به گزارش خبرگزاری ایمنا، نشریه تحلیلی فارن پالیسی در یادداشتی به قلم دَنیل پِلتکا از اندیشکده محافظه‌کار «امریکن انترپرایز» نوشته است که چندی پس از شروع دوران ریاست جمهوری جو بایدن، او در حیاط کاخ سفید از مشارکت ایران در مذاکرات مستقیم با آمریکا و سایر شرکا برای بازگشت به برجام اظهار خشنودی کرد.
به گفته این مقاله، این واضح‌ترین بیانیه بایدن در خصوص سیاست دولتش در قبال ایران است. سه سال از آن موقع گذشته و دولت بایدن تاکنون هیچ سیاست دیگری را در قبال ایران و برنامه هسته‌ای آن ارائه نکرده است. در سخنرانی وضعیت کشور بایدن به کنگره، به ایران تنها یک اشاره گذرا شد.
نویسنده این مقاله با اشاره به ارزیابی مؤسسه علم و امنیت بین‌المللی (ISIS) ادعا کرده است که بازه زمانی لازم برای تهیه مواد لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای اکنون صفر است و از زمان تصمیم‌گیری تا اجرا ایران می‌تواند در عرض ۳۰ روز ۶ سلاح هسته‌ای آماده کند. این در حالی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی این تخمین‌ها را تأیید نکرده است.
با توجه به بن‌بست مذاکرات و عدم حل مسائل با آژانس انرژی اتمی، نویسنده این یادداشت گله‌مند است که بایدن هنوز سیاست موجود در قبال ایران را منسوخ اعلام نکرده است. کالین کال از مقامات سابق پنتاگون در اظهارات خود در فوریه ۲۰۲۳ به کنگره گفت که «هنوز این دیدگاه وجود دارد که اگر بتوان این موضوع را از طریق دیپلماتیک حل کنید و محدودیت‌هایی را بر برنامه هسته‌ای آنها بازگرداند، بهتر از گزینه‌های دیگر است.» وقتی رابرت مالی، فرستاده ویژه امور ایران به دلیل تخلفات امنیتی نامشخص تعلیق شد، به نظر می‌رسید که همه امیدها برای تجدید توافق هسته‌ای ایران از بین رفته است.
فارن پالیسی نوشته است که با توجه به عدم پیشرفت در توافقی جدید و بهتر، انتظار می‌رفت که رژیم تحریم‌های حداکثری دوباره فعال شوند اما تاکنون اعمال تحریم علیه خریداران نفت ایران منعطف بوده است. در ابتدای سال میلادی، نامه‌ای توسط چند سناتور به کاخ سفید فرستاده شد که اجرای جدی تحریم‌های نفتی را درخواست کرده بود. در بخشی از این نامه آمده بود: «ایران منافع اقتصادی قابل توجهی را از دور زدن فراگیر تحریم‌ها به دست می‌آورد، به‌طوری که اقتصاد ایران سالانه ۴ درصد رشد می‌کند و ذخایر خالص ارز خارجی نیز از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ به میزان ۴۵ درصد افزایش می‌یابد.»
فارن پالیسی تصریح کرده است که علی‌رغم تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه ایران به دلایل مختلف از حقوق بشر گرفته تا موشک، بخش عمده تحریم‌های صنعت نفت و گاز خریداران چینی را به صورت مؤثر هدف قرار نمی‌دهند. با این حال شورای امنیت ملی آمریکا ادعاهای بی‌اساس در خصوص معافیت ایران از تحریم‌های نفتی را رد کرده است.
سخنگوی شورای امنیت ملی در این خصوص به وال‌استریت ژورنال گفت: «ایالات متحده به تمام تحریم‌های مرتبط با ایران پایبند بوده و هیچ تحریمی را لغو نکرده است، هر گونه ادعای خلاف آن نادرست است».
نویسنده مقاله فارن پالیسی گمانه‌زنی کرده است که شاید دولت بایدن هنوز به نوعی توافق برای مهار برنامه هسته‌ای ایران امیدوار است. شاید ترس از افزایش ناگهانی قیمت نفت در سال انتخابات باعث بی‌اعتنایی خزانه‌داری شده است. یا شاید دولت بایدن دیگر نگران است که بی‌توجهی به این مشکل باعث تسلط بیشتر ایران شده است؛ به این معنی که اکنون مجبور است با ایران به عنوان یک قدرت هسته‌ای بالفعل رفتار کند.
فارن پالیسی در ادامه نوشته است که قدرت‌های اروپایی نیز واکنش مشابه به آمریکا در خصوص پیشرفت‌های هسته‌ای ایران داشته‌اند. با اینکه در گزارش‌ها و بیانیه‌ها آن را محکوم می‌کنند هیچ گونه عواقب خاصی برای آن تعیین نمی‌کنند. این نوشته ادعا کرده است که بیانیه مشترک در فوریه پس از گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز هیچ برنامه اقدامی را ارائه نکرد و شاید عجیب‌تر، قطع‌نامه‌ای علیه ایران دلیل نقض معاهده ان‌پی‌تی صادر نکرده است. صدور قطعنامه شدیدترین اقدامی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فارغ از ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل می‌تواند انجام دهد. نویسنده این مقاله همچنین گله‌مند است که دولت بایدن از مکانزیم ماشه در قبال ایران استفاده نکرده است.
او استدلال کرده است که با اینکه ایالات متحده و ایران دیگر به توافق برجام پایبند نیستند، قطعنامه عملیاتی حاکم بر برجام سازمان ملل همچنان پابرجا است. از نظر آمریکا، ایران مدت‌هاست که محدودیت‌های برنامه موشکی و پهپادی توافق را نقض می‌کند و با استفاده از مکانیزم ماشه هر کدام از اعضای توافق می‌تواند تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل را بدون حق وتو برگرداند.
فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا تمامی به صورت عمومی نسبت به استفاده از مکانیزم ماشه تهدید کرده‌اند و ترجیح داده‌اند هر کدام تحریم‌های یک‌جانبه خود را علیه برنامه موشکی ایران وضع کنند. اما مسئله این است که تحریم‌های کشورهای اروپایی قادر به تنبیه کشورهای صالح نیست، پس تنها آمریکا قادر به جلوگیری از دخالت اشخاص ثالث در تعاملات و تجارت ایران است.
فارس پالیسی در پایان نوشته است که حتی قبل از ۷ اکتبر (طوفان الاقصی) با توجه به نشانه‌هایی از خروج آمریکا از منطقه، کشورهایی مانند امارات عربی متحده و عربستان شروع به احیای روابط خود با تهران کردند و ایران نیز با اعتماد به نفس بیشتر و هم‌سو با روسیه و چین سیاست خارجی غیرمنعطفی را پیش گرفت. اگر چه روسیه و چین از نظر خطر در اولویت بیشتری برای آمریکا قرار دارند، ایالات متحده باید به علت اهمیت جنگ رژیم صهیونیستی در غزه در منافع و اولویت‌های خود موازنه ایجاد کند. دو راه پیش روی کاخ سفید و متحدانش در اروپا است: دخالت در منطقه‌ای که به صورت روزافزون تحت سلطه ایران و متحدانش است یا عقب‌نشینی در برابر سلطه ایران در سایه تهدید برنامه هسته‌ای احتمالی.
نظر شما