به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهرنشینی به مفهوم زندگی یک جمعیت در شهرها به‌کار می‌رود، اما به‌طور معمول به افزایش شمار ساکنان شهرها نسبت به ساکنان روستایی یک کشور یا منطقه اشاره دارد؛ افزایش روند شهرنشینی بر اقتصاد و محیط زیست یک منطقه تأثیر زیادی دارد و روحیات و شیوه زندگی شهرنشینان را دستخوش دگرگونی‌های نسبتاً زیادی می‌کند.
شهرنشینی بی‌رویه و گسترش پرشتاب پدیده شهرنشینی در بسیاری کشورها موجب ایجاد پدیده‌هایی همچون حاشیه‌نشینی، زاغه‌نشینی، تکدی‌گری، تشکیل شهرهای خوابگاهی، افزایش بیکاری و بزهکاری و مشکلات و ناسازگاری‌های فرهنگی می‌شود.
حومه شهرها در دهه گذشته به‌ویژه پس از پاندمی کرونا، نوعی انقلاب و تحول را تجربه کرد و در طول همه‌گیری کووید -۱۹ مردم از هسته‌های شهری به سوی فضای باز حومه و امکانات غیرمتمرکز حرکت کردند و برای برخی شهروندان «حومه شهر» تصاویری از چمن‌های آراسته و ردیفی از خانه‌های یکسان و دور از مرکز شهر را به ذهن می‌آورد، اما آنچه که یک حومه موفق را نشان می‌دهد، بسیار فراتر از مفاهیم رایج است.
تفکر افراد درباره شهر و حومه شهر اغلب یک رویکرد قطبی است، بعضی افراد ترجیح می‌دهند در آسمان‌خراش‌های شهری ۴۰۰ واحدی زندگی کنند و در مقابل کسانی هستند که زندگی در خانه‌های تک‌واحدی در حومه شهر را ترجیح می‌دهند و این در حالی است که هیچ‌کدام لزوماً بهتر از دیگری نیست.
یکی از بهترین دلایل برای نقل مکان به محله‌های آرام حومه شهر، آرامش و سکوتی است که در شهرها نمی‌توان پیدا کرد و به جای صدای بلند رستوران‌ها و وسایل نقلیه، صدای پرندگان و طبیعت و شب‌های آرام، زندگی در حومه را لذت‌بخش می‌کند.
شهر اقماری نمی‌تواند پاسخگوی تمام نیاز شهروندان باشد
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: شهر اقماری نمی‌تواند پاسخگوی تمام نیاز شهروندان باشد، اما مجموعه شهری می‌تواند پاسخگوی نیاز تمام شهروندان خود باشد.
وی ادامه می‌دهد: شهرهای اطراف اصفهان از جمله زرین‌شهر، فولادشهر، مبارکه، دولت‌آباد و دیگر شهرها آثاری به این کلان‌شهر وارد می‌شود و بر این شهرها تأثیرگذار است.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: کلان‌شهر از شهرهای اطراف خود تأثیر می‌گیرد و بر آن‌ها تأثیرگذار است، از این‌رو تقویت مجموعه شهری و نگاه به مدیریت مجموعه شهری از جمله اقدامات درست و مفید در مقیاس کلان‌شهرها است.
نورصالحی می‌گوید: رفاه تمام ساکنان با همکاری شهرها با یکدیگر فراهم می‌شود و خدمات با کیفیت بهتری ارائه خواهد شد، همچنین این همکاری موجب پایداری شهری نیز می‌شود.
توسعه پایداری شهرها با رویکرد توسعه حومه‌های شهری
فریاد پرهیز، رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: حومه‌ها همچون بازوی کمکی برای شهرها عمل می‌کند و این مناطق می‌تواند راه‌حل‌های نوآوری و پایداری را اجرا کند و از منافع آن‌ها در محیط‌های شهری بهره برد.
وی اضافه می‌کند: زندگی در حومه شهر با آرامش و سکوتی که در شهرها نمی‌توان پیدا کرد، لذت‌بخش است، همچنین صدای پرندگان و طبیعت، جایگزین صدای بلند رستوران‌ها و وسایل نقلیه می‌شود.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: زندگی در حومه شهر به معنای زندگی در خانه‌ها و حیاط‌های بزرگ‌تر است که اغلب مجزا است و فضای بیشتری را برای خانواده‌ها فراهم می‌کند.
پرهیز می‌گوید: اجتماعات نیز در حومه نسبت به شهرها شلوغی کمتری دارند، بنابراین هرکس فضای زندگی شخصی بیشتری دارد؛ علاوه بر این، هرکس می‌تواند در برنامه توسعه مناطق حومه یک زمین را خریداری کند و خانه‌ای مطابق با سلیقه و نیازهای خانواده خود بسازد.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: بیشتر محله‌های حومه شهر از ترافیک کمتر و محیط طبیعی بیشتری برخوردار بوده و توسط فضاهای سبز، مسیرهای پیاده‌روی، زمین‌های بازی و فضاهای عمومی زیادی احاطه شده است.
پرهیز می‌گوید: حومه‌ها به‌عنوان مناطقی با زمین‌های کشاورزی و جنگل‌های حفاظت شده، می‌تواند به مدیریت بهینه منابع طبیعی کمک کند و برای حفظ تنوع زیستی و پایداری محیط زیست مؤثر باشد.
توسعه حومه‌ها بخشی از استراتژی‌های پایدار توسعه شهری است
وی با بیان اینکه توسعه حومه‌ها می‌تواند به ایجاد فضاهای سبز، پارک‌ها و مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری منجر شود که برای سلامت و رفاه شهروندان مفید است، خاطرنشان می‌کند: با ایجاد فرصت‌های شغلی در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله کشاورزی، صنعت و خدمات، حومه‌ها می‌تواند به رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی در مناطق محلی کمک کند.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان می‌گوید: با برنامه‌ریزی مناسب و استفاده از فناوری‌های نوین، حومه‌ها می‌تواند به عنوان مدل‌های توسعه پایدار عمل کند و به حفظ موازنه بین اقتصاد، محیط زیست و اجتماع کمک کند.
وی با بیان اینکه توسعه حومه‌ها به‌عنوان بخشی از استراتژی‌های پایدار توسعه شهری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان، حفظ محیط زیست و ایجاد فضاهای شهری پایدار کمک کند، تاکید می‌کند: با توجه به این مزایا، توسعه حومه‌ها به عنوان بخشی از استراتژی‌های پایدار توسعه شهری بسیار مهم است.
پرهیز می‌گوید: نخستین مسئله‌ای که باید در نظر گرفت این است که چگونه شهرها می‌تواند امکانات و ویژگی‌های مثبت شهرنشینی را با موفقیت به حومه‌ها منتقل کند؛ در بسیاری از شهرها به‌ویژه مناطق فشرده به‌راحتی می‌توان اکثر فعالیت‌های روزانه را با ۱۵ دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری انجام داد.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: در حومه‌های شهری که به شکل قدیمی طراحی شده است، این موضوع صدق نمی‌کند، زیرا اکثر فعالیت‌ها به اتومبیل وابسته است و برای رسیدن به یک فروشگاه بزرگ، مدرسه و محل کار باید مسافتی را بیش از ۱۵ دقیقه با خودرو طی کرد.
حومه‌های جدید اغلب دارای ساختار شطرنجی و برنامه‌ریزی شده برای تردد است
پرهیز می‌گوید: با توجه به وابستگی افراد به خودرو، در نظر گرفتن اینکه مردم در زندگی روزمره خود واقعاً به چه چیزی نیاز دارند، منطقی است که برنامه‌ها و طراحی خاصی را در این مناطق پیاده کرد تا حومه شهر بتواند موفق‌تر شود و مردم بتوانند در خانه شخصی خود زندگی کنند و به دور از شلوغی زندگی شهری به کافه بروند و در پارک قدم بزنند.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از مواردی که باید در نظر گرفته شود، نحوه سازماندهی خیابان‌ها است، ادامه می‌دهد: حومه‌های جدید اغلب دارای ساختار شطرنجی و برنامه‌ریزی شده برای تردد است، به‌طوری که دیگر خبر از کوچه‌ها و بن‌بست‌های پرپیچ‌وخم در آن‌ها نیست و همین موضوع نقطه قوت آن‌ها محسوب می‌شود، زیرا همین به تردد ایمن و دسترسی بیشتر کمک می‌کند.
رئیس اداره مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: برنامه‌ریزان به‌دلیل تراکم در شهرها، توانایی در هر محله ویژگی‌ها و نیازهای متمایز آن را شناسایی کند و طراحی را بر اساس آن‌ها انجام دهد، همچنین برای انتقال این ویژگی از شهرها به حومه، طراحان می‌توانند با ایجاد کانون‌های اجتماع و مراکز تجاری در محله‌ای با پتانسیل رشد بالا، مراکز و هسته‌های کوچک شهری تشکیل دهند.
پرهیز می‌گوید: محله‌محوری را که یکی از اصول تعاملات اجتماعی در شهرنشینی است، می‌توان راحت‌تر در حومه‌ها پیاده‌سازی کرد، زیرا شهروندان در این مناطق بیشتر از ساکنان شهرها حس تعلق و مالکیت شهری را خواهند داشت و به همین دلیل فعالیت‌های مشارکتی با شهروندان بیشتر انجام و با توجه به تمرکز بیشتر بر جزئیات، تغییرات و تحولات با تأثیرات بیشتری اعمال می‌شود.
وی با بیان اینکه توسعه حومه‌های شهری می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر پایداری شهرها داشته باشد، اضافه می‌کند: با فراهم‌کردن فضاهای زیادی برای سکونت و فعالیت‌های اقتصادی، حومه‌ها می‌تواند فشار جمعیتی و ترافیک را درون شهر کاهش دهد و برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک کند.
به گزارش ایمنا، حومه‌ها نقش مهمی در پایداری شهرها دارد و این مناطق می‌تواند فضاهای زندگی، کار، تفریح و خدمات را فراهم کند و فشارهای شهری را کاهش دهد، همچنین حومه‌ها می‌تواند به‌عنوان مخزن‌های منابع طبیعی و زمین‌های کشاورزی که برای تأمین غذا و اکوسیستم‌های طبیعی مهم است، عمل کند، اما برای اینکه این نقش به‌خوبی ایفا شود، نیاز به برنامه‌ریزی مناسب برای توسعه پایدار و مدیریت هوشمند منابع در این مناطق داریم.
گزارش از: سروش زارع
نظر شما