به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک حادثه هسته‌ای و تشعشعی را اینگونه تعریف می‌کند: «رویدادی که منجر به عواقب قابل‌توجهی برای مردم، محیط‌زیست یا تأسیسات شده است.»
در تاریخ انرژی هسته‌ای، رویدادهای بسیاری در سراسر جهان رخ داده است که از تعدادی از آنها با عنوان فاجعه هسته‌ای یاد می‌شود که در ادامه به چند مورد از آنها پرداخته می‌شود.
چرنوبیل، اوکراین (۱۹۸۶)
در بیست‌وششم آوریل ۱۹۸۶، یک رآکتور در نیروگاه چرنوبیل در اوکراین منفجر شد و بدترین حادثه هسته‌ای جهان را رقم زد. این انفجار توده‌ای رادیواکتیوی ۴۰۰ برابر بیشتر از بمباران اتمی هیروشیما را وارد جو کرد که حجم بیشتر آن مناطق غربی اتحاد جماهیر شوروی را فرا گرفت و بخش‌هایی از اروپای شرقی، شمالی و غربی را نیز تحت تأثیر قرار داد.
در زمان حادثه ۵۰ نفر در محل راکتور کشته شدند، اما بنا بر گزارش انجمن جهانی هسته‌ای تعداد افرادی که در سراسر اروپا در مسیر توده رادیواکتیو و تشعشعات آن قرار گرفتند بیش از یک میلیون نفر برآورد شده است. تخمین زده می‌شود که حدود پنج میلیون شهروند اتحاد جماهیر شوروی سابق، از جمله سه میلیون نفر در اوکراین، در نتیجه چرنوبیل آسیب دیده‌اند، در حالی که در بلاروس حدود ۸۰۰ هزار نفر تحت تأثیر تشعشعات متأثر از فاجعه ثبت شده‌اند.
تری مایل آیلند، پنسیلوانیا (۱۹۷۹)
فاجعه‌بارترین حادثه هسته‌ای تاریخ ایالات متحده در ۲۸ مارس ۱۹۷۹ در نیروگاه هسته‌ای تری مایل آیلند در پنسیلوانیا رخ داد. یکی از سیستم‌های خنک‌کننده از کار افتاد و موجب فروپاشی بخشی از نیروگاه شد. این حادثه تلفات جانی نداشت اما تأثیر آن بر صنعت انرژی هسته‌ای ایالات متحده چشمگیر بود. این رخداد تغییرات گسترده‌ای را به همراه داشت که شامل برنامه‌ریزی واکنش اضطراری، آموزش اپراتور راکتور، مهندسی عوامل انسانی، حفاظت در برابر تشعشعات و بسیاری دیگر از حوزه‌های عملیات نیروگاه هسته‌ای می‌شد.
این بحران باعث شد ساخت راکتورهای جدید که از دهه ۱۹۶۰ به طور پیوسته در حال افزایش بود، به‌طور قابل‌توجهی کند شود و بیش از ۵۰ پروژه ساخت نیروگاه هسته‌ای تنها طی چهار سال لغو شد.
گویانیا، برزیل (۱۹۸۷)
یکی از بدترین حوادث آلودگی هسته‌ای در جهان در گویانیای برزیل رخ داد. یک مؤسسه رادیوتراپی در این شهر نقل مکان کرده بود اما واحد تله تراپی آنکه هنوز حاوی کلرید سزیم بود، منهدم یا جابه‌جا نشد.
در سیزدهم سپتامبر ۱۹۸۷، دو زباله‌گرد این واحد را پیدا کردند و آن را به یک انباردار زباله فروختند. مالک از دوستان و خانواده خود دعوت کرد تا مواد آبی درخشان داخل آن را ببینند و به طور ناخواسته همه آنها را در معرض تشعشع قرار داد. سپس همه آنها با حرکت خود در شهر و دیدار با دوستان و خانواده، همه را در سراسر شهر تحت تابش قرار دادند.
در مجموع ۲۴۵ نفر در معرض تشعشعات قرار گرفتند و چهار نفر جان باختند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تنها پیامد مثبت این رخداد را افزایش آگاهی برای جلوگیری از دسترسی عموم به واحدهای هسته‌ای و همچنین کنترل این مواد از تولید تا پایان چرخه عمر اعلام کرد که تا پیش از حادثه ۱۹۸۷ به آن توجه نشده بود.
K-۱۹، اقیانوس اطلس شمالی (۱۹۶۱)
در چهارم ژوئیه ۱۹۶۱، زیردریایی شوروی K-۱۹ حامل موشک در اقیانوس اطلس شمالی بود که دچار نشت رادیواکتیو شد. هیچ سیستم خنک‌کننده‌ای برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد و انفجار راکتور وجود نداشت، بنابراین بدون هیچ گزینه دیگری، خدمه وارد محفظه راکتور شدند و نشتی را برطرف کردند و خود را در معرض سطوحی از تشعشعات قرار دادند. تمام هشت خدمه‌ای که نشت را برطرف کرده بودند، طی سه هفته پس از حادثه بر اثر مسمومیت با تشعشع جان باختند.
سایر خدمه، خودِ زیردریایی و موشک‌های بالستیک نیز آلوده شدند. هنگامی که K-۱۹ به پایگاه اصلی منتقل شد، محیط و تعمیرکاران را نیز آلوده کرد. ۲۰ نفر از خدمه اصلی این زیردریایی نیز طی چند سال بر اثر بیماری تشعشع جان خود را از دست دادند.
کیشتیم، روسیه (۱۹۵۷)
در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده بزرگ‌ترین قدرت هسته‌ای در جهان بود. اتحاد جماهیر شوروی در تلاش برای رسیدن به آمریکا، به سرعت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید ساخت تا در این رقابت همگام شود.
در نتیجه این عجله، کارخانه مایاک در نزدیکی شهر کیشتیم مخزنی با سیستم خنک‌کننده نامرغوب ایجاد کرد و زمانی که از کار افتاد، افزایش دما باعث انفجاری شد که تقریباً ۵۰۰ مایل از منطقه اطراف را با مواد هسته‌ای آلوده کرد.
در ابتدا، دولت اتحاد جماهیر شوروی آنچه اتفاق افتاده بود را فاش نکرد، اما یک هفته بعد ۱۰ هزار نفر از این منطقه تخلیه شدند که برخی از آنها علائم بیماری و وجود تشعشع را نشان می‌دادند. اگرچه دولت شوروی از افشای هر گونه اطلاعاتی در مورد این حادثه امتناع کرد، اما مطالعه‌ای در Radiation and Environmental Biophysics تخمین می‌زند که حداقل ۲۰۰ نفر بر اثر قرار گرفتن در معرض تشعشع جان خود را از دست دادند.
ویندسکیل، انگلستان (۱۹۵۷)
در ۱۰ اکتبر ۱۹۵۷، ویندسکیل تبدیل به محل بدترین حادثه هسته‌ای در تاریخ بریتانیا و بدترین رخداد در جهان تا پیش از واقعه تری مایل شد. در ابتدا تاسیساتی برای تولید پلوتونیوم در این منطقه ساخته شده بود، اما زمانی که ایالات متحده با موفقیت بمب هسته‌ای را طراحی کرد که از تریتیوم بهره می‌برد، از این تأسیسات برای تولید تریتیوم استفاده شد. با این حال، این امر مستلزم کار کردن راکتور در دمای بالاتری نسبت به طراحی آن بود و در نهایت به علت رعایت نشدن استانداردها آتش گرفت.
اپراتورها در ابتدا نگران بودند که خاموش کردن شعله‌ها با آب باعث انفجار هیدروژن شود، اما در نهایت تسلیم شدند و با تشدید بحران این کار را انجام دادند. این اقدام کارساز بود، اما نه قبل از اینکه مقدار قابل‌توجهی از تشعشعات به مناطق اطراف منتشر شده باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۰۷ تخمین زد که این حادثه منجر به بیش از ۲۰۰ مورد سرطان در جمعیت اطراف این منطقه شد.
خلیج ستاره شمالی، گرینلند (۱۹۶۸)
در بیست‌ویکم ژانویه ۱۹۶۸، یک بمب‌افکن B-۵۲ نیروی هوایی ایالات متحده در حال اجرای مأموریت «گنبد کروم» بود، عملیاتی از دوران جنگ سرد که در آن بمب‌افکن‌های ایالات متحده با محموله‌های هسته‌ای در آسمان مانور می‌دادند تا در صورت صدور فرمان، اهدافی را در شوروی بمباران کنند. این بمب‌افکن که حامل چهار بمب هیدروژنی بود در آسمان آتش گرفت و نزدیک‌ترین محل فرود اضطراری در پایگاه هوایی Thule در گرینلند بود، اما زمان کافی برای رسیدن به آن وجود نداشت، بنابراین خدمه بمب‌افکن را رها کردند.
محموله هسته‌ای فروپاشیده و منطقه به تشعشعات آلوده شد. شماره مارس ۲۰۰۹ مجله تایم این رویداد را به عنوان یکی از بدترین حوادث هسته‌ای تمام دوران طبقه‌بندی کرد. حادثه سال ۱۹۶۸ باعث توقف فوری مأموریت‌های «گنبد کروم» شد و در نهایت مواد منفجره پایدارتری ساخته شد تا احتمال انفجار سلاح‌های هسته‌ای در رویدادهای تصادفی کمتر شود.
Jaslovské Bohunice، چکسلواکی (۱۹۷۷)
Bohunice اولین نیروگاه هسته‌ای بود که در چکسلواکی ساخته شد. این راکتور بر اساس یک طرح آزمایشی ایجاد شد که قرار بود روی اورانیوم استخراج‌شده در چکسلواکی کار کند. با این حال، این تأسیسات در نوع خود مشکلات متعددی داشت و مجبور شد بیش از ۳۰ بار خاموش شود.
دو کارگر در یک حادثه در سال ۱۹۷۶ در این نیروگاه کشته شده بودند، اما بدترین اتفاق در ۲۲ فوریه ۱۹۷۷ رخ داد، زمانی که یک کارگر میله‌های کنترل را به اشتباه حین تعویض معمول سوخت برداشت. این خطای ساده باعث نشت گسترده رادیواکتیو شد و حادثه متعاقب آن رتبه چهار را در مقیاس بین‌المللی رویداد هسته‌ای از یک تا هفت کسب کرد.
دولت شوروی این حادثه را پنهان کرد، بنابراین هیچ تخمین قابل اعتمادی از تلفات در اختیار عموم قرار نگرفت. با این حال، در سال ۱۹۷۹، دولت این نیروگاه را از رده خارج کرد و انتظار می‌رود در سال ۲۰۳۳ به طور کامل برچیده شود.
یوکا فلت، نوادا (۱۹۷۰)
یوکا فلت که یک ساعت از لاس‌وگاس فاصله دارد، منطقه‌ای بیابانی است که به عنوان یکی از سایت‌های آزمایش هسته‌ای نوادا مورد استفاده قرار می‌گرفت. در ۱۸ دسامبر ۱۹۷۰، هنگام منفجر کردن یک بمب هسته‌ای ۱۰ کیلوتنی که در عمق ۹۰۰ فوتی زیر زمین مدفون شده بود، قطعه‌ای که مانع انفجار در سطح می‌شد، ترک خورد و توده‌ای از رادیواکتیو را به هوا فرستاد و ۸۶ کارگر را که در محل بودند، آلوده کرد.
جدا از تشعشعات محلی، ذرات رادیواکتیو به شمال نوادا، آیداهو، شمال کالیفرنیا و بخش‌های شرقی هر دو ایالت واشنگتن و اورگان منتقل شدند. همچنین اعتقاد بر این است که مواد رادیواکتیو به اقیانوس اطلس، کانادا و خلیج مکزیک نیز منتقل شد.
در بین حوادث هسته‌ای، دو مورد نیز در ژاپن رخ داد که فوکوشیما دایچی از حیث شدت رتبه ۷ (بالاترین) را از آن خود کرد.
توکایمورا، ژاپن (۱۹۹۹)
بدترین حادثه هسته‌ای در تاریخ ژاپن در تأسیسات اورانیوم توکایمورا در سی‌ام سپتامبر ۱۹۹۹ رخ داد. سه کارگر در تلاش بودند اسید نیتریک و اورانیوم را با هم مخلوط کنند تا سوخت اورانیل نیترات را درست کنند. با این حال، کارگران ناآگاهانه هفت برابر حد مجاز اورانیوم استفاده کردند و راکتور نتوانست مانع رسیدن محلول به میزان بحرانی شود.
این سه تکنسین در معرض مسمومیت شدید با تشعشعات گاما و نوترون قرار گرفتند که در نهایت باعث مرگ دو نفر از آنها شد. بیش از ۷۰ کارگر دیگر نیز در معرض دوزهای بالایی از تشعشع قرار گرفتند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بررسی‌ها اعلام کرد که این حادثه ناشی از «خطای انسانی و نقض جدی اصول ایمنی» بوده است.
فوکوشیما دایچی، ژاپن (۲۰۱۱)
در یازدهم مارس ۲۰۱۱، زمین لرزه‌ای به بزرگی ۹ ریشتر ژاپن را لرزاند و سونامی مخربی را به همراه آورد. یکی از مکان‌هایی که بیشتر تحت تأثیر این ویرانی قرار گرفت، نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دایچی بود که دو روز پس از زلزله دچار فروپاشی شد.
این حادثه بدترین حادثه هسته‌ای از زمان فاجعه سال ۱۹۸۶ در چرنوبیل نامیده می‌شود و به دلیل حجم عظیم انتشار مواد رادیواکتیوی، در مقیاس بین‌المللی رویداد هسته‌ای و رادیولوژیکی در سطح هفت قرار گرفت.
هیچ مورد مرگ یا بیماری ناشی از تشعشعات ناشی از حادثه هسته‌ای در این رویداد وجود نداشت، اما بیش از ۱۰۰ هزار نفر به عنوان یک اقدام پیشگیرانه از خانه‌های خود تخلیه شدند.
نظر شما