به گزارش خبرگزاری ایمنا از گلستان، این دیار با عنوان ایران کوچک رنگین‌کمانی از اقوام را در خود جای داده است، یکی از قوم‌های ساکن در این سرزمین ترکمن‌ها هستند که با استقرار در شهرستان‌های گنبدکاووس، کلاله، مراوه تپه، آق‌قلا، گمیشان و بندرترکمن یک سوم از بافت جمعیتی استان را تشکیل می‌دهند که در نکوداشت عید سعید فطر سنت‌های خاصی برای بزرگداشت آن دارند.
تمام مسلمانان پس از یک ماه روزه‌داری و ضیافت الهی و بهره‌گیری از تبرک ماه رمضان در روز نخست ماه شوال به استقبال عید فطر می‌روند، این عید به عنوان یکی از گرامی‌ترین اعیاد مسلمانان و اقوام مختلف ایرانی در نقاط گوناگون به شمار می‌رود اما در میان ترکمنان با رسوم خاصی از جمله دیدوبازدید، آشتی‌کنان، خانه‌تکانی، نماز عید فطر و پخت خوراکی‌های متنوعی نظیر قوقون و چاپاتی برگزار می‌شود.
با نزدیک شدن به روزهای پایانی ماه رمضان ترکمن‌های گلستان خود را برای برگزاری عیدی که پاداش یک ماه عبادت و روزه‌داری است، آماده می‌کنند، نظافت و رفت‌وروب خانه‌ها و خرید عیدانه شامل لباس، کیف و کفش برای خردسالان و بزرگترها و همچنین پخت انواع شیرینی‌های سنتی و تهیه آجیل و میوه از جمله آئین‌های ترکمن در آستانه حلول ماه شوال است.
با پرسه‌ای در کوچه و بازار شهرستان‌های ترکمن‌نشین استان گلستان در این روزها و شلوغی و پر جنب‌وجوشی مردم در بازار این مهم را در می‌یابید که عیدی دیگر مانند نوروز برای ترکمنان اشتیاق ایجاد کرده است.
کِرگون یا خانه تکانی: یکی از سنت‌های زیبای روزهای پایانی ماه رمضان کرگون یا خانه‌تکانی است، یک روز قبل از عید که «کِرگون» نامیده می‌شود با خانه‌تکانی، گردوغبار را از خانه خویش همچون آئینه پاک می‌کنند، همچنین در این زمان زنان و دختران ترکمن با خرید اسباب و اثاثیه جدید به استقبال عید فطر می‌روند، همچنین پخت انواع نان‌های روغنی به نام‌های (قوقون)، (چاپاتی)، (پوستیق)، (بؤرک) و (بیشمه) و توزیع آن بین همسایه‌ها و خویشاوندان، از جمله رسوم زنان ترکمن برای فرا رسیدن عید فطر است.
مراسم آی گورمک: یکی از آداب و سنت‌های قدیمی ترکمن‌ها آی گورمک است، در گذشته‌های دور که ابزارآلات نوین و تلسکوپ‌های بزرگ و همچنین معادلات فیزیکی در دسترس همگان نبود، پیروجوان برای مشاهده هلال ماه شوال در شب بیست‌وهشتم و بیست‌ونهم ماه رمضان به پشت بام‌ها می‌رفتند تا هلال ماه را رؤیت کنند، با دیدن هلال ماه شوال، مردم روز بعد برای اقامه نماز عید فطر در مصلی حضور پیدا می‌کنند.
اورازا بایرامی یا عید فطر: در آغاز روز عید و پس از طلوع خورشید مردها، جوانان و نوجوانان ترکمن با پوشیدن بهترین لباس به سمت عیدگاه (عیدگاه مناطقی فراخ و مسطح در مناطق پیرامونی شهرها و روستاها که در اعیاد اسلامی مانند عید فطر و قربان در آن نماز خوانده می‌شود) می‌روند تا ضمن گوش سپردن به مواعظ علما و بهره‌مندی از ارشادات دینی، به طور یکپارچه در محوطه عیدگاه جمع شوند و در نماز عید فطر، در صفوفی بهم فشرده شرکت می‌کنند و بدین ترتیب اتحاد و یکپارچگی خود را به نمایش می‌گذارند، پس از پایان یافتن نماز، مردم به سمت ردیف‌های جلو می‌روند تا ضمن دست دادن به امام جماعت عید را به آنها تبریک بگویند، ترکمن‌ها عقیده دارند که دست دادن به روحانی‌ها در عیدگاه ثواب بسیار دارد و باعث قبولی بیشتر طاعات می‌شود.
صله رحم و دیدوبازدید: پس از اقامه نماز عید، دیدوبازدیدها و تبریک گفتن‌ها فرا می‌رسد، افراد هر خانواده به تمام اقوام خود چه در همان محل باشد یا «اوبه‌های» (روستا) دیگر سرمی‌زنند و احوال‌پرسی کرده و عید فطر را به آنها تبریک می‌گویند، همچنین برخی خانواده‌ها، بعد از اقامه نماز عید فطر به زیارت قبور درگذشتگان خود می‌روند و در کنار قبور آنها قرآن تلاوت و برای شادی روح اموات دعا می‌کنند.
زکات فطره یا باش پیطره: ترکمن‌ها همانند سایر مسلمانان پرداخت فطریه را به عنوان وظیفه شرعی و دینی می‌دانند و مقدار آن برای هر فرد توسط علمای دینی تعیین و اعلام می‌شود، زکات فطره (باش پیطره) باید پیش از برگزاری نماز عید به افراد مستحق پرداخت شود و ترکمن‌ها مبلغ تعیین شده از سوی علمای خود را به ازای هر نفر به عنوان یک وظیفه دینی و شرعی پرداخت می‌کنند.
آشتی‌کنان: اعیاد فطر و قربان در بین ترکمن‌ها، ایام دور ریختن کدورت‌ها هم است و خویشاوندان و دوستانی که به هر دلیل با همدیگر قطع رابطه کرده باشند، معمولاً در این ایام دست از کدورت‌ها شسته و با رفتن به منازل همدیگر، رسم دوستی و قرابت را دوباره برقرار و رابطه‌های منقطع را متصل می‌کنند.
عاید پای: یکی دیگر از رسوم ترکمن «عاید پای» است که در آن به مناسبت عید فطر از طرف خانواده داماد برای تازه عروس، چارقد، روسری، شیرینی، شکلات و هدایایی می‌برند.
نظر شما