آب مایه حیات نیست، خودِ حیات است

به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروزه بسیاری از شهرهای بزرگ جهان در معرض خطر بحران آب قرار دارند؛ بحرانی که با فشار آوردن روی منابع آب شیرین اعم از سفره‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی، در بسیاری از نقاط دنیا به اکوسیستم‌ها آسیب می‌زند، برای نخستین بار در سال ۱۹۹۲ و در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو، ۲۲ مارس به عنوان «روز جهانی آب» اعلام و از همه کشورها درخواست شد تا در راستای اجرای بیانیه ۲۱ سازمان ملل، اقدام به آگاه‌سازی مردم در مورد آب از طریق انتشار نشریات و برگزاری همایش‌ها، نشست‌ها و نمایشگاه‌ها کرده و در گرامیداشت آن بکوشند.

تمرکز این روز بر اطمینان از دسترسی جوامع سراسر جهان به منابع پاک آب قرار دارد که سازمان ملل متحد، هدف اصلی از آن را «حمایت از دستیابی به ششمین هدف توسعه پایدار (SDG۶)» یعنی «تضمین در دسترس بودن و مدیریت پایدار آب و فاضلاب برای همه» تا سال ۲۰۳۰ اعلام کرده است، این هدف همه جنبه‌های چرخه آب و سیستم‌های بهداشتی را پوشش می‌دهد و برای دستیابی به آن‌ها در راستای کمک به پیشرفت طیفی از دیگر اهداف توسعه پایدار، به‌ویژه در بخش‌های بهداشت، آموزش، اقتصاد و محیط‌زیست طراحی شده است.

از نظر محققان و صاحب‌نظران در سال ۲۰۱۰، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حق بشر برای آب و فاضلاب را به رسمیت شناخت که مطابق با آن، هر کسی حق دارد از آب کافی، مستمر، سالم، قابل قبول، در دسترس فیزیکی و مقرون به صرفه برای استفاده شخصی و خانگی برخوردار باشد، با این حال واقعیت غم‌انگیز موجود حاکی از آن است که بیش از میلیاردها نفر در کشورهای مواجه با تنش‌های آبی زندگی می‌کنند که انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک، وضعیت مذکور در مناطقی که تحت تأثیر تغییرات آب‌وهوایی و رشد جمعیت قرار دارند، بسیار تشدید شود.

نتایج تحقیقات نشان داده است که بحران آب در همه دنیا وجود دارد. منابع آب شیرین محدود و منابع آب شور برای استفاده هزینه‌بر هستند، در این بین ایران سه درجه سیلسیوس گرم‌تر از جهان و بارش آن یک سوم بارش جهان است و در واقع آب کمتر و نیاز آبی بیشتر از میانگین جهانی دارد، جمعیت کشور ایران در سال ۱۳۰۰ کمتر از ۱۰ میلیون نفر بوده که امروز به بیش از ۸۰ میلیون نفر افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۵۰ جز ۱۰ کشور پرجمعیت دنیا به شمار آید، میزان سرانه آب تجدیدپذیر در سال ۱۳۰۰ حدود ۱۳ هزار مترمکعب بوده که در حال حاضر به حدود ۱۴۰۰ مترمکعب تقلیل یافته است.

طبق تحقیقات انجام شده، بیش از ۸۰ درصد وسعت ایران در مناطق نیمه خشک، خشک و فراخشک قرار گرفته که باید بازنگری در تمام اصول استفاده از آب در کشور انجام شود، آمارهای سازمان‌ها و وزارتخانه‌های متولی یا متأثر از منابع آبی کشور بیان کننده شرایط نامساعد و گاه خطرناک کشور در خصوص فقدان توجه به آب و استفاده از آن است، این آمار به ویژه در آبخوان‌ها، سفره‌های آب زیرزمینی، چاه‌های مجاز و غیر مجاز یا فرونشست زمین بیش‌ازپیش نگران کننده است.

حدود نیمی از ۶۰۰ آبخوان‌های آب زیرزمینی دشت‌های کشور در آستانه خشک شدن است

دانشمندان با ارزیابی داده‌ها معتقدند؛ حدود نیمی از ۶۰۰ آبخوان‌های آب زیرزمینی دشت‌های کشور در آستانه خشک شدن قرار دارند، مصرف آب‌های سطحی به میزانی غیرقابل باور رسیده و این باعث شده است اکثریت تالاب‌های کشور رو به خشکی و کاهش سطح بروند، بیش از ۴۵ درصد آب مصرفی کشور از طریق چاه‌ها و آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود که این موضوع در بلندمدت موجب کاهش کیفیت آب سفره‌های زیرزمینی شده است.

بر اساس بررسی‌های انجام شده؛ بارش سالانه بیش از ۴۰۰ میلیارد مترمکعب در کشور است که از این میزان حدود ۳۰۰ میلیارد مترمکعب به دلایل مختلف از جمله تبخیر قابل استفاده نیست و ۱۰۰ میلیارد مترمکعب در دسترس است که ۹۰ درصد آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، اگر ۱۰ درصد بهره‌وری را در کشاورزی افزایش دهیم آب مورد نیاز بخش صنعت و آشامیدن تأمین می‌شود؛ این میزان بارش‌ها در کشور یکسان نیست به طوری که ۴۵ درصد جمعیت کشور در فلات مرکزی سکونت دارند و میانگین بارش در این مناطق به طور متوسط ۱۲۰ میلی‌متر است.

علاوه بر این بررسی آمار نشان می‌دهد در سال ۱۳۷۰ شمسی میزان منابع آب تجدیدپذیر کشور، بالغ بر ۱۳۰ میلیارد مترمکعب بود که باعث شده، سرانه آب کشور رقمی معادل ۳۶۰۰ متر مکعب باشد، اما اکنون سرانه آب هر فرد از منابع آب تجدیدپذیر به ۱۲۰۰ متر مکعب رسیده که بیانگر کاهش سه برابری است، به طوری که سرانه آب شرب هر نفر در شبانه‌روز در پایتخت حدود ۱۳۰ لیتر است، اما در حال حاضر مصرف واقعی حدود ۸۰ لیتر بالاتر از الگو یعنی ۲۱۰ لیتر است و ضرورت دارد به مدیریت مصرف توجه ویژه شود، به طوری که فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب معتقد است؛ تأمین مصارف آب در سطح کشور از طریق سدها، ایستگاه‌های پمپاژ، چاه، چشمه، قنات و نهارها صورت می‌پذیرد و بر اساس آماربرداری سراسری مرحله دوم منابع و مصارف آب، حدود ۴۵ درصد از منابع آب سطحی و ۵۵ درصد از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود.

وی درباره اقدامات انجام شده در قالب طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی تاکید کرده است؛ فعالیت‌های مهمی در حوزه انسداد چاه‌های غیرمجاز، تجهیز چاه‌ها به ابزار اندازه‌گیری، جلوگیری از اضافه برداشت چاه‌های مجاز، اجرای پروژه‌های تغذیه مصنوعی و فرهنگ‌سازی انجام شده، اما این اقدامات کافی نبوده و اثر بخشی لازم را نداشته و همین امر باعث شده است انحراف از برنامه‌های طرح مذکور در حوزه کاهش کسری مخزن آبخوان‌ها وجود داشته باشد؛ از این‌رو او مدیریت مصرف بهینه آب یا به عبارت بهتر مصرف بهینه آب در بخش‌های مختلف مصرف را یک ضرورت جدی برای دستیابی به اهداف مدیریت منابع آبی دانسته و از آن به‌عنوان کلیدی‌ترین فاکتور در احیا و تعادل بخشی آبخوان‌ها یاد کرد که با مشارکت تمام ذی‌نفعان قابل دستیابی خواهد بود.

شرایط مذکور منجر شده است که با رقمی معادل ۱۴۳ میلیارد مترمکعب کسری تجمعی آب زیرزمینی رو به رو باشیم و این روند موجب پایین رفتن سطح آب در آبخوان‌ها و در نتیجه برداشت آب از قسمت‌های عمیق‌تر شده است، به طوری که علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو به‌تازگی اعلام کرد: یکی از نقاط ضعف در دهه‌های گذشته نبود توجه کافی به اجرای عدالت در حوزه توزیع منابع آب است، اکنون در کشور چاه‌های آبی وجود دارد که بیش از ۱۱ برابر سقف مجاز و پروانه بهره‌برداری اقدام به استخراج آب می‌کنند که مصداق بارز بی‌عدالتی در حوزه توزیع منابع آب است.

وی ضمن تأکید بر ضرورت صیانت از منابع آب زیرزمینی با اجرای طرح و برنامه‌های هوشمندانه معتقد است: با نصب کنتورهای هوشمند برق بر روی چاه‌های کشاورزی و پایش دقیق اطلاعات مربوط به میزان برداشت آب چاه‌های کشاورزی می‌توانیم از برداشت‌های بی‌رویه جلوگیری کنیم و گام مؤثری در حوزه اجرای عدالت و نیز صیانت از منابع آبی کشور برداریم.

اهمیت بیش از پیش نظارت دقیق بر آب‌های مصرفی

بر اساس این پیوند، حمیدرضا آقابابائیان وکیل پایه یک دادگستری و دکترای تخصصی حقوق بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: با دقت در قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی خاصه قانون اساسی به عنوان ام‌القوانین روشن و مبرهن است، که حق بر آب در زمره حقوق بنیادین آحاد بشر است که در اسناد بالادستی و بین‌المللی، مربوط به بشر چه در اعلامیه جهانی حقوق بشر و چه در اسناد مرتبط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بارها بر آن تاکید شده و دولت‌ها قانونی متعهد و متکفل آن هستند و این امر در اصول متعدد قانون اساسی تصریح شده است، چراکه حق بر آب لازمه سلامت و ضروری‌ترین عنصر حیاتی است و زندگی بدون آب آشامیدنی سالم امکان‌پذیر نیست.

وی اظهار می‌کند: طبق ماده ۳ قانون توزیع عادلانه آب؛ استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی به استثنای مواردی در ماده ۵ این قانون از طریق حفر هر نوع چاه و قنات و توسعه چشمه در هر منطقه از کشور با اجازه و موافقت وزارت نیرو باید انجام شود و وزارت مذکور با توجه به خصوصیات هیدروژئولوژی منطقه (‌شناسایی طبقات زمین و آب‌های‌زیرزمینی) و مقررات پیش‌بینی شده در این قانون نسبت به صدور پروانه حفر و بهره‌برداری اقدام می‌کند.

این وکیل پایه یک دادگستری با بیان اینکه مدیریت بهره‌برداری از منابع‌آبی به لحاظ تمام اولویت‌های شرب، کشاورزی و دامداری بر کسی پوشیده نیست، اما کمبود نزولات جوی شرایط آبی کشور را با معضلاتی روبه‌رو کرده که این موضوع نظارت دقیق بر آب‌های مصرفی را بیش از گذشته می‌کند، می‌افزاید: با کم‌آبی ممکن است افراد طی تعدی و نقص قوانین، مبادرت به حفر چاه‌های غیرمجاز و استفاده غیرقانونی از منابع‌آبی و خسارات متعدد جبران‌ناپذیری را به بخش‌های مختلف به‌دلیل نداشتن مجوز و رعایت نکردن مقررات قانونی وارد کنند، اما در خصوص مواجهه با حفاری چاه‌های غیرمجاز دو مقوله قوانین عام قانون اساسی و قانون مجازات اسلامی و قانون دادگستری کیفری و قانون توزیع عادلانه آب است که طبق مقررات توزیع عادلانه آب، محمل و مجوز برخورد با این موضوع در صلاحیت کمیسیونی واگذار شده است.

وی می‌گوید: قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری، وزارت نیرو موظف است ضمن اطلاع رسانی فراگیر و مؤثر به ذی‌نفعان، طی دو سال تمام پس از ابلاغ این قانون، برای تمام چاه‌های آب کشاورزی فعال فاقد پروانه واقع در تمام دشت‌های کشور که قبل از پایان سال ۱۳۸۵ هجری شمسی حفر و توسط وزارت نیرو و دستگاه‌های تابعه استانی شناسایی شده باشند.

آقابابائیان خاطرنشان می‌کند: طبق قانون مذکور به‌منظور صیانت از سفره آب‌های زیرزمینی، وزارت نیرو مکلف است با تأمین هزینه توسط مالکان چاه‌ها، حداکثر طی دو سال پس از تصویب این قانون نسبت به نصب کنتورهای هوشمند برای تحویل حجمی آب در تمام چاه‌های آب کشاورزی اقدام کند، شرکت‌های آب منطقه‌ای نیز مکلف هستند هر سه سال یک بار، مشروط به نبود تخلف از مفاد پروانه چاه توسط مالک یا مالکان، نسبت به تمدید پروانه بهره‌برداری چاه‌های آب کشاورزی در سراسر کشور مبادرت کنند و وزارت نیرو موظف است با همکاری نیروی انتظامی نسبت به توقیف دستگاه‌های حفاری متخلف به مدت شش ماه و حمل آن به توقفگاه با هزینه مالک آن، اقدامات ضروری را انجام دهد.

۴۲ درصد جمعیت ایران خشکسالی را تجربه می‌کنند

ایران کشوری با اقلیم گرم و خشک است و در کمربند بیابانی و نیمه‌بیابانی کره زمین قرار دارد؛ برخی از کارشناسان بر این باورند از ویژگی‌های این منطقه، محدودیت منابع آب سطحی، تبخیر بالا، وابستگی به منابع آب زیرزمینی و نیز بارندگی کم است، به طوری که میانگین بارندگی در کشور یک سوم میانگین جهانی است، همچنین این میزان از بارندگی نیز توزیع یکسانی در سراسر کشور ندارد و در برخی مناطق بسیار کمتر از این مقدار ثبت می‌شود، لازم به ذکر است که طی سالیان اخیر، مسئله گرمایش جهانی و تغییر اقلیم نیز بر گسترش تنش‌های آبی در ایران افزوده است.

بنابراین در حالی کشورمان چهارمین سال پیاپی خشکسالی را پشت سر می‌گذارد که گرمای هوای در همه نقاط کشور از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه) بالاتر از حد نرمال بوده است، به طوری که مهدی زارع، عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی ایران چهارم اسفند ۱۴۰۲ اعلام کرد که حدود ۴۲ درصد جمعیت ما در مناطقی از کشور زندگی می‌کنند که کم‌بارشی از ۴۰ تا ۷۵ درصد تجربه می‌کنند و بی‌هنجاری شدید دمایی و کم‌بارشی و خشکسالی باعث می‌شود تنش آبی افزایش یابد و مشکلات بیشتری را برای تأمین آب برای صنایع به وجود آورد، از ابتدای زمستان تاکنون به‌طور میانگین دمای کشور ۹.۸ سلسیوس بوده است این در حالی است که دمای میانگین بلندمدت ۶.۶ سلسیوس ثبت شده است؛ یعنی ۳.۲ درجه سلسیوس دمای میانگین فصل زمستان تا پایان بهمن سال جاری بالاتر از حد نرمال بوده است. گرم‌ترین آبان و آذر کشور را امسال سپری کردیم.

چهارمین سال خشکسالی پیاپی در ایران

بر این اساس، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: از سال آبی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲، سه سال خشکسالی را پشت سر گذاشتیم و سال جاری در چهارمین سال خشکسالی پیاپی هستیم؛ رخدادهای ال‌نینو و لانینا بر الگوهای جوی و بارش‌ها تأثیر بسیاری دارد و میزان بارش‌ها را طی شرایطی کم یا زیاد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه تداوم کم‌بارشی‌ها در سه سال متوالی باعث شده است که در بسیاری از مناطق کشور، رطوبت خاک از بین برود، اظهار می‌کند: اگر در زمستان سال جاری شاهد فصل‌های بسیار پربارشی باشیم، بازهم معضل کم‌آبی در کشور رفع نخواهد شد، زیرا سه سال آبی متوالی است که بیشتر نقاط کشور با کم‌بارشی محسوسی مواجه است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ایران با تاکید بر اینکه به متولیان آب کشور توصیه می‌شود از هم‌اکنون برای مدیریت منابع آب سطحی حاصل از بارندگی‌های پیش‌رو با در نظر گرفتن تمهیدات لازم در بخش‌های آبخیزداری، آبخوان‌داری، پخش سیلاب، کنترل هوشمند منابع سدها و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی برنامه‌ریزی کنند، می‌افزاید: شاید بارش‌های فصول سرد سال جاری اندکی بتواند وضعیت آبخوان‌های کشور را بهبود بخشد و خسارت‌های ناشی از خشکسالی شدید را تا حدی کاهش دهد.

وظیفه با بیان اینکه در سه سال گذشته شرایط لانینا حاکم و سطح آب تا عمق ۲۰۰ متری سردتر از حد نرمال بود، اما طی تابستان دمای سطح آب اقیانوس تغییر کرد و گرم‌تر از دمای نرمال شد، از این‌رو تغییر دمای آب اقیانوس در چنین پهنه وسیعی بر الگوهای جوی و گردش جریان هوا از سطح زمین تا لایه‌های فوقانی جو تأثیرگذار است، تصریح می‌کند: با وقوع ال‌نینو جریان‌های شرقی سطوح زیرین جو که به آن‌ها «بادهای تجارتی» گفته می‌شود، ضعیف‌تر از حالت نرمال می‌شود و سرعت باد در سطح اقیانوس کاهش پیدا می‌کند و به عبارتی جریان هوا و جریان آب در سطح و عمق اقیانوس دچار تغییرات می‌شود.

وی می‌گوید: با رخداد ال‌نینو یا لانینا الگوهای جوی منطقه اقیانوس آرام و مناطق حاشیه آن مانند جنوب‌شرق آسیا یا قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی متناسب با آن تغییر می‌کند، چراکه هوا یک سیال به هم پیوسته است، این تغییرات در مناطق دورتر اتمسفر زمین هم احساس می‌شود، به همین سبب از آن به نام دورپیوند انسو یاد می‌شود.

کاسته شدن ۴۰ تا ۵۰ میلی‌متر از متوسط بارندگی‌های کشور

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ایران اظهار می‌کند: بارندگی در کشور ایران مانند کشورهای اروپایی همبستگی خیلی زیادی با دورپیوند ال‌نینو و لانینا ندارد و نمی‌توان تنها با لحاظ آن نظر قطعی درباره میزان بارش‌های پاییزی و زمستانی ارائه کرد، ال‌نینو بر میزان بارندگی‌های تمام نقاط کشور تأثیر یکسان ندارد و بیشتر بر بارش بخش‌های جنوبی کشور مؤثر است و افزون بر آن چندین عامل دیگر به‌جز ال‌نینو و لانینا بر شرایط اقلیمی و بارندگی‌های ایران تأثیرگذار است، بنابراین برای پیش‌بینی وضعیت بارش فصلی تمام این عوامل را باید لحاظ کرد که بسیاری از آن‌ها برای بیش از یک ماه قابل پیش‌بینی نیستند.

وظیفه درباره دلایل اصلی کاهش بارندگی‌ها در ایران می‌افزاید: مجموع داده‌های وزارت نیرو و هواشناسی نشان می‌دهد که روند بارش‌ها طی ۵۰ سال اخیر در کشور نزولی بوده است، البته این موضوع به غیر از بارندگی‌های سینوسی بوده که یک سال بارندگی مطلوب و سالی دیگر نامناسب بوده، زیرا مبنای آن‌ها بدون ثبات و با نوساناتی مواجه است، اما روند کلی این بارش‌ها به صورت کاهشی بوده و به صورت تقریبی این بارندگی‌ها بین ۰.۸ تا ۰.۹ میلی‌متر در سال کم شده است.

وی می‌گوید: اگر به پنج دهه گذشته بازگردیم، بارندگی متوسط در کشور حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰ میلی‌متر بوده است، اما در دهه اخیر نزدیک به ۲۰۰ تا ۲۱۰ میلی‌متر می‌رسد و بیانگر این است که ۴۰ تا ۵۰ میلی‌متر طی ۵۰ سال از کاهش متوسط بارندگی‌های کشور کاسته شده است که از شرایط ناخوشایند محسوب می‌شود، زیرا میزان بارندگی متوسط در ایران حدود یک‌سوم تا یک‌چهارم دنیا است و از سوی دیگر شدت تبخیر و تعرق در ایران نسبت به متوسط جهانی بالاتر است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ایران خاطرنشان می‌کند: دو موضوع مذکور نشان می‌دهد که همین مقدار کاهش بارش تا چه میزانی منابع آبی کشور را از دسترس خارج می‌کند، همچنین این عوامل و دخالت‌های انسانی و سوءاستفاده و مدیریت نه‌چندان مناسب آب‌های سطحی منجر شده است که تعداد قابل توجهی از رودخانه‌ها کم‌آب شود، به‌طوری که برخی رودخانه‌های دائمی تبدیل به رودهای فصلی شدند و طول حیات بعضی از رودخانه‌های فصلی نیز بسیار کوتاه و با خشکی مواجه شده است.

رفع بحران آب با فعالیت سمن‌ها در محیط‌زیست

از آنجا که بقای تمام جانداران سیاره زمین اعم از گیاه و حیوان و انسان در گرو آب است، این عنصر اساسی در قلب سازگاری با تغییرات اقلیمی قرار دارد و به عنوان یک رابط حیاتی بین جامعه و محیط‌زیست عمل می‌کند، از همین رو حبیب حاج‌سیدی‌گلشیرازی، فعال محیط‌زیست و عضو هیئت علمی گروه پژوهش محیط‌زیست دانشگاه‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با تاکید بر اینکه رفع بحران آب با فعالیت سمن‌ها امکان‌پذیر است، می‌گوید: صرفه‌جویی در مصرف آب مسئله مهمی است و آینده ما را تضمین می‌کند، در برهه زمانی کنونی، سمن‌ها (سازمان‌های مردم نهاد) نقشی تاریخی دارند و می‌توانند با رصد و تحلیل تغییرات اجتماعی، مشکلات، چالش‌های جامعه و استخراج اولویت‌ها، نقشی مهم در بهبود شرایط و کمک به مردم داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه اهمیت آب به‌عنوان حیاتی‌ترین ماده تضمین کننده زندگی موجودات زنده بر کره زمین بر هیچ کسی پوشیده نیست، اما رشد سریع جمعیت و توسعه شهرنشینی طی هزاره سوم با نادیده گرفتن شیوه‌های مصرف بهینه آب سبب کم‌آبی رودها، خشکیدن چشمه‌ها و قنات‌ها شده است، اظهار می‌کند: بی‌توجهی‌ها در مصارف صحیح و تداوم روند تخریب منابع حیات بخش آب می‌تواند آینده‌ای بس تلخ و ناگوار را رقم بزند و چالشی جدی برای نسل‌های آینده باشد.

عضو هیئت علمی گروه پژوهش محیط‌زیست دانشگاه‌ها می‌افزاید: امروزه سمن‌ها یا همان سازمان‌های مردم نهاد، رکن سوم جوامع محسوب می‌شوند که می‌توان آنها را سازمان‌های داوطلبانه، غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی به مفهوم واقعی تعبیر کرد که به عنوان نهادهای مدنی، واسط بین دولت و مردم هستند و بخش مهمی از مشارکت مردمی در توسعه جامعه را از این طریق شکل می‌دهند.

حاج سیدی گلشیرازی با اشاره به اینکه بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، سمن‌ها (سازمان‌های مردم نهاد) نقش مهمی در فرهنگ‌سازی پیرامون موضوعات مختلف در بطن جامعه دارند، می‌گوید: سازمان‌های مردم نهاد به عنوان چشم بیدار جامعه می‌توانند با اهمیت دادن به منافع جمعی در برابر منافع فردی، راه‌های حرکت به سمت توسعه را هموار کنند.

وی پیرامون اینکه مهم‌ترین عامل اثربخشی و مقبولیت فعالیت‌ها در سازمان‌های مردم نهاد انگیزه‌ای است که از حس مسؤولیت اجتماعی سرچشمه می‌گیرد، خاطرنشان می‌کند: سمن‌ها کمترین وابستگی را به نهادهای صاحب و اعمال کننده قدرت سیاسی در جامعه یعنی دولت دارند، اما در عین حال با سپردن بخشی از وظایف دستگاه‌های اجرایی به آنها می‌توانند به عنوان بازوان توانمند در پیشرفت و توسعه به دولت کمک کنند، چراکه سازمان‌های مردم نهاد برای کسب سود و منفعت فعالیت نمی‌کنند، بلکه اهدافی غیرانتفاعی مانند آموزش، توجه به محیط زیست، بهداشت و نقش و جایگاه ویژه‌ای در راستای فرهنگ‌سازی و ترویج مصرف بهینه آب در جامعه دارند.

در نهایت؛ ضرورتِ حیات و عنصری گران‌بها و مهم قلمداد می‌شود که از دیرباز موجبات شکل‌گیری ضرب‌المثل «آب مایه حیات است» را ایجاد کرده است، البته وضعیت امروزی ذخایر طبیعی آن به حدی بغرنج شده و دنیای امروز، آب خودِ حیات محسوب می‌شود نه مایه آن، لذا آب سالم و در دسترس برای سلامت عمومی، خواه برای آشامیدن، مصارف خانگی، تولید غذا یا اهداف تفریحی بسیار مهم است و بهبود روند تأمین و مدیریت مناسب منابع آن می‌تواند رشد اقتصادی کشورها را تقویت کمک کند، بنابراین این مسائل حکایت از آن دارد که بیان ارزش این منبع حیاتی برای همه، ضروری است، زیرا زمانی یک منبع برای ما مهم است و حفاظت و مراقبت از آن را در عمل دنبال می‌کنیم که برای آن، ارزش حقیقی قائل باشیم؛ امید است ارزش آب‌های شیرین و زیرزمینی را بدانیم و برای صیانت از این منبع حیات، تلاشی مضاعف و شتابان پیشه کنیم تا سرزمینی آباد، شاد و پایدار برای آیندگان به یادگار گذاریم.