به گزارش خبرگزاری ایمنا، میدان نقش‌جهان یا میدان امام (ره) اصفهان، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و میدان مرکزی شهر اصفهان است؛ این میدان در شمال شهر اصفهان واقع شده و دارای سه محور اصلی شامل محور شمالی-جنوبی است که مسجد امام را به دروازه قیصر متصل می‌کند، محور شرقی-غربی نیز از عمارت عالی‌قاپو تا مسجد امام (ره) در نظر گرفته می‌شود و محور شرقی-غربی دوم نیز از راستای کاخ چهل‌ستون تا ساختمان‌های نزدیک زاینده‌رود ادامه دارد، همچنین این میدان از غرب به خیابان سپه راه دارد و در قسمت شرق آن خیابان حافظ قرار گرفته است که از هر دو خیابان می‌توان به میدان نقش‌جهان راه پیدا کرد.
نقش‌جهان میدانی مستطیل شکل با طولی بیش از ۵۶۰ متر و عرضی برابر با ۱۶۰ متر است که علاوه‌بر وجود چهار بنای تاریخی بسیار مهم از جمله عالی‌قاپو، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه در آن، ۲۰۰ حجره دو طبقه در میانه چهار ضلع این مستطیل ساخته شده که جایگاه عرضه صنایع دستی اصفهان است.
پیش از اینکه شهر اصفهان به عنوان پایتخت ایران صفوی برگزیده شود، در محل این میدان باغ گسترده و وسیعی به نام «نقش‌جهان» وجود داشته است که نام شهری در کشور آذربایجان بوده و این نام امروز به نخجوان تغییر پیدا کرده است؛ این باغ همچنین محل استقرار ساختمان‌های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق‌قویونلوها بوده که در آن زمان بخش میدانی باغ «در کوشک» نام داشته و این بخش در ضلع غربی میدان نقش‌جهان امروزی و در محل ساخت کاخ عالی‌قاپو قرار داشته است.
در دوران سلجوقیان نیز بخشی از این باغ به میدان «کوشک» معروف بوده و محل برگزاری آئین‌های رسمی چون جشن نوروز یا اعدام محکومان بوده است؛ از ابتدای سلطنت شاه‌عباس اول، سطح میدان در اندازه بسیار بزرگ‌تر از میدان کوشک سابق تسطیح شده و بارها آئین چراغانی و آتش‌بازی در آن برپا شده است.
قدمت بنای امروزی این میدان به دوره سلطنت شاه‌عباس اول بازمی‌گردد و استاد محمدرضا و استاد علی‌اکبر اصفهانی، نام دو تن از معمارانی است که نقشه آن را طراحی و به شکل فعلی بنا کرده‌اند و نام آن‌ها را می‌توان بر سردر بناهای پیرامونی میدان مشاهده کرد.
در دوره قاجار این میدان نیز مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی‌توجهی قرار گرفته و بخش‌هایی از آن در دوران آشفتگی ایران از جمله حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب و بخش‌هایی نیز از جمله عمارت نقاره‌خانه در دوره قاجار از میان رفته است.
فرقی نمی‌کند از کدام خیابان چه حافظ، چه سپه وارد میدان شوید، چراکه انتهای هر دو خیابان دروازه‌ای است که رو به بهشت باز می‌شود؛ سقف آسمان اینجا گویی کوتاه‌تر و پهنای آن فراخ‌تر از جاهای دیگر است و آبی آسمانش انگار آبی‌تر و رویایی‌تر؛ کافی است تا دست‌هایتان را به سمت آسمان دراز کنید و بتوانید ابرهای شناور و رقصان را در آغوش گیرید و پرتو آفتاب را طوری دیگر بر گونه‌هایتان حس کنید؛ به هر سو که بنگرید چشم‌نواز است و بحق می‌توان گفت، هر زاویه از نقش‌جهان، نقشی خیال‌انگیز از جهانی شگفت‌انگیز است.
نزدیک ظهر است و گویی هنوز مسافران به سمت میدان نیامده‌اند؛ بازار لباف‌ها و چهارسو تا حدودی خلوت است، اما هرچه می‌گذرد به تعداد جمعیتی که برای خرید و دیدن بازار به میدان آمده‌اند، اضافه می‌شود.
پس از سرای مخلص به بازار قنادها می‌رسیم که در واقع بازار عطارها است و عطر خوش گیاهان و ادویه‌های مختلف و انواع عرقیجات بسیار مدهوش‌کننده است، انتهای بازار قنادها به سردر قیصریه می‌رسیم که خود دنیای طرح و رنگ و تنوع است و هر آنچه بخواهید در بازار قیصریه از هنرهای مختلف چون فیروزه‌کوبی، گلیم‌بافی، نقره، سفال، فرش و البسه سنتی موجود است.
از این زاویه، بنای عالی‌قاپو و مسجد جامع بسیار خودنمایی می‌کند و وقتی به سمت حوض که در وسط میدان واقع شده است، می‌رسید، همچنان از روبه‌رو مسجد جامع در برابر دیدگانتان قرار گرفته و دست راست عمارت عالی‌قاپو و دست چپ مسجد شیخ لطف‌الله تصویری شگفت‌انگیز را رقم زده است و هنگامی که سر بر می‌گردانید، دوباره قیصریه را از دور مشاهده خواهید کرد که نقشی خیال‌انگیز را در ذهنتان به تصویر خواهد کشید.
مسجد جامع عباسی یا مسجد امام از مهم‌ترین آثار تاریخی نقش جهان بوده که در ضلع جنوبی این میدان واقع شده است؛ این مسجد از قدیم محل برگزاری اجتماعات و مراسم سنتی بسیاری بوده و آثار تاریخی بسیاری چون کتیبه شاه عباسی بر سردر این مسجد قرار گرفته است.
این کتیبه در مدح شاه‌عباس اول و با خط ثلث نوشته شده است؛ کتیبه دیگری نیز که نام معماران میدان نقش‌جهان روی آن نوشته شده، بر سردر مسجد قرار دارد، این کتیبه نیز با خط محمدرضا امامی نوشته شده است.
مسجد جامع اصفهان، دارای مناره‌ها و گنبد بسیار زیبایی است که از هنر اسلامی و ایرانی در ساخت و تزئین آن استفاده شده و بازتاب صدا زیر گنبد این مسجد بسیار شگفت‌انگیز است؛ این بنای تاریخی مسجد کبیر عباسی، مسجد سلطانی و مسجد شاه نیز نامیده می‌شود.
گنبدی فیروزه‌ای‌رنگ در گوشه این میدان به‌گونه‌ای که در قلب آسمان نقش‌جهان قرار گرفته باشد، به چشم می‌خورد که متعلق به مسجد شیخ لطف‌الله است و بی‌شک توجهتان را جلب خواهد کرد، این مسجد بدون مناره و در ضلع شرقی میدان واقع شده است که مرکز مذهبی اصفهان به‌شمار می‌رفته و اکنون نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
این بنا به دستور شاه‌عباس اول در زمان حکومت صفویان و به صورت اختصاصی ساخته شد؛ گنبد این مسجد ۳۲ متر طول دارد و ساخت آن ۱۷ سال زمان برده و معماری و کاشی‌کاری این مسجد هنر استاد محمدرضا اصفهانی از معماران مشهور آن دوره است. مسجد شیخ لطف‌الله شاهکاری بی‌نظیر است که در همه ادوار مورد توجه خاص و عام بوده است.
کاخ عالی‌قاپو نیز در غرب میدان نقش‌جهان قرار دارد که در گذشته مرکز حکومتی بسیار مهمی به‌شمار می‌رفته و زیربنای ساختمان آن ۱۸۰۰ متر مربع و در شش طبقه ساخته شده است؛ تزئینات این عمارت نیز بسیار منحصربه‌فرد است و همواره مورد توجه گردشگران خارجی و داخلی قرار می‌گیرد.
گشت و گذار در میدان نقش‌جهان اصفهان بسیار لذت‌بخش است، چراکه هر قسمت آن به منزله یک بنای تاریخی است و در هر ساعت از شبانه‌روز چشم‌انداز این میدان تماشایی است و زیبایی‌های خاص خودش را دارد.
حجره‌هایی که در اطراف میدان قرار گرفته است، علاوه‌بر اینکه یک مرکز خرید مهم در اصفهان محسوب می‌شود، جلوه زیبایی دارد و به دلیل قدمت بناها از آثار تاریخی به‌شمار می‌رود؛ عمارت عالی‌قاپو دارای ۵۳ اتاق برای استراحت و پذیرایی میهمانان و برگزاری جلسات است که به این ساختمان «عمارت دولت‌خانه» نیز گفته می‌شود.
سردر قیصریه به عنوان یکی دیگر از بناهای تاریخی این میدان در شمال آن واقع شده است و یکی از مهم‌ترین مرکزهای اقتصادی اصفهان به حساب می‌آید، چراکه در ورودی بازار سنتی اصفهان قرار گرفته است؛ طبقه سوم این بازار نقارخانه وجود داشته و صدای موسیقی از آن پخش می‌شده که این بخش در زمان قاجاریه تخریب شده است.
در واقع بازار قیصریه از بزرگترین و زیباترین بازارهای ایران است و ساخت آن طی سه دوره به طول انجامیده و مربوط به دوره‌های صفویه و قاجاریه است؛ ورودی این بازار در میدان نقش‌جهان توسط سردری زیبا مشخص شده که دارای راسته‌های اصلی و فرعی زیادی است؛ به واقع در این بازار زندگی جریان دارد و علاوه‌بر جلوه‌های معماری و تاریخی، مردم در این بازار امرار معاش می‌کنند.
ابرهای تیره قسمتی از آسمان را پوشانده و از قسمتی دیگر پرتو طلایی رنگ خورشید، گنبد گرد و فیروزه‌ای شیخ لطف‌الله را نوازش می‌دهد؛ گونه‌هایت از نم باران خیس می‌شوند و هم‌زمان آفتاب طلایی از میان ابرهای تیره صورت خیس زمین را درخشان کرده است.
صدای چرخ درشکه‌ها هم‌زمان با صدای سم اسب‌ها آهنگی شورانگیز را در فضا ایجاد و مسافران نوروزی را غرق در تماشای این تابلوی سحرآمیز کرده است که هر کدام مشغول ثبت خاطره‌ای از سقف آسمان تا سنگ‌فرش آن شده‌اند.
به راستی که خلق آثاری چنین هنرمندانه و باشکوه ستودنی است و این چنین معماری و طراحی بی‌نظیری در هیچ جای جهان پیدا نخواهد شد.
به گزارش ایمنا، میدان نقش‌جهان یا میدان امام (ره) اصفهان بزرگترین پایگاه اقتصادی، سیاسی، توریستی و تفریحی در کل استان اصفهان به‌شمار می‌رود و آثار تاریخی چون نقاشی‌های رضا عباسی، ساعت قلعه پرتقالی‌های هرمز و ناقوس دیر هرمز در این میدان تخریب نشده و به جای مانده، اما آثاری چون ۱۱۰ عرابه توپ اسپانیایی، میله قپق ۴۰ متری، ساعت اروپایی و سرستون‌های مرمرین در این میدان قرار داشته که امروز از بین رفته است؛ پشمک، دوغ، فرنی، بریان، خورشت ماست، گوشفیل، باقلوا، سوهان و گز اصفهان از خوراکی‌های مهم این کلان‌شهر است که در میدان نقش‌جهان می‌توانید آن‌ها را به وفور تهیه کنید.
گزارش از: ریحانه راهپیما
نظر شما