حسین روزبهانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به رشد خودکارآمدی افراد در سنین مختلف زندگی اظهار کرد: کارایی شخصی به‌تدریج رشد می‌کند و زمانی که کودکان تلاش می‌کنند به محیط فیزیکی و اجتماعی خود اعمال نفوذ داشته باشند، پرورش کارایی شخصی را آغاز می‌کنند.
وی افزود: در این مرحله افراد توانایی‌هایی مانند مهارت‌های جسمی، اجتماعی و توانایی تکلم می‌آموزند و این توانایی‌ها به‌طور مستقیم به کار برده می‌شود؛ به صورت ایده‌آل والدین به فعالیت‌ها و تلاش‌های کودک خود برای برقرار کردن ارتباط پاسخ می‌دهند و محیط تحریک‌کننده‌ای فراهم می‌کنند که در آن کودک اجازه آزادی، رشد و کاوش داشته باشد.
عضو سازمان روان‌شناسی کشور با اشاره به متفاوت بودن راهکارهای کارایی‌ساز در افراد تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که افراد دارای کارایی شخصی زیاد، هنگام کودکی روابط گرمی با پدران خود داشته‌اند، همچنین مادران آن‌ها متوقع‌تر بوده‌اند و سطوح بالای عملکرد و موفقیت را از آن‌ها طلب می‌کردند.
وی با بیان اینکه هنگامی که دنیای کودک تحت تأثیر همسالان یا بزرگسالان قرار می‌گیرد، تأثیر والدین که در سال‌های اولیه کودکی بسیار مهم است، کاهش می‌یابد، ادامه داد: لازم است بدانیم نوجوانی از دیگر مراحلی است که خودکارآمدی در آن رشد می‌کند و نوجوان باید شایستگی‌ها و ارزیابی‌های جدیدی را از توانایی‌های خود ایجاد کند.
روزبهانی گفت: موفقیت در مرحله نوجوانی که انتقال از دوران کودکی به بزرگسالی است، به سطح کارایی شخصی ایجاد شده در طول سال‌های کودکی بستگی دارد و در طول دوران بزرگسالی، تقویت کارایی شخصی برای داشتن عملکردی موفق ضروری است و افرادی که کارایی شخصی کمی داشته باشند، نمی‌توانند در برخورد با موقعیت‌های اجتماعی عملکردی شایسته از خود نشان دهند و از عهده سازگاری برنمی‌آیند.
وی اضافه کرد: سال‌های میانی بزرگسالی نیز استرس‌زا است، به‌طوری که افراد زندگی خود را ارزیابی مجدد می‌کنند، با محدودیت‌های خود مواجه می‌شوند و احساس کارایی شخصی خود را تصریح می‌کنند و افراد میان‌سال نیز باید توانایی‌ها، مهارت‌ها و اهداف خود را ارزیابی مجدد کنند تا فرصت‌های تازه‌ای برای رشد و بیان حال پیدا کنند.
عضو سازمان روان‌شناسی کشور افزود: ارزیابی کارایی شخصی در کهن‌سالی دشوار است و توانایی‌های ذهنی و جسمی رو به کاهش، بازنشستگی از حوزه کاری و کناره‌گیری از زندگی اجتماعی، دور جدیدی از خودارزیابی را می‌طلبد و پایین بودن خود کارآمدی می‌تواند تأثیر بیشتری بر کارکرد جسمی و ذهنی افراد داشته باشد، در صورتی که افراد در سنین بالا معتقد باشند که نمی‌توانند کاری انجام دهند، ممکن است حتی تلاش نیز نکنند؛ باید توجه داشت که خود کارآمدی عاملی مهم در تعیین موفقیت یا شکست در سراسر عمر به‌شمار می‌رود.
نظر شما