به گزارش خبرگزاری ایمنا، یکی از مهم‌ترین اعمال در شب قدر، شب زنده‌داری است؛ امام رضا (ع) می‌فرماید: «شب زنده‌داری، قلب را نورانی می‌کند و بصیرت را افزایش می‌دهد. (بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۸۹)»؛ از این‌رو توجه به ابعاد شب زنده‌داری شب قدر و تأثیرات آن قابل توجه است.
برخی فلاسفه، شب زنده‌داری را فرصتی برای تأمل، تفکر خلاقانه و رهایی از مشغله‌های روزمره می‌دانند؛ ژان پل سارتر (فیلسوف اگزیستانسیالیست) بیداری شبانه را فرصتی برای آزادی فردی و رهایی از قید و بندهای جامعه می‌داند؛ او معتقد است که در سکوت شب، انسان می‌تواند به تأمل در وجود خود بپردازد و به اصالت خویش دست پیدا کند.
مارتین هایدگر (فیلسوف آلمانی) معتقد بود که شب زمان مناسبی برای تفکر فلسفی است و در تاریکی شب، انسان می‌تواند از دغدغه‌های روزمره رها شود و به تفکر عمیق در مورد هستی بپردازد؛ همچنین فریدریش نیچه (فیلسوف آلمانی) بیداری شبانه را فرصتی برای خلاقیت، نوآوری، رهایی ذهن انسان از محدودیت‌های روزمره و رسیدن به ایده‌های جدید می‌دانست.
شب زنده‌داری، قلب را نورانی می‌کند
در احادیث، قلب نورانی به قلبی اطلاق می‌شود که از شناخت، فروتنی، مهربانی و بخشش پر شده باشد؛ همان‌گونه که در حدیثی از امام علی (ع) می‌خوانیم: «نرم‌ترین قلب‌ها، قلبی است که از فروتنی بیشتری برخوردار باشد.» همچنین در حدیث دیگری از آن حضرت آمده است که: «بهترین قلب‌ها، قلبی است که بخشنده‌تر باشد.»
در بسیاری از سنت‌های معنوی و عرفانی، نورانی شدن قلب به عنوان تجربه‌ای عمیق و دگرگون‌کننده در نظر گرفته می‌شود که منجر به افزایش بصیرت، آگاهی و عشق می‌شود؛ ابن‌عربی در کتاب فصوص الحکم بیان می‌کند: «نورانی شدن قلب را به عنوان تجربه‌ای از وحدت وجود می‌داند که در آن انسان خود را با تمام هستی یگانه می‌بیند.» از این‌رو قلب نورانی، قلبی است که انسان با درک عمیق بتواند اتحاد و یگانگی میان خود و هستی را بفهمد.
ویلیام جیمز (فیلسوف و روان‌شناس آمریکایی) در کتاب خود تحت عنوان «انواع تجربیات دینی» می‌نویسد: «نورانی شدن قلب به عنوان تجربه‌ای از حالات عاطفی مثبت، مانند عشق، شادی و همدلی است»، همچنین آبراهام مزلو (روان‌شناس آمریکایی) در کتاب «به سوی روان‌شناسی وجود» بیان می‌کند که: «نورانی شدن قلب به معنای خودشکوفایی و تحقق بخشیدن به تمام ظرفیت‌های انسانی است.»
شب زنده‌داری، بصیرت را افزایش می‌دهد
بصیرت به معنای فهم عمیق و دقیق از یک موضوع یا موقعیت است؛ این درک فراتر از دانش سطحی و ظاهری است و به لایه‌های عمیق‌تر و پنهان‌تر موضوع نفوذ می‌کند؛ بصیرت به فرد این توانایی را می‌دهد تا بتواند وقایع آینده را پیش‌بینی کند، این توانایی بر اساس درک عمیق فرد از موضوع یا موقعیت و الگوهای گذشته است، همچنین بصیرت باید عمل‌گرا و کاربردی باشد، بنابراین فردی که بصیرت دارد می‌تواند از دانش و درک خود برای حل مشکلات و تصمیم‌گیری‌های درست استفاده کند.
در فلسفه اسلامی، بصیرت به عنوان نوعی دانش قلبی یا معرفت حضوری در نظر گرفته می‌شود که از طریق استدلال و برهان قابل دستیابی نیست، بلکه از طریق تزکیه نفس و تهذیب اخلاقی حاصل می‌شود و نیاز به صفای باطن و روشنایی وجدان دارد.
برخی فلاسفه مانند مارتین هایدگر، بصیرت را به عنوان نوعی "فهم معنای زندگی" در نظر می‌گیرند؛ در مقابل، برخی دیگر مانند ریچارد رورتی، بصیرت را به عنوان نوعی «نگرش پراگماتیک» یا «حل مسئله در شرایط خاص» تعریف می‌کنند، همچنین به عقیده کانت، بصیرت، نوعی توانایی قضاوت اخلاقی است.
با این وجود، شب قدر می‌تواند قلب‌ها و اندیشه‌های شب زنده‌داران را تحت تأثیر قرار داده و ابعاد رفتاری و ذهنی انسان را منسجم‌تر کند و آن‌ها را در راستای درک بهتر از معنای زندگی و رسیدن به راه‌حل کارآمدتر برای رفع مشکلات زندگی ارتقا دهد.
نظر شما