به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی، احساس می‌کنم، قلمم قاصر است، شاید هم باید واژه‌های جدید خلق کنم تا به فهرست کلمات افزوده شود و بتوانیم گوشه‌ای از زحمات و مهر بی‌بدیل و ماندگار معلمان را شرح دهیم. در ادبیات تعبیری به نام سهل و ممتنع وجود دارد که معادل عبارت «آسانِ سخت» یا «ساده ناممکن» است.
ساده‌ترین تعریف این واژه شاید این باشد، کار و اثری که در نگاه اول آسان و شدنی، اما در مقام عمل کاری سخت و ناشدنی است. برای توصیف معلم و شرح شأن و جایگاه او، هرچه بیشتر می‌اندیشم، کمتر به نتیجه دلخواه، سهل و ممتنع می‌رسم، چراکه شغل معلم «آسانِ سخت» است.
هرساله با آغاز هفته معلم خطابه‌ها و همایش‌های متعددی در توصیف مقام معلم و ضرورت رفع مشکلات آن‌ها برگزار می‌شود. این آئین‌ها که نمایش پاسداشت معلم است، تنها جلوه‌ای از جمله‌های پرشور، اما شعارگونه و محقق‌نشدنی محسوب می‌شود.
دامنه مسائل معلمان را نمی‌توان به مشکلات معیشتی، درمانی و رفاهی ختم کرد، بلکه باید پرونده مشکلات آن‌ها را که سال‌ها است از سوی مسئولان کمتر گشوده شده به فضایی متفاوت از آنچه که برای ما واقعی و حقیقی است، بکشانیم و از آن سخن بگوییم.
فرهنگیان از کمترین میزان حقوق برخوردار هستند
میلاد جیریایی از معلمان استان مرکزی با بیان اینکه جامعه فرهنگیان از کمترین میزان حقوق برخوردار هستند به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آموزش و پرورش یکی از مهم‌ترین دستگاه‌ها و بخش‌هایی است که می‌تواند تأثیرات بزرگ و بسزایی روی رشد و پیشرفت از جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: دولتمردان در جوامع و کشورها تلاش می‌کنند تا با بها دادن به آموزش و پرورش در راستای پیشرفت خود بکوشند و این بها دادن در زمینه حقوق و احترام و حتی اختیاراتی است که به معلمان داده و در زمینه گرامی داشتن دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها دیده می‌شود.
این معلم شاغل تصریح می‌کند: جامعه فرهنگیان از کمترین حقوق برخوردار هستند و این مسئله موجب می‌شود که معلمان و کارکنان شاغل در آموزش و پرورش به مشاغل دیگر به عنوان شغل دوم روی بیاورند که در بیشتر مواقع علاوه بر اینکه شأن و مقام آن‌ها را پایین می‌آورد، زمانی برای آن‌ها نمی‌گذارد که بخواهند خود را به روز کنند و در کلاس‌های درس مطالب آموزشی و پرورشی مفیدی را به دانش‌آموزان ارائه دهند.
جیریایی اضافه می‌کند: خستگی‌های روحی و جسمی دلیلی می‌شود تا صبر و حوصله لازم برای ارائه صحیح مطالب نباشد و اینجا است که دانش‌آموزان نیز متضرر خواهند شد و در نتیجه آن دانش‌آموزانی کم‌سواد به لحاظ فرهنگی و تخصصی خواهیم داشت و به طبع آن جامعه رو به پسرفت خواهد رفت.
وی ادامه می‌دهد: از دیگر مواردی که نشان از کم‌توجهی و بی اهمیتی مسئولان به آموزش و پرورش دارد، کمبود معلم، هنرآموز و کتب درسی است.
این معلم تاکید می‌کند: شاهدم در مدرسه‌ای که در آن تدریس می‌کنم تا دو سه ماه که از سال تحصیلی گذشته بود، بعضی کلاس‌ها معلم نداشتند و شاهد هستم که بعضی کتب درسی تا سه چهار ماه بعد از آغاز سال تحصیلی به دانش آموزان تحویل داده شد.
جیریایی اظهار می‌کند: هنوز هم بسیار هستند معلمانی که با عشق و دلسوزی و بدون فکر کردن به تمام این مسائل مسئولانه با دانش‌آموزان رفتار می‌کنند، می‌شناسیم معلمانی را که حتی از زندگی خود و خانواده می‌گذرند تا دانش‌آموزان بتوانند درس بخوانند و آینده خوبی داشته باشند.
وی می‌گوید: از مسئولان درخواست دارم نه به خاطر معلمان بلکه به دلیل آینده کشور و دانش‌آموزان، تدبیری برای رفع مشکلات بیندیشند.
جامعه امروز فرهنگیان با مشکلات معیشتی روبه‌رو است
محمدمهدی جیریایی دیگر معلم شاغل که مدتی نیز مشاور بوده است، می‌گوید: جامعه امروز فرهنگیان با مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی با بیان اینکه مشکلات معیشتی موجب درگیری فکری معلمان می‌شود، ادامه می‌دهد: تا زمانی که معلمان با مشکلات معیشتی روبه‌رو هستند، نمی‌توانند با ذهن آرام تدریس کنند و این اتفاق بدون شک بر کارایی آن‌ها تأثیرگذار است.
این فرهنگی با سابقه یکی از موضوعاتی که ذهن مسئولان آموزش و پرورش و خانواده‌ها را مشغول کرده است را معلم‌های بازنشسته آموزش و پرورش می‌داند و ادامه می‌دهد: مدیر به واسطه نبود معلم از بازنشسته‌ها درخواست می‌کند که در کلاس درس حاضر شوند.
جیریایی با اشاره به بعضی انتقادها از به‌کارگیری بازنشسته‌ها در آموزش و پرورش، خاطرنشان می‌کند: دلیل این انتقادات آن است که چرا جای را برای نیروی جدید باز نمی‌کنید، در صورتی که باز شدن جا ارتباطی با آموزش و پرورش ندارد و سازمان برنامه و بودجه باید اقدامات لازم را انجام دهد و ردیف بودجه‌ها را تدوین و تصویب کند تا آموزش و پرورش از بازنشسته‌ها استفاده نکند.
وی اضافه می‌کند: در تمام دنیا مدارس به سمت هوشمندسازی حرکت کرده‌اند، اما هوشمندسازی در بیشتر مدارس ما تنها تبدیل تخته‌های کچی به وایت‌برد بوده است.
این معلم تاکید می‌کند: ملاک و پایه اصلی توسعه در تمام جوامع و کشورهای دنیا اصل آموزش و تأمین نیروی انسانی است، یعنی زمانی یک کشور بر قله‌های رفیع پیشرفت و توسعه قرار می‌گیرد که جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند معلمان خوب و نخبه‌ای داشته باشد.
اگر تنها مسائل اقتصادی و کمک‌های مادی فرهنگیان را ملاک قرار ندهیم مواردی نیز مشاهده شده است که در راستای بهبود روابط اجتماعی و رفع مشکلات خانوادگی، معلمان پیش قدم بودند و به جز ارزش‌ها و پاداش اخروی شکل و سوی دیگری برای جبران این خدمات و زحمات وجود ندارد
جیریایی با بیان اینکه معلم نخبه به یک سری امکانات نیاز دارد، اضافه می‌کند: این امکانات و تجهیزات در اطراف و دسترس معلم می‌تواند به پرورش نیروی انسانی فعال کمک کند، در تمام این چند دهه اخیر نگاه به معلم ابزاری و حداقلی بوده و این نگاه حداقلی موجب شده است که هیچ موقع به توسعه مناسبی نرسیم.
وی خاطرنشان می‌کند: معلم به دلیل بعضی مشکلات هیچ‌گاه نتوانسته است در جامعه به جایگاه اصلی خود برسد، در صورتی که اگر به تجربه کشورهای دیگر نگاه کنیم به راحتی می‌بینیم که معلم جایگاه رفیعی دارد، آنقدر رفیع که کشور را به پیشرفت وا می‌دارد.
این معلم اظهار می‌کند: مشکل دیگری که خانواده‌ها را درگیر کرده این است که هنوز نتوانسته‌ایم به آموزش غیرکتابی عادت کنیم و آموزش ما هنوز مداد و دفتری است، تا زمانی که در آموزش ما از فناوری استفاده نشود دانش‌آموز متضرر خواهد بود، چراکه به صورت رویه قدیم پدر و مادر، اطلاعی از آموزش مجازی ندارند و می‌خواهند به صورت کتاب و دفتر به فرزندان خود کمک کنند که در این صورت معلم و والدین آسیب می‌بینند.
جیریایی ادامه می‌دهد: در صورتی که والدین بخواهند ریاضی سال پنجم را به دانش‌آموز آموزش دهند، دچار مشکل می‌شوند چراکه شیوه آموزش آموزش و پرورش با شیوه‌ای که والدین یاد گرفته‌اند، متفاوت است.
وی با بیان اینکه یکی از بزرگترین عواملی که موجب ایجاد ناآرامی روحی و روانی برای فرهنگیان شده بازی‌های رسانه‌ای است، تصریح می‌کند: اقداماتی که برای معلم انجام شده است یا امتیازی که برای معلم در نظر گرفته‌اند به سرعت رسانه‌ای می‌شود، اما در نهایت عایدی خاصی برای معلم ندارد و این سبب شده است که اذهان عمومی جلوی معلم قرار گیرد و این تصور ایجاد شود که همه خواسته‌های فرهنگیان برآورده شده است.
این فرهنگی تاکید می‌کند: تمام این موارد باعث شده است که معلم جایگاه ویژه خود را از دست بدهد، معلم را نباید به عنوان یک کارمند در نظر گرفت، زیرا او یک نیروی اداری نیست، بلکه یک آموزشکده و دانشگاه است.
جیریایی اضافه می‌کند: زمانی که یک معلم خارج از ساعت کاری خود برای رفع مشکل دانش‌آموز چندین تماس می‌گیرد یا پیگیری انجام می‌دهد، این خود ایثار است و این گونه اقدامات در بدنه آموزش و پرورش به صورت فراوان یافت می‌شود.
وی اظهار می‌کند: افرادی از فرهنگیان را می‌شناسم که بیش از ۵۰ درصد حقوق خود را برای تهیه لوازم‌التحریر دانش‌آموز هزینه می‌کنند، معلمانی که صندوق تشکیل داده‌اند و اضافه حقوق خود را در آن واریز می‌کنند تا به مدرسه برگردانده شود، اگر تنها مسائل اقتصادی و کمک‌های مادی فرهنگیان را ملاک قرار ندهیم مواردی نیز مشاهده شده است که در راستای بهبود روابط اجتماعی و رفع مشکلات خانوادگی، معلمان پیش قدم بودند و به جز ارزش‌ها و پاداش اخروی شکل و سوی دیگری برای جبران این خدمات و زحمات وجود ندارد.
کمبود معلم، نتیجه ناترازی در سال‌های گذشته است
حسین مولوی، مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی کمبود معلم را نتیجه ناترازی در سال‌های گذشته می‌داند و ادامه می‌دهد: کمبود معلم در سال گذشته به این دلیل بوده که در هشت سال اخیر، ۳۰۰۰ نیرو جذب شده است که این مهم موجب شد نظام آموزشی با کمبود معلم مواجه شود.
وی اظهار می‌کند: در یک برهه زمانی به جای تربیت و جذب ۲۵ هزار معلم، در چندین سال تنها ۳۵۰۰ نفر جذب شدند که این اتفاق موجب کمبود شدید معلم در آموزش و پرورش شد.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی با بیان اینکه سال گذشته دانشگاه تربیت معلم ۲۵ هزار ورودی داشته است، ادامه می‌دهد: امید می‌رود با اتخاذ تدابیر اندیشیده شده امسال با چالش کمتری در موضوع برگزاری کلاس‌ها مواجه باشیم. امسال با وجود بازنشستگی معلمان، کمبودی در این حوزه در استان مرکزی نداریم.
مولوی عنوان می‌کند: استخدام معلم امسال زودتر از موعد انجام شده است و آن‌ها تا پایان خرداد به آموزش و پرورش معرفی می‌شوند، در صورتی که اگر معلم‌های حق‌التدریس به نظام آموزشی اضافه شوند بخش زیادی از مشکلات این حوزه رفع می‌شود.
وی با بیان اینکه بر اساس نظرسنجی‌های صورت گرفته فرهنگیان مورد اعتماد اقشار مختلف جامعه هستند، اظهار می‌کند: نقش معلم همواره در جامعه پذیرفته شده است، در صورتی که بخواهیم آینده درخشانی را برای کشور و جامعه رقم بزنیم باید نقش خطیر آموزش و پرورش را در توسعه امیدآفرینی در جامعه به درستی نهادینه کنیم.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی با اشاره به اینکه موضوع رتبه‌بندی معلمان از سال ۹۲ مطرح شده است، می‌گوید: مسئولان وقت در سال ۹۴، افزایش حقوق معلمان را بر اساس رتبه‌بندی مدنظر قرار دادند.
آموزش و پرورش موتور پیشران کشور است و به هر میزان که در بخش آموزش و پرورش هزینه کنیم در حقیقت نوعی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم که بهره‌وری بالایی دارد، چراکه هیچ سرمایه‌گذاری تا این حد توجیه اقتصادی ندارد
مولوی می‌افزاید: در طرح رتبه‌بندی که از سال ۱۴۰۰ به رویه اجرایی نزدیک شد، بیش از یک میلیون نفر از فرهنگیان مدارک خود را در سامانه بارگذاری کردند، با توجه به نواقص ارزیابی‌هایی که صورت گرفت، در پایان سال ۱۴۰۱ رتبه‌بندی انجام شد و بیش از ۷۰ درصد از معلمان دارای یک رتبه شدند.
وی اضافه می‌کند: برخی فرهنگیان به این رتبه اعتراض داشتند؛ بنابراین رتبه‌بندی معلمان مجدد مورد ارزیابی قرار گرفت.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی تاکید می‌کند: در پایان آبان ۱۴۰۲ موضوع رتبه‌بندی معلمان پس از یک دهه به نتیجه رسید، آموزش و پرورش موتور پیشران کشور است و به هر میزان که در بخش آموزش و پرورش هزینه کنیم در حقیقت نوعی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم که بهره‌وری بالایی دارد، چراکه هیچ سرمایه‌گذاری تا این حد توجیه اقتصادی ندارد.
مولوی با بیان اینکه آموزش و پرورش اراده کرده است تا تعالی مدارس دولتی در کشور محقق شود، اظهار می‌کند: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش می‌تواند موجب تحول واقعی در نظام تعلیم و تربیت کشور ایجاد کند.
برآیند گفت‌وگو با معلمان نشان می‌دهد که علت نارضایتی معلمان ریشه در مشکلات معیشتی و فاصله حقوقی آن‌ها و کارمندان دولت دارد. بخشی از مشکل از کمبود نیرو و نبود فضای آموزشی کافی و تراکم کلاس‌ها نشأت می‌گیرد که بر اثر آن فشار کاری روی معلمان بیشتر و منجر به نارضایتی آن‌ها می‌شود.
افزایش تعداد مدارس غیرانتفاعی و ضعف شدید نظارتی به این مدارس موجب کمرنگ شدن عدالت آموزشی شده است. بدون شک، توسعه در هر جامعه‌ای از ذهن توسعه یافته آغاز می‌شود و تا مادامی که محوریت منابع و فعالیت‌ها بر مقوله آموزش افراد واقع نشود، نمی‌توان با صرف هزینه‌های هنگفت در حوزه‌های دیگر انتظار نیل به اهداف توسعه پایدار را داشت.
حمایت دولتمردان و سیاست‌گذاران کشور، تدوین سیاست‌ها و قوانین مناسب و راهگشا با هدف ایجاد بستر لازم برای ارتقای وضعیت آموزش و پرورش در کشور ضرورتی انکارناپذیر است.
گزارش از محسن بهرامی
نظر شما