به گزارش خبرگزاری ایمنا، تعداد شبانه‌روزهای هر ماه قمری که برابر با مدت زمان بین دو رؤیت متوالی هلال ماه نو است، ۲۹ یا ۳۰ شبانه‌روز در نظر گرفته می‌شود. در این تقویم، نوع ماه‌های قمری، حقیقی است.
پیش‌بینی وضعیت رؤیت هلال ماه‌های قمری به مقادیر ویژگی‌های ماه و خورشید و موقعیت جغرافیایی رصدگر در لحظه غروب خورشید تاریخ بیست‌ونهمین روز ماه قبل، بستگی دارد. به‌عبارت دقیق‌تر، کارشناسان مسائل تقویم هجری قمری، برای بررسی وضعیت رؤیت‌پذیری یا رویت‌ناپذیری هلال ماه‌های قمری در شامگاه بیست‌ونهمین روز هر ماه قمری در نقطه جغرافیایی مورد نظر، روش علمی تازه‌ای را به‌کار می‌برند.
این روش به این شرح است که در مرحلة نخست، مشخصه‌های ماه و خورشید را برای لحظه غروب خورشید بیست و نهمین روز ماه قمری محاسبه می‌کنند. سپس، این مقادیر ویژگی‌ها را با همه مقادیر ویژگی‌های متناظرِ آن‌ها بر اساس رکوردهای جهانی رؤیت هلال ماه، مقایسه می‌کنند. این رکوردها، مربوط به رؤیت هلال ماه‌ها از سال ۱۸۵۹ تا زمان حاضر هستند که به تأیید مراکز نجومی معتبر جهان رسیده‌اند. حالات متفاوتی ممکن است رخ دهد.
کارشناسان بر اساس حالات مختلف، درباره رؤیت‌پذیری یا رؤیت‌ناپذیری هلال ماه، اظهار نظر می‌کنند
کارشناسان بر اساس این حالات، درباره رؤیت‌پذیری یا رؤیت‌ناپذیری هلال ماه در شامگاه بیست و نهمین روز هر ماه قمری و در نتیجه، تعیین تاریخ اول هر ماه نو قمری برای آن نقطه جغرافیایی مورد نظر، اظهار نظر می‌کنند. البته، این امکان وجود دارد که هلال ماه نو در مکانی بر روی کره زمین، دقایقی قبل یا پس از لحظه غروب خورشید روزهای بیست‌ونهم یا سی‌اُم رؤیت شود. این اختلاف یک شبانه‌روز در رؤیت هلال ماه‌های قمری، اختلاف یک شبانه‌روز در تقویم هجری قمری هلالی کشورهای اسلامی را سبب می‌شود.
طول ماه هلالی، مدت زمان بین دو لحظه ماه نو نجومی متوالی است. مقدار متوسط طول ماه هلالی از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۶ میلادی، ۵۳۰۵۸۹/۲۹ شبانه‌روز یا معادل ۲۹ شبانه‌روز و ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۹/۲ ثانیه است. طول ماه هلالی متوسط، ثابت نیست و به‌علت تأثیر عوامل نجومی، به مقدار بسیار کمی تغییر می‌کند. طول ماه هلالی حقیقی نیز ثابت نیست و به علت تأثیر عوامل نجومی، به مقدار قابل ملاحظه‌ای تغییر می‌کند.
طول سال قمری، شامل ۱۲ طول ماه هلالی است. مقدار متوسط طول سال قمری، از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۶ میلادی، ۳۶۷۰۶۸/۳۵۴ شبانه‌روز یا معادل ۳۵۴ شبانه‌روز و ۸ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۷/۳۴ ثانیه است. طول سال قمری متوسط ثابت نیست و به‌علت تغییرات بسیار کم طول ماه هلالی متوسط، مقدار آن نیز دستخوش تغییرات بسیار کم است.
تقویم هجری قمری بر دو نوع هجری قمری هلالی و هجری قمری قراردادی است
تقویم هجری قمری، ۱۴ قرن تقویم دینی مسلمانان جهان بوده است. از آنجا که قسمت عمده وقایع دینی و ملی تاریخمان بر اساس تقویم هجری قمری ضبط و ثبت شده، از این‌رو آشنایی با این تقویم، بسیار مهم است.
تقویم هجری قمری بر دو نوع تقویم هجری قمری هلالی و تقویم هجری قمری قراردادی است.
تقویم هجری قمری هلالی، تقویم دینی مسلمانان جهان است. مبدأ این تقویم، اول محرم سالی است که پیامبر اکرم (ص) از مکه معظمه به مدینه منوره هجرت فرمودند. این مبدأ قراردادی است و ۵۹ تا ۷۱ شبانه‌روز پیش از تاریخ تقریبی هجرت پیامبر اکرم (ص) اختیار شده است. اسلام‌شناسان درباره تاریخ هجرت از یکم تا سیزدهم ربیع‌الاول یک هجری قمری اختلاف‌نظر دارند. این مبدأ در اغلب کشورهای اسلامی، روز جمعه یکم محرم یک هجری قمری، مطابق بیست‌وهفتم تیر یک هجری شمسی و مطابق شانزدهم ژوئیه ۶۲۲ میلادی (ژولی) اختیار شده است.
تقویم هجری قمری قراردادی
تاریخ‌نویسان و سایر پژوهشگران، برای سهولت در محاسبات روزمره تقویم هجری قمری و برطرف کردن اشکالات ناشی از یک شبانه‌روز اختلاف در تقویم هجری قمری هلالی در کشورهای اسلامی، از تقویمی به نام «تقویم هجری قمری قراردادی» استفاده می‌کنند.
مبدأ و نام ۱۲ ماه این تقویم، همچون تقویم هجری قمری هلالی است. تعداد شبانه‌روز ماه‌های این تقویم، متناوباً ۳۰ و ۲۹ شبانه‌روز است. یعنی ماه محرم ۳۰، ماه صفر ۲۹ شبانه‌روز و همین‌طور تا آخر گرفته می‌شود. توضیح اینکه، تعداد شبانه‌روز ماه ذی‌الحجه در سال‌های عادی ۲۹ و در سال‌های کبیسه ۳۰ شبانه‌روز است. در این تقویم، نوع ماه‌های قمری، قراردادی است.
طول سال قمری قراردادی (۳۶/۳۵۴ شبانه‌روز) عدد صحیحی از شبانه‌روزهای کامل نیست. حال آن‌که در محاسبات روزمره تقویم هجری قمری، طول سال با تعداد شبانه‌روزهای کامل مورد نیاز است. از این‌رو، تاریخ‌نویسان و سایر پژوهشگران، برای برطرف کردن این مشکل در تقویم هجری قمری قراردادی از کسر شبانه‌روز طول سال قمری قراردادی صرف‌نظر می‌کنند و این سال ۳۵۴ شبانه‌روز است را «سال عادی» می‌نامند. پس از گذشت دو یا سه سال که مجموع کسور شبانه‌روز طول این سال‌ها به یک شبانه‌روز می‌رسد. در این صورت، یک شبانه‌روز به آخر سال مورد نظر اضافه می‌کنند و آن سال ۳۵۵ شبانه‌روز را «سال کبیسه» می‌نامند.
نظر شما