به گزارش خبرگزاری ایمنا از چهارمحال و بختیاری، شهرکردی‌ها رسم جالبی به نام چراغ‌بران وجود دارد که نسبت به سایر آئین‌های نوروزی که در میان مردمان این دیار رواج دارد، خاص‌تر است.
در این آئین، مردم شهرکرد از چند روز قبل از سال نو، انواع چراغ‌های روشنایی نفتی خانه‌های خود مانند لامپ، گردسوز، لاله‌سوز و فانوس را برای انجام مراسم تمیز می‌کنند و کنار می‌گذارند و قبل از انجام مراسم در ابتدا سفره‌های هفت‌سین خود را در خانه پهن می‌کنند و منتظر حلول سال نو می‌شوند.
در این میان یکی یا دو نفر از اعضای خانواده به نیابت از دیگر اعضا چراغ خاموش را برمی‌دارند و راهی امامزادگان حلمیه و حکیمه خاتون که فرزندان ابراهیم بن‌مجاب و از نوادگان امام جعفر صادق (ع) هستند، حضور پیدا می‌کنند، برخی هم رسم دارند به صورت خانوادگی در این مراسم شرکت کنند.
این خانواده‌ها با آرزوی سلامتی اهل خانواده خود در ایام پیش‌رو، چراغ‌های نفتی را به دست سادات حاضر در این بقعه روشن می‌کنند و با انتقال آن به منازل خود، نور و روشنایی و گرمای عشق به اهل بیت عصمت و طهارت را به منازل خویش می‌برند و در این بین، اهل خانه و خانواده مواظبت کامل از شعله‌های برافروخته شده از چراغ‌های متبرک در بقعه را انجام می‌دهند تا هم‌زمان با تحویل سال نو، این نور متبرک همچنان موجب گرما و روشنایی خانه و کاشانه‌شان باشد.
مراسم چراغ‌بران شهرکرد، منحصر به‌فردترین آئین نور و روشنایی
مهدی طهماسبی، پژوهشگر حوزه ادبیات و تاریخ در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: مراسم چراغ‌بران شهرکرد به علت اینکه از گذشته‌های دور، ایرانیان آتش را از این باب که روشنایی بخش است و باعث نورانیت منازل می‌شود، می‌شناسند از منحصر به‌فردترین آئین‌های نور و روشنی در ایران است که حتی ریشه قرآنی نیز دارد.
وی می‌افزاید: مردم شهرکرد در آخرین ساعات سال و پیش از سال تحویل، چراغ‌های منزل خود را به حرم مطهر امامزاده دوخاتون می‌برند و به دست یکی از خاندان سادات آن را روشن می‌کنند و با آوردن آن چراغ به منازل خود و قرار دادن در کنار سفره هفت‌سین، نور تازه و روشنایی را جاری می‌کنند.
پژوهشگر حوزه ادبیات و تاریخ با اشاره به اینکه میراث فرهنگی و اداره اوقاف متولی حفظ و معرفی این آئین هستند، اظهار می‌کند: تا جای امکان باید روی تاریخ شفاهی این میراث ناملموس کار کرد و ظرفیت‌های مردم توسط هنرمندان و افراد خلاق شناخته شود و همچنین المان‌ها و عناصر در دسترس، به‌روزرسانی و فضایی ایجاد شود که کاملاً مطابق با سنت باشد.
طهماسبی با بیان اینکه باید یک فضاسازی سنتی ایجاد شود تا این میراث ناملموس میان مردم قرار گیرد و در کنار آن برای مردم این میراث تشریح شود، تصریح می‌کند: می‌توان برنامه‌ای با عنوان جشنواره نور ایجاد کرد، برای مثال در ساعات پایانی سال این جشنواره در زمانی مشخص برای مردم برگزار شود تا گردشگر احساس کند در یک فضای سنتی، خاطره‌انگیز و نوستالژیک قرار دارد.
وی تاکید می‌کند: این عمل از یک سو یک مقوله فرهنگی و از سوی دیگر یک چرخه اقتصادی را رقم می‌زند به این دلیل که هم می‌تواند موجب مبادله فرهنگی با گردشگر شود و هم دارای سود مالی است.
مراسم چراغ‌بران، یک مراسم بکر و دست نخورده
ماشاالله ایزدی، رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، ایثارگران و بانوان شورای اسلامی شهرکرد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: مراسم چراغ‌بران امامزاده دوخاتون شهرکرد یک مراسم بکر و دست نخورده است که با معرفی آن می‌توان ظرفیت‌های زیادی را برای جذب گردشگر ایجاد کرد.
وی می‌افزاید: این میراث متمایز از دیگر میراث‌ها است و باوجود اینکه تا حدودی بین مردم کم‌رنگ شده اما هنوز به قوت خودش باقی مانده است، آئین چراغ‌بران در شهرکرد یک آئین بومی‌محلی و اعتقادی است که با هویت شهر گره خورده است، توجه به این چنین سنت‌های می‌تواند عرق شهروندان را به شهر افزایش دهد و باعث دغدغه‌مند شدن آنها شود.
ایزدی ادامه می‌دهد: این مراسم نباید با گذشت زمان به فراموشی سپرده شود و در جهت غنا و حفظ آن باید همه نظرات کارشناسان و نخبگان جمع‌آوری شود و با هم‌افزایی و پای کار آمدن همه ارگان‌های مرتبط با این موضوع می‌توان این برنامه را به بهترین شکل گسترش و معرفی کرد.
به گزارش ایمنا، آئین چراغ‌بران شهرکرد، پنجم دی ۱۳۹۰، در فهرست آثار ملی معنوی ایران به عنوان یک اثر ناملموس ملی به ثبت رسیده است اما این موضوع، تنها برای حفظ این آئین کافی نیست و فعالیت حفاظتی از میراث ناملموس باید توسط همان جوامع، گروه‌ها و افرادی صورت گیرد که این آئین در میان آنها رواج داشته است و برای زنده نگه‌داشتن میراث ناملموس باید همیشه این میراث همراه با فرهنگ در درون جوامع منتقل و نسل به نسل آموخته شود.
اگر این میراث مورد حمایت قرار نگیرد برای همیشه نابود خواهد شد یا به عنوان اثری منجمد که تنها به گذشته تعلق داشته است، تبدیل خواهد شد، چرا که در موضوع میراث فرهنگی، حفاظت از دانش، مهارت و محتوای اثر بیشتر از خود اثر اهمیت دارد تا این آئین‌ها به عنوان یک بخش فعال از زندگی نسل کنونی باقی بماند و به نسل آینده منتقل شود.
نظر شما