به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروزی آلودگی هوا به یکی از معضلات پیچیده و البته همیشگی زندگی انسان‌ها در سراسر جهان تبدیل شده است، تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که ذرات ریز معلق در هوا، گازهای گلخانه و مسموم بر وجود انسان تأثیرات منفی دارد، به طوری که ارتباط مستقیم میان آلودگی هوا و بیماری‌های پوستی، گوارشی، قلبی و ریوی گزارش شده، این در حالی است که طی سال‌های اخیر در روزهای پایانی سال با برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری و افزایش استفاده از مواد آتش‌زای غیرمتعارف دست‌ساز، مواد محترقه شیمیایی و برافروختن آتش در کنار مواد اشتغال‌زا نه تنها خطرات متعددی را برای افراد به دنبال دارد، بلکه باعث انتشار آلاینده‌های شیمیایی و گازهای خطرناک آلاینده می‌شود که تأثیرات بسیار نامطلوبی را بر سلامت انسان و سایر موجودات زنده بر جای می‌گذارد.
از نظر محققان و صاحب‌نظران؛ انفجار مواد محترقه باعث افزایش غلظت آلاینده‌های هوا می‌شود، پایش‌ها و بررسی‌هایی که طی سال‌های گذشته در این روز انجام شده بیانگر این است که غلظت آلاینده‌ها به ویژه ذرات معلق با قطر کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون که به دلیل ریز بودن می‌توانند اثرات خطرناکی بر سلامتی انسان داشته باشد، در این روز افزایش پیدا می‌کند که این آلودگی برای تمام افراد جامعه به ویژه گروه‌های حساس کودکان، زنان باردار و افراد سالمند و دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی اثرات مخرب‌تری دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از مواد منفجره مختلف در حجم بالا و سطح مکانی گسترده، به همراه روشن کردن آتش با مواد سوختی مختلف، باعث شده است که در روزهای منتهی به آخر سال، به ویژه در شب چهارشنبه آخر سال، تقریباً در یک فاصله زمانی شش تا هشت ساعته حجم انبوهی از آلاینده‌های زیست محیطی بسیار خطرناک وارد اتمسفر شود، به طوری که بررسی غلظت آلاینده‌ها در برخی از کلان‌شهر، نشان می‌دهد که آتش بازی و انفجار مواد محترقه در مراسم چهارشنبه آخر سال، روی آلودگی هوای شهرها اثر گذاشته و برخی آلاینده‌ها هم‌زمان با شروع چهارشنبه سوری، آنچنان افزایشی را تجربه کردند که می‌تواند به آلوده‌ترین روزهای کلان‌شهرها تبدیل شود.
بر این اساس طی امروز نمودارهای ثبت شده بر اساس سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور، در ساعات منتهی به شب سه‌شنبه تا نیمه‌های شب با برپایی مراسم چهارشنبه‌سوری و افزایش استفاده از مواد آتش‌زای غیرمتعارف دست‌ساز، مواد محترقه شیمیایی و برافروختن آتش در کنار مواد اشتغال‌زا، به شدت بر غلظت آلاینده‌های ذره‌ای افزوده شده و این روند صعودی زمانی در هم می‌شکند که وزش باد شدت گرفته و بارندگی از راه می‌رسد.
شاخص کیفی هوای تهران در شب چهارشنبه سوری به ۱۹۶ رسید
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه بر اساس سایت مرکز پایش کنترل کیفی هوای سازمان محیط‌زیست، آتش بازی و انفجار مواد محترقه در مراسم چهارشنبه آخر سال، روی آلودگی هوای شهر اثرگذار بوده است، می‌گوید: بر اساس داده‌ها و اطلاعات موجود در ساعاتی از شب چهارشنبه سوری طی انفجارها و آتش برافروختن مواد محترقه، شاخص آلودگی هوای تهران بین ۱۸۸ تا ۱۹۶ ناسالم برای عموم (قرمز) ثبت شد.
وی اظهار می‌کند: بر اساس گزارشی که واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوا محیط‌زیست ارائه کرده و نموداری که غلظت ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون در آن به نمایش درآمده، افزایش غلظت این ذرات در هوای تهران از تقریباً زمانی که هوا رو به تاریکی گذاشته و مراسم چهارشنبه سوری و انفجارهای مواد محترقه آغاز شده رو به افزایش گذاشته است، اما از بامداد روز بعد روند آلایندگی‌ها تا حدودی کاهش داشت، به طوری که در ساعات منتهی به ۷:۰۰ صبح شاخص کیفی هوای پایتخت بر روی ۱۵۵ ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی) گزارش و ثبت شده است.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه افزایش غلظت آلاینده‌ها به‌ویژه ذرات معلق با کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون با سوزاندن لاستیک و مواد محترقه چه اثرات خطرناکی بر سلامتی انسان دارد، می‌افزاید: بدون شک آلایندگی‌های تأثیرات خود را به همراه دارد.
ریزگردها عامل بیماری‌های قلبی، تنفسی و آلرژی در کوتاه‌مدت هستند
فرید حسامی، کارشناس بهداشت هوای مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ریزگردها در کوتاه‌مدت می‌تواند موجب ایجاد بیماری‌های قلبی، تنفسی و آلرژی شود؛ به همین دلیل باید برای کاهش اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان توصیه‌های بهداشتی در زمان افزایش آلودگی هوا در نظر گرفته شود.
وی اظهار می‌کند: در اثر تغییرات اقلیم و خشکسالی‌های طولانی‌مدت در منطقه و فعال شدن کانون‌های ریزگردها، آلودگی هوا به عنوان یک مسئله اجتناب‌ناپذیر باعث مشکلاتی در کشور می‌شود و حتی جامعه غیرصنعتی را نیز درگیر کرده است.
کارشناس بهداشت هوای مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به تشدید پدیده گردوغبار در برخی فصول سال، می‌افزاید: ریزگردها در کوتاه‌مدت می‌توانند موجب ایجاد بیماری‌های قلبی، تنفسی و آلرژی شوند؛ به همین دلیل باید برای کاهش اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان، توصیه‌های بهداشتی در زمان افزایش آلودگی هوا در نظر گرفته شود.
وی، پیامدهای آلودگی هوا را برای گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه مانند کودکان، سالمندان، مادران باردار و افراد دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی زیان‌بارتر می‌داند و می‌گوید: در زمان آلودگی هوا به افراد توصیه می‌شود از فعالیت در فضای باز خودداری کنند و اگر ناگزیر به حضور در هوای آزاد هستند، ضمن استفاده از ماسک مناسب، زمان فعالیت را به حداقل کاهش دهند.
حسامی ماسک مناسب افزایش آلودگی هوا را N۹۵ یا FFP۲ معرفی می‌کند و می‌افزاید: در صورت دسترسی نداشتن به این ماسک‌ها، ماسک‌های کاغذی برای کاهش ورود گردوغبار به ریه‌ها موثرند؛ همچنین به افراد به ویژه مبتلایان به مشکلات تنفسی توصیه می‌شود از ورزش در فضای باز مانند پیاده‌روی در پارک خودداری کنند. در خانه یا محیط‌های بسته بمانید و درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید در صورت امکان در مکان‌های بسته از سیستم تهویه مطبوع استفاده کنید.
وی بالا نگه‌داشتن شیشه‌های خودرو در زمان آلودگی هوا را از دیگر راهکارهای کاهش اثرات منفی این پدیده بیان کرد و اظهار می‌کند: اگر مبتلا به آسم هستید یا نشانه‌هایی مانند کوتاهی نفس، سرفه و خس‌خس کردن و درد قفسه سینه در فرد مشاهده شد، باید برنامه درمانی خود را دنبال کند و اگر نشانه‌ها تشدید یافت، باید با پزشک مشورت شود؛ همچنین افراد در زمان آلودگی هوا حتماً مایعات، میوه و سبزیجات را بیشتر مصرف کنند.
کارشناس بهداشت هوای مرکز بهداشت استان اصفهان خودداری از انجام فعالیت‌هایی را که منجر به افزایش آلودگی هوا می‌شود، از دیگر توصیه‌های کاهش اثرات آلودگی هوا اعلام کرد و می‌گوید: فعالیت‌هایی مانند روشن کردن آتش و ایجاد گردوغبار نیز در زمان اوج‌گیری آلودگی ممنوع است و افراد می‌توانند از طریق رسانه‌های جمعی یا نرم‌افزار اطلاع‌رسانی شاخص‌های آلودگی سازمان حفاظت محیط‌زیست به شکل ساعتی از کیفیت هوا با خبر شوند.
وی درباره ورود آلودگی هوا به داخل فضاهای بسته خاطرنشان می‌کند: با تداوم شرایط آلوده، گردوغبار وارد فضاهای بسته نیز خواهد شد به همین دلیل افرادی که دچار آسم و بیماری‌های حاد تنفسی هستند می‌توانند از دستگاه‌های جدید تصفیه هوا استفاده کنند، اما این دستگاه‌ها نیز بسیار گران هستند و به دلیل مکش هوا از بیرون محیط خانه، بی‌نقص نیستند و تنها نقش یک مُسکن را ایفا می‌کنند.
انفجار مواد محترقه می‌تواند موجب افزایش غلظت آلاینده‌ها شود
قنبر احدزاده، فعال و کارشناس محیط‌زیست و عضو کمیته سبز آثار طبیعی ملی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه سوزاندن مواد پلاستیکی همچون لاستیک ماشین‌ها سبب افزایش آلاینده‌های منواکسید کربن و دی اکسید نیتروژن می‌شود که این گازها بسیار آلاینده و حتی سرطان‌زا هستند، می‌گوید: انفجار مواد محترقه می‌تواند موجب افزایش غلظت آلاینده‌ها به‌ویژه ذرات معلق با قطر کوچک‌تر از دو و نیم میکرون که به دلیل ریز بودن می‌توانند اثرات خطرناکی بر سلامت انسان و سایر موجودات زنده بر جای می‌گذارد.
وی اظهار می‌کند: آلودگی‌های نوری نیز به مراتب خطرات خاص خود را دارند به طور مثال استفاده از مواد آتش‌زایی که تولید نور شدید می‌کنند، می‌توانند اثرات غیرقابل جبرانی بر سیستم عصبی موجودات زنده داشته باشد، معیوب کردن سیکل خواب گونه‌های جانوری یکی از پیامدهای نور مصنوعی مواد محترقه است.
عضو کمیته سبز آثار طبیعی ملی ایران پیرامون اینکه چهارشنبه سوری سنت نیک پدران ما سال‌هاست که از اصل خود برای بخشیدن سرخی و گرفتن زردی دور شده و شادی و حلاوت آن با ابزار محترقه و آتش‌زای بدل شده است، می‌افزاید: بهتر است مردم در بزرگداشت چهارشنبه‌سوری تجدیدنظری اساسی کرده و به فلسفه اولیه این روز یعنی حضور در جمع خانواده و صمیمیت بیشتر توجه کنند و برای حفظ سلامتی خود و جانداران دیگر از رفتارهای مخاطره‌آمیز پرهیز کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: برای جلوگیری از آسیب به پرندگان در چهارشنبه سوری، بهتر است از مواد شیمیایی و سموم آتش‌زا، که می‌تواند باعث تلف شدن پرندگان شود، استفاده نشود، زیرا ترقه‌ها سمی هستند و انفجار آنها باعث آزاد شدن ذرات مضر مانند گردوغبار ریز (PM10) می‌شود که برای استنشاق خطرناک است.
در نهایت؛ امروزه آلودگی هوا به یکی از مهم‌ترین معضلات کلان‌شهرهای کشور تبدیل شده است، موضوعی که با افزایش آلایندگی‌های زیست‌محیطی، بارها استان‌ها را به تعطیلی کشانده و تعداد زیادی از هم‌وطنان را به‌دلیل بیماری‌های قلبی-عروقی و تنفسی راهی مراکز درمانی کرده است و عده‌ای هم جانشان را از دست داده‌اند و از سوی دیگر این آلودگی هوا ناشی از مصرف مواد محترقه تأثیر زیادی بر تغییر مسیر مهاجرت جانداران دارد، چراکه بسیاری از شهرهای کشورمان از کریدورهای عبوری پرندگان مهاجر هستند و در روزهای پایان سال و آغاز بهار، دقیقاً زمانی است که بسیاری از پرندگان در حال مهاجرت بهاره از عرض‌های جنوبی به سمت عرض‌های شمالی پرواز می‌کنند و آلودگی‌های صوتی، مواد محترقه و نوری باعث اختلال در روند طبیعی حرکت این پرندگان می‌شود، بنابراین بهتر است افراد در بزرگداشت چهارشنبه‌سوری از انجام رفتار پرخطر پرهیز کرده و به فلسفه اولیه این روز یعنی حضور در جمع خانواده و صمیمیت بیشتر توجه کنند و برای حفظ سلامتی خود و جانداران دیگر از رفتارهای مخاطره‌آمیز پرهیز کنند.
نظر شما