وضعیت تجهیزات آتش نشانی در ایران چگونه است؟

آتش سوزی جنگلها حتی در زمان انسانهای اولیه نیز حضور داشته و از آن زمان تا به امروز، خطرات ناشی از حریق و پیشرفت فناوری انسان، همواره سعی دارند از یکدیگر سبقت بگیرند.

در جهان امروز، آتش سوزی دنیای بسیار بزرگی دارد. حوادث آتش سوزی دیگر محدود به شعله کشیدن چوب یا پارچه نیست بلکه انواع پیشرفتهتری از آتش سوزی شامل آتش سوزی تجهیزات الکتریکی، مواد شیمیایی آزمایشگاهی، مواد محترقه و انفجارپذیر و آتش سوزی هستهای، انسان را در معرض خطر قرار میدهند. اگر در قرنهای گذشته میتوانستیم به سادگی و به کمک آب یا خاک به اطفای حریق بپردازیم، امروز دیگر چنین شرایطی نداریم. برخی انواع آتش سوزی به کمک آب خاموش نمیشوند و گاهی، حتی بیش از پیش شعله خواهند کشید. بنابراین، باید برای این انواع آتش از خاموشکنندههای موثرتری استفاده کرد.

در کنار این پیشرفت انواع حریق، آتش نشانی نیز برای مقابله با این وضعیت به پیشرفتهای خوبی رسیده است. تجهیزات آتش نشانی به انسان کمک میکنند تا برای مقابله با آتش، دست پرتری داشته باشند و بتوانند با سهولت بیشتر با آتش مبارزه کنند. این تجهیزات روز به روز در حال پیشرفت هستند تا انسان برای اطفای هر نوع حریق در هر نوع محیطی، آمادگی داشته باشد.

حال بیایید در یک مقایسه ساده، ببینیم این پیشرفتها در صنعت آتش نشانی تا چه اندازه کافی بوده است. به عبارت دیگر، با توجه به پیشرفت آتش و آتش نشانی، کدام یک جلوتر هستند؟ آیا پیشرفتهای آتش نشانی برای دنیای امروز کافیست؟

آمار حوادث ناشی از آتش در جهان

طبق آمار منتشر شده در سال 2023، در سراسر جهان 340,000 نفر مستقیما به خاطر آتش سوزی جان خود را از دست دادهاند. همچنین خسارت مالی ناشی از آتش سوزی در جهان رقمی بین 394 تا 893 میلیون دلار تخمین زده میشود. اگر چه این رقم نسبت به بسیاری از هزینههای موجود در جهان امروز رقم فضایی و عجیبی نیست اما باز هم عدد بالایی به حساب میآید.

آمار حوادث آتش نشانی در ایران

در یک مطالعه که در سال 2010 انجام شده است، تعداد حوادث آتش سوزی کشورهای مختلف مورد مقایسه قرار گرفته و طبق این آمار، کشورهای جهان به 6 گروه تقسیم شدهاند. بر اساس این طبقه بندی، ایران در گروه سوم یعنی کشورهایی که سالانه بین 20000 تا 100000 حادثه آتش سوزی دارند، جای گرفته است. این دستهبندی نشان میدهد به لطف خدا ایران در زمینه حوادث حریق دارای وضعیت بدی نیست اما هنوز هم جای پیشرفت دارد.

از نظر تلفات جانی، در کشورمان در طی شش ماهه نخست سال 1398 حدود 1000 مورد تلفات ناشی از سوختگی در کشور گزارش شده که بیشترین مقدار مربوط به سه استان تهران، اصفهان و فارس است.

تنها چاره برای اینکه چنین آمارهایی روند کاهشی داشته باشند و هر روز تلفات کمتری برای حریق داشته باشیم، تقویت تجهیزات آتش نشانی است. در ادامه، به بررسی مهمترین تجهیزات آتش نشانی موجود در کشور میپردازیم.

تجهیزات آتش نشانی در ایران

تجهیزات آتش نشانی، ابزار و وسایل نسبتا سبکی هستند که برای اطفای حریق به کار برده میشوند. این تجهیزات را میتوانیم به چند دسته کلی تقسیم کنیم:

کپسول آتش نشانی

یکی از مهمترین تجهیزات آتش نشانی، کپسول های اطفای حریق است. این کپسولها با پاشیدن خاموشکننده مناسب روی آتش، ارتباط شعله و اکسیژن را کم کرده و آن را خاموش میکنند. کپسولهای آتش نشانی در انواع و اندازههای مختلف تولید میگردند که هر نوع کپسول، با یک رنگ مشخص از انواع دیگر متمایز میشود. کپسولهای آتش نشانی برای مصارف خانگی و اداری، مسافرتی و مخصوص آتش نشانان کاربردی میباشد.

شیرها، نازلها و اتصالات

برای انتقال ماده خاموشکننده (آب، کف یا پودر) به از مبدا به محل آتش سوزی، از این ابزارها استفاده میشود. شیر آتش نشانی در سمت مبدا و نازل آتش نشانی در آخرین بخش از مسیر انتقال ماده خاموشکننده قرار میگیرد. اتصالات نیز در بین این دو قطعه قرار میگیرند.

شیلنگ آتش نشانی

وسیله اصلی انتقال ماده اطفای حریق، شیلنگ آتش نشانی است. شیلنگ آتش نشانی از برزنت، پارچه یا لاستیک ساخته میشود و انواع مختلف آن برای تامین بیشینه فشارهای مختلف به کار میروند.

دستگاههای آتش نشانی

برای برخی مصارف در اطفای حریق، دستگاههای خاصی مورد نیاز هستند. به عنوان مثال دستگاه کفساز برای اطفای حریقهایی که با کف خاموش میشوند و مانیتور و پمپهای آب برای افزایش فشار آب مورد استفاده قرار میگیرند. این تجهیزات نیز نقش مهمی در فرآیند آتش نشانی دارند.

لوازم ایمنی فردی

هر آتش نشان برای حفظ ایمنی خود در مواجهه با آتش، نیاز به تجهیزات فردی نظیر دستکش، کلاه، البسه و کفش ایمنی دارد. باید توجه داشت که وسایل ایمنی آتش نشانی باید دارای استاندارد ضدحرارت باشند. مثلا استاندارد کفش ایمنی HRO و HI مربوط به کفشهای دارای مقاومت حرارتی هستند که برای آتش نشانی مناسباند.

ابزارهای اعلام حریق

این دسته از وسایل آتش نشانی مخصوص اعلام خطر هستند. آژیرهای صنعتی و چراغهای خطر را میتوانیم از مهمترین ابزارهای اتش نشانی برای اعلام حریق بدانیم.

ابزارهای آتش نشانی خانگی

بعضی از ابزارهای آتش نشانی میتوانند بدون نیاز به حضور آتش نشانان نیز حریق را اطفا کنند. اسپرینکلرها شناختهشدهترین نوع این ابزارها هستند که در صورت تشخیص دمای بیش از حد یا دود، به صورت خودکار با پاشش حجم زیادی از آب به اطفای حریق میپردازند.

جمع بندی

آتش و آتش سوزی یکی از بلایای همیشگی محیط زندگی انسان است. آتش سوزی همواره برای انسان خطرآفرین بوده اما امروزه، وسایل آتش نشانی مختلف سعی دارند با اطفای سریع انواع حریق، از حجم خسارات آن بکاهند. کپسولهای آتش نشانی، شیلنگ آتش نشانی، شیرها، نازلها، اتصالات و کوپلینگها، ابزارهای اعلام حریق و لوازم ایمنی فردی نظیر کفش، دستکش، کلاه و... از مهمترین ابزارهایی هستند که به آتش نشانان کمک میکنند با اطفای به موقع انواع حریق، جلوی ایجاد خسارتهای بزرگ را بگیرند و با سرعت بیشتری از جان و سرمایه شهروندان محافظت نمایند.