوان دادگستری رأی می‌گیرد مادامی که تبدیل به قطعنامه نشود لازم‌الاجرا نیست. قطعنامه ۱۹۲۹ را بخوانید، وقتی دستورات اجرایی آن را می‌بیند، تحت ماده ۴۱ فصل ۷ منشور ملل متحد پیاده شده است.
زمانی که تیم مذاکره کننده ما وارد مذاکره شد، با این مسئله روبه‌رو بود که قطعنامه شورای امنیت فقط با قطعنامه شورای امنیت برداشته می‌شود. کسی که به برجام نقد دارد باید بداند چنین محدودیتی وجود داشته است. ببینید این قطعنامه‌های الزام‌آور از چه زمانی شروع شده است؟!
در مورد پرونده نسل کشی رواندا می‌بینید که ذات قطعنامه‌های شورای امنیت پلکانی است، چرا تاکید من بر این ماجراست؟! چون بعد از ماده ۴۱، ماده ۴۲ می‌آید که برای کشور خطرات جدی داشت. چون مردم کشورهایی که می‌گوئید نوکر دیگر کشورها هستند هم یک رفاهی با یک نرخ رشد اقتصادی دارند که محصول نوکری نیست، بلکه محصول بالابردن درآمد و پایین آوردن هزینه‌ها است.
وقتی صادرات شما مشکل دارد یعنی کالای شما در بازار محدودیت دارد و نمی‌توانید آن را در بازار بین‌الملل به همه عرضه کنید و مشتری هم از شما ارزان می خرد، بانک‌های بین‌المللی هم با شما همکاری نمی‌کنند و اگر همکاری کنند مخفیانه است و بابت آن هزینه‌ی به مراتب بیشتری را از شما بابت تخلفشان از تحریم می‌گیرند که مثال معروف آن بانک استاندارد چارترد بریتانیا است. این یواشکی کار کردن هزینه بر است و هزینه آن از رشد اقتصادی ما کم می‌شود. ما دائم از اقتصاد دانش‌بنیان صحبت می‌کنیم. اما چه زمانی می‌توان بهره آن را در سفره مردم دید؟ زمانی که کالای دانش‌بنیان ما در همه جهان مارکت داشته باشد.
شما از نگاه من به آفریقا و آسیا مطلعید اما فکر می‌کنید سایر کشورها نمی‌دانند آفریقا مهم است؟! در مملکت ما در تمام دولت‌ها یک پرواز از تهران به آفریقا انجام نمی‌شود از استانبول به تمامی پایتخت‌های آفریقایی پرواز برقرار است در تمام کشورهای آفریقایی سرمایه گذاری‌های توسعه‌ای را هم آمریکا هم چین انجام می‌دهد. از انتخابات سنگال نگران بودیم که رئیس‌جمهور طرفدار غرب پیروز شود یا رئیس‌جمهور طرفدار همکاری با جنوب! چون همان رئیس‌جمهور برای همکاری با جمهوری اسلامیم نافع خود را در نظر می‌گیرد و محدودیت‌های اعمال شده را لحاظ می‌کند تا برای کشورش در روابط با قدرت‌های بزرگ مشکلی پیش نیاید.
در مورد مولدسازی صحبت شد؛ مولدسازی به شرایط بستگی دارد. ۷۰ درصد بودجه مملکت جاری و ۳۰ درصد عمرانی است. زمانی که دولت نتواند حقوق کارمندان خود را بدهد یا خلق پول می‌کند یا دارایی‌های خود را به اسم خصوصی‌سازی مولد می‌کند چون به پول نیاز دارد. پس ما طرفدار خصوصی‌سازی هستیم، اما به‌گونه‌ای که سرمایه مردم از بین نروند و مولدسازی درست انجام شود.
از نماینده آقای زاکانی می‌پرسم؟ منابع طلا را چگونه تأمین خواهید کرد؟! و نسبت آن طلا به جمعیت ایران و طلای تولیدی در بازار بین‌المللی را هم توضیح دهید؟!
پرچمی: مقام معظم رهبری شعار سال را جهش تولید با مشارکت مردم عنوان کردند و چندین سال است بر مسئله تولید تاکید دارند.
زمانی یک سری سوار بر ماشین شاسی‌بلند شیشه دودی به معدن رفتند و محل به معدن‌کاران نگذاشتند.
دو سال شیوع کرونا فقط از پشت درهای بسته پاستور مملکت را اداره کردند. اینها خسران برای کشور است. ما در مردمی سازی مشکل داریم.
مقام معظم رهبری فرمودند که رفتن بین مردم خوب است اما کافی نیست. باید صدای مردم شنیده شود و از توان و فکر مردم و پول مردم استفاده شود که نیازمند ساختار و قواعد است. بنابراین ما در مردمی سازی مشکل داریم و اولویت اصلی همین است که به منظومه ارزشی جمهوری اسلامی برمی‌گردد. ما ۶ ارزش بنیادین استقلال، عزت، مردم‌سالاری دینی، سبک زندگی، آزادی و عدالت داریم و باید برنامه‌های کاندیداها را عرضه کنیم. ما بر اساس این منظومه انقلاب کردیم وگرنه مدل پاکستان، کره جنوبی و عربستان هم هست.
رهبر انقلاب فرمودند سازش دستاوردهایی دارد اما مضرات آن بیش از منافع است چون استقلال و عزت شما به فروش می‌رود و خروجی آن خواهد شد که زمانی مردم را از سایه جنگ رویاپردازانه که ضعیف شده‌اند اما مسئولان زندگی اشرافی پیدا کرده‌اند بترسند. همایش می‌گیرند و فلان وزیر برای برجام ۸۰ سکه از پول بیت‌المال می‌گیرد. برادر رئیس‌جمهورش در قضیه ارز مداخله می‌کند و محاکمه می‌شود. برادر رئیس‌جمهور در تیم مذاکرات هسته‌ای خائن از آب در می‌آید. رئیس صندوق فرهنگیان اختلاس می‌کند و بعد اینها دلسوز می‌شوند و می‌گویند ما به فکر صادرات هستیم!
وقتی در سیستم داخل مشتری کالاهای دانش‌بنیان نیستید اول آن را اصلاح کنید.
مقام معظم رهبری بارها فرمودند که خود سیستم دولت مشتری وسیع این کالاها باشد اما این‌طور نبوده و در همه دولت‌ها این مسئله اتفاق نیفتاده است.
بنابراین وقتی می‌خواهیم برای جمهوری اسلامی صحبت کنیم قیاس مع‌الفارق با دیگر کشورها نکنیم. دنیا بر سر منظومه ارزشی ما با ما هم آورد دارد.
نکته دیگر اینکه مقام معظم رهبری در صحبتی در سالگرد رحلت حضرت امام داشتند و گفتند که ما تحریم و تحریف داریم که جنگ روایت‌ها و رسانه‌ها می‌شود و گفتند اگر تحریف‌ها اثر کند تحریم‌ها مؤثر واقع می‌شود که نکته‌ای بنیادی است.
حالا بحث روحانی و ظریف نیست بلکه بحث دو دیدگاه است. دیدگاهی هست که تعاملات بین‌المللی را در دو کشور خاص می‌داند و نسخه‌های بانک جهانی را به عنوان اصلی‌ترین نسخه تلقی می‌کند، فرصت‌های منطقه را رها می‌کنند و همه انرژی را برای چند کشوری می‌گذارد که مسئله آنها با ما بنیادین و ارزشی است. مسئله آنها با ما هسته‌ای نیست، بلکه مسئله آنها این است که چرا جمهوری اسلامی در سایه سنگینت حریم‌ها توانست در حوزه هسته‌ای و نظامی پیشرفت کند؟!
این کشور توانسته است به‌رغم میل باطنی و جنگ قدرت‌ها به پیشرفت برسد و مسئله آنها با ما همین است، بنابراین وقتی می‌خواهیم رأی دهیم اولین ملاک نگاه آن کاندیدا است که وقتی بیاید در تمام حوزه‌ها خود را نشان خواهد داد.
نگاه ما در عدالت این است که کیک اقتصاد به قدری بزرگ شود که عده‌ای رشد پیدا کنند و سایر مردم هم آبشاری استفاده کنند که اثرات آن را دیده‌ایم.
روحانی: در مورد جنگ اوکراین موضع رسمی ایران در دیداری که مقام معظم رهبری با پوتین داشتند مطرح شده است و موضع ایران روشن است و با توجه به رأی‌هایی که ایران در این خصوص داده، شک و شبهه‌ای مطرح نیست. بانی جنگ روسیه و اوکراین ناتو است و این چیزی است که رهبر انقلاب در دیدار با پوتین به آن اشاره صریحی داشتند.
در مورد برجام صبحت زیاد بوده است. روزی که برجام امضا شد رئیس‌جمهور وقت اعلام کرد که همه تحریم‌ها لغو شده است و همه هورا کشیدند که همه کشورهای خارجی به سمت ایران سرازیر شدند. اما نتیجه آن را دیدیم. برخلاف نظر آقای ظریف و اساتید روابط بین‌الملل دیدیم که با یک امضای ترامپ آمریکا از برجام خارج شد و همه تحریم‌ها برگشت و اروپایی‌ها هم در مقام عمل از تحریم‌ها حمایت کردند و هیچ شرکت اروپایی حاضر نشد در ایران سرمایه گذاری کند. بنابراین برجام هیچ و پوچ بود و هیچ آورده‌ای نداشت. چرخ‌های اقتصاد که نچرخید، چرخ‌های سانتریفیوژ هم نچرخید. دولت وقت فکر می‌کرد که می‌تواند با غرب هم بازی شود اما هم بازی نشد بلکه ما بازیچه و اسباب بازی شدیم و کشور فرصتی ۱۰ ساله را از دست داد و تحریم‌ها افزایش پیدا کرد. از طرفی مکانیزم ماشه را در سند برجام داریم که یک فاجعه است؛ یعنی فقط کافی است یک عضو این مکانیزم را فعال کند همه تحریم‌ها برمی‌گردد. حتی اگر این مکانیزم را فعال نکنند می‌بینید که ترامپ هر سه ماه یک‌بار آن را تمدید می‌کرد تا اینکه نئوکان ها وارد دولت ترامپ شدند و با فشار و یک امضا آمریکا از برجام خارج شد و همه تحریم‌ها برگشت. پس برجام برای چه بود؟! وقت و هزینه کشور تلف شد و توهمی را به مردم فروختند. اینها باید پاسخگو باشند وگرنه با فرار به جلو و بازی با قطعنامه‌ها که نمی‌توان سر مردم کلاه گذاشت!
مردم قیمت دلار را قبل و بعد از برجام دیدند. با حرف‌های قلمبه نمی‌توان مردم عادی را فریب داد. مردم عادی روشنفکر و فیلسوف هستند. راننده تاکسی خیلی وقت‌ها مسائل را بهتر از من استاد دانشگاه مسائل را درک می‌کند. با علم کردن اینکه فلانی به زبان انگلیسی مسلط است و نظام بین‌الملل را می‌شناسد نمی‌توان مردم را فریب داد و مردم این سری گول این حرف‌ها را نخواهند خورد همانطور که هیچ سلبریتی‌ای حاضر نیست از آنها دفاع کند.
پس می‌بینیم که جامعه بیدار شده است و نمی‌خواهد دولت سوم روحانی را انتخاب کند. آقای پزشکیان می‌گوید من دولت سوم روحانی نیستم. به ایشان باید گفت که یک نفر را نشان دهد که جزو ستاد روحانی نباشد. آدم‌های تکراری را آوردند و حتی کادرسازی هم نکردند و به جوانان فرصت ندادند. کسی که از اول انقلاب تاکنون وزیر بوده برای ما ژست اپوزیسیون می‌گیرد. شما چند سال چنبره بر اتاق بازرگانی، دانشگاه‌ها و اقتصاد کشور زده‌اید بعد ژست اپوزوسیون می‌گیرید و می‌گوئید شعارهای دانشجویان در فتنه زن، زندگی آزادی فحاشی‌های مبارک است و جالب‌تر آنکه هیچ اتفاقی نمی‌افتد، اما همین افراد اجازه استخدام جوانان انقلابی در دانشگاه‌ها را نمی‌دهند.
حیدری: مقتدایی عزیز هدف این نیست که چوب تجارب گذشته را بر سر اصلاح‌طلبان بزنیم. ما می‌خواهیم تجربه کسب کنیم و برای کشور ۸۰ میلیونی کار کنیم. اگر ما می‌گوئیم رئیس‌جمهوری بود که با عینک دودی به کارخانه هپکو می‌رفت یا اجازه نمی‌داد همسرش در زمان آلودگی هوا از خانه خارج شود یا وزیری داشتیم که در پایان وقت اداری به سراغ شرکت خود می‌رفته است، به این خاطر است که اگر پزشکیان رئیس‌جمهور شد دوست نداریم این بازی‌ها در مملکت تکرار شود.
خاطرات جک استراو را یادمان هست. در زمانی که آقای روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بود درخواست اجازه کار ۲۰ سانتریفیوژ تحقیقاتی را می‌کند اما او می‌گوید در آن زمان در مستراح قطار صحبت کردم. ببینید چقدر ما را خوار و ضعیف و ذلیل می‌دانند. وقتی وزیر خارجه ما می‌گوید آمریکا چیزی دارد که اگر فعال کند کل سیستم دفاعی ما را خواهد ریخت؛ اینها تجارب تلخی است که واقعیت است. اگر قرار است اصلاح‌طلبان سر کار بیایند نمی‌خواهیم این موارد تکرار شود. ما در چهار سال دوم آقای احمدی‌نژاد به شدت معترضیم. عزت دست خداست؛ وقتی غرب را امال خود بدانیم این اتفاقات می‌افتد. وقتی تولید در مملکت راه بیفتد موجب می‌شود ما بتوانیم صادرات کنیم. تحریم ابزاری است که صادرات ما را محدود می‌کند اما ما در اطراف خود بازار ۸۰۰ میلیون نفری داریم که اگر تولید راه بیفتد بسیار می‌توانیم کارهای صادراتی انجام دهیم.
آقای مقتدری گفتند که نرخ چند ارزی محصول تحریم است؛ من می‌گویم فقط محصول تحریم نیست بلکه محصول سوءمدیریت سیستم بانکی در حوزه ارزی هم هست و بالاتر از آن محصول این است که ما فقط متکی به صادرات نفت هستیم و متکی به صادرات غیرنفتی نیستیم.
در اولین میزگرد اقتصادی آقای قالیباف گفت که تولید نباید گران انجام شود؛ یک نمونه آن بورس کالا است وقتی سازوکار وحشیانه‌ای در بورس کالا وجود دارد که موجب می‌شود قیمت مواد اولیه را به تولیدکننده داخلی گران‌تر از قیمت جهانی بدهید نتیجه همین خواهد شد.
دولت برای کنترل ارز چند نرخی باید دلار در اختیار داشته باشد؛ دلاری که فقط از فروش نفت نباشد و به تولید ملی و دانش‌بنیان‌ها توجه کند و منابع دلاری را افزایش دهیم.
ما رئیس‌جمهوری داریم که در جلسه علنی با رهبر انقلاب در مورد سورنا ستاری از مقام معظم رهبری این جمله را می‌شنود که هوای او را داشته باشید. وقتی اعتماد به تولید نداشته باشیم، صادرات انجام نمی‌شود، دلار وارد کشور نمی‌شود، ارز چندنرخی می‌شود.
ایمنا: سخنان خود را جمع بندی کنید؟
مقتدایی: سوالی از آقای حیدری دارم. همانطور که گفتید اروپا هیچ نیست؛ اما روسیه که GDP آن به اندازه‌ی ایتالیا است را چه می‌گویید؟!
مسئله بالانس کردن روابط است. والله در جریان اصلاحات اصالت با غرب نیست و این لیبلی است که به ما زده می‌شود.بهترین سفیر دولت آقای روحانی، دکتر سنایی، در مسکو ماموریت داشت. که بیشترین سفر در ادوار وزاری خارجه دوران دکتر ظریف به مسکو انجام شد. اگر قرار باشد دولت آقای پزشکیان دولت چندمی باشد دولت سوم آقای خاتمی است. چرا آقای آذری جهرمی لیبل دولت قبلی را می‌گیرد؟!
حزب ما اولین حزبی بود که انتقاد از آقای روحانی را شروع کرد. ما رئیس‌جمهورمان را از دست دادیم. چقدر هزینه متحمل شده‌ایم. مهمتر اینکه سرمایه انسانی بزرگی را از دست دادیم.
وزیری که ۸۰ سکه گرفته را مطرح کردید؛ اما هزینه‌ی حفاظت ماهیانه افراد متعددی که فایده‌ی آنها برای کشور مشخص نیست را لحاظ نمی‌کنید. هزینه‌های زیاد سفرهای متعدد بی‌فایده دوره دبیری دکتر جلیلی برای پرونده اتمی را در نظر نمی‌گیرید.
چنانکه دکتر روحانی گفتند ستاد جناب زاکانی به ایده‌های دکتر عسگرخانی معتقدند. از این جهت، فکر می‌کنم که دولت ایشان تصمیم به تغییر دکترین هسته‌ای کشور و اقدام خلاف فتوای مقام معظم رهبری دارد.
پرچمی: بحث ما نظام فکری و دیدگاه حاکمیت است، اگر دیدگاه ما خودپسندی و تکبر باشد و خود را منجی ملت ایران و دستاوردهایمان را آفتاب تابان معرفی کنیم و بگوییم منتقدین بی شناسنامه هستند و فقط ما زبان بین‌المللی بلدیم و بعد خود ما را تحریم کنند و درخواست بدهیم مجسمه ما را بسازند، ۷۰ سکه مسخره به نظر می‌آید. ما نگاه از بالا به پایین داریم که نمی‌خواهد بنیان‌های مردمی جمهوری اسلامی تقویت شود. نگاهی که می‌گوید زمانی به رفاه و عزت و پیشرفت می‌رسید که مسئله شما با دنیا حل شود و وارد معامله شوید.
مقام معظم رهبری این مذاکره را به مذاکره حضرت عباس و عمر سعد تشبیه کرد و این‌طور تفسیر کردند که آن مذاکره برای تنبه بود؛ حتی زمانی که امیرالمومنین با طلحه مذاکره کرد و طلحه متنبه شد هم در آن زمان گفتند مذاکره تنبه بود نه معامله. در دولت نهم و دهم دستاوردهای شگرفی در صنعت هسته‌ای افتاده و غنی سازی ۳.۵ به ۲۰ درصد رسید و از ۱۰ سانتریفیوژ التماسی به این میزان رسیدند که محصول تلاش متراکم در سایه تحریم دولت قبلی برای مذاکره بود اما اینها نقد فروختند و تعهدات را پذیرفتند و پایاپای عمل نکردند.
ما باید راستی آزمایی کنیم و هوشمند باشیم و بفهمیم دشمن ما دشمن است. او با نگاه تکبر و استکبار به ما نگاه می‌کند و می‌خواهد ما را تحقیر و مجبورمان کند معامله کنیم. این ادبیات و گفتمان نتیجه‌اش چنین معامله‌ای می‌شود که آقای زاکانی گفت من با برادرم چنین مذاکره‌ای نمی‌کنم! بعد از چند ماه گفتند برجام برای اقتصاد نبود و نمایش سیاسی بود و فقط برای این بود که نفت را بفروشیم.
ما با دو نگاه در اینجا مواجهیم؛ نگاهی که ضمن تعامل سازنده با کشورهای مختلف و منطقه‌ای، وزن جمهوری اسلامی را در پهنه وسیعی بالا می‌برد و نگاه دیگر که مثل آقای ظریف مردم را می‌ترساند.
عملیات وعده صادق جلوی چشم همه دنیا انجام می‌شود و بیش از ۴۰۰ فروند موشک و پهپاد شلیک می‌شود و نرخ ارز پایین می‌آید چون این پیام به دنیا مخابره شد که قدرت‌های استکباری و استعماری نمی‌توانند از این به بعد اقدامی برای مقابله با جمهوری اسلامی داشته باشند چون برای آنها هزینه بر است. دولت آقای جلیلی به دنبال همین نگاه است تا استقلال و عزت کشور و مردم تقویت شود و اقتصاد دانش‌بنیان و مردم‌پایه، ظهور و بروز پیدا کند.
روحانی: ما فرصت آزمون و خطا نداریم و تردیدی ندارم که مردم ما با بصیرت و کسب تجربیات گذشته اجازه نخواهند داد شاه سلطان حسین‌ها در این کشور حاکم شوند. ما مردم کشوری هستیم که امروز دومین قدرت نظامی جهان یعنی روسیه بنای خرید موشک از ما را دارد البته ما به روس‌ها موشک ندادیم.
زمانی آقای هاشمی می‌گفت جهان آینده جهان گفتمان است اما امروز در عمل می‌بینیم کدام دیدگاه در مقام عمل توانسته کارایی خود را اثبات کند. به تعبیر میشل فوکو جامعه شناس مشهور فرانسوی کردارهای گفتمان در ترکیب با کردارهای غیرگفتمانی عمل می‌کند یعنی شما صرفاً نمی‌توانید به گفتمان نگاه کنید بلکه دیدگاه غیرگفتمانی در جنبه سخت افزاری و فیزیکال قدرت در ترکیب با جنبه متافیزیکال قدرت می‌تواند امنیت و رفاه و آزادی یک کشور را تضمین کند.
در مورد اینکه گفتند آقای ظریف طرفدار ارتباط با روسیه بوده است؛ شواهد و قرائنی وجود دارد که آقای ظریف در مصاحبه با لیلاز با غیظ در مورد روسیه سخن می‌گفت. ما روزنامه‌های زنجیره‌ای را داریم که صبح تا شب رئیس‌جمهور روسیه را با عبارات توهین‌آمیز خطاب قرار می‌دهند و انتظار داریم آنها بیکار بنشینند. اگر می‌بینید در روابط تجاری با چین و روسیه نتوانستیم به آنچه می‌خواستیم برسیم دلیلش همین سم‌پاشی‌ها و لجن‌پراکنی‌های عوامل غرب‌گرا در ایران است که یک سری سیگنال‌هایی را به آن دولت‌ها می‌دهند و آنها هم دچار تزلزل می‌شوند و در روابط خود با ما سست خواهند شد.
حیدری: خدا شهید دادمان را رحمت کند که وزیر دولت آقای خاتمی بود؛ وقتی به شهادت رسید همسر رهبر انقلاب برای دلجویی به دیدار همسر این شهید رفت. ایشان در زمان حیات همراه رهبر انقلاب در سفر استانی به گیلان بود. رهبر انقلاب با دیدن یک پل فرمودند که چرا این پل بعد از ۴۰ سال همچنان کم‌عرض مانده است؟ شهید دادمان گفت سه سال و نیمه آن را درست می‌کنیم. رهبر انقلاب فرمودند سه ساله تمامش کنید. شهید دادمان به خانه رفت و به همسر خود گفت چون رهبر انقلاب خواستند باید زودتر و دوساله پل را اصلاح کنیم.
برای ما دولت سوم روحانی و خاتمی مهم نیست مهم دولت سوم تفکری است که تفکر شهید دادمان باشد یا آقای آخوندی؟! ما با شخص مشکل نداریم با تفکر مشکل داریم. وقتی تولید در مملکت راه افتاد می‌توانیم افزایش صادرات غیر نفتی داشته باشیم و بازار آن هم فراهم است و تحریم‌ها را دور می‌زنیم. وقتی درآمد دلاری ما بیشتر شد می‌توانیم ارز چندنرخی را هم کنترل کنیم.
آقای قالیباف تأکید دارد اعضای اتاق بازرگانی تصمیم سازان واقعی هستند و باید با آنها همکاری کنیم. باید کار درست و خوبی که دولت شهید رئیسی در حوزه مشاغل خانگی و اصناف و نیز در مورد امضاهای طلایی انجام داده به اتمام برسد. ما مملکت ویژه و با امکانات بسیار طلایی داریم.
از خدا می‌خواهیم رئیس‌جمهوری انتخاب شود که با حمایت همه مردم بتواند بی اعتمادی به وجود آمده در مردم را از بین ببرد؛ اگر نگران مشارکت هستیم چون مسئولانی آمدند که نتوانستند به مردم خدمت کنند و با مردم صادق باشند. شهید رئیسی استانداردی گذاشت که رئیس‌جمهور بعدی باید بیشتر از او کار کند تا مردم دلگرم شوند و در عرصه‌های مختلف حضور داشته باشند.
نظر شما