به گزارش خبرگزاری ایمنا، بنا به تعریف سازمان یونسکو میراث فرهنگی به بناها و اشیا محدود نمی‌شود و بر همین اساس است که این مفهوم دربردارنده سنت‌ها و تجلیات زنده برجای مانده از نیاکان ما نیز می‌شود که نسل به نسل و سینه به سینه به ما منتقل شده است.
سنت‌های شفاهی، هنرهای نمایشی، اعمال اجتماعی، آئین‌ها، رویدادهای جشنی، دانش و اقدامات مربوط به طبیعت و کیهان، دانش و مهارت‌های تولید صنایع سنتی از جمله مواردی به حساب می‌آید که اگر چه بسیار آسیب‌پذیر است، اما امروزه به عاملی مهم برای پاسداری از گوناگونی فرهنگی در مقابل جهانی‌شدن فزاینده تبدیل شده و در این مسیر درک میراث فرهنگی ناملموس در جوامع مختلف به گفت‌وگوهای میان‌فرهنگی کمک می‌کند و احترام متقابل به دیگر سبک‌های زندگی را ترویج می‌کند.
ردیف‌های موسیقی ایرانی
مناطقی مانند افغانستان، پاکستان، ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و یونان از جمله کشورهایی هستند که متأثر از موسیقی ایران بوده‌اند و در گذر زمان آن‌ها نیز بر موسیقی ایرانی تأثیر گذاشته‌اند و بر همین اساس ردیف‌های موسیقی اصیل به‌عنوان نخستین پرونده مستقل ایران در فهرست میراث معنوی جهانی در سال ۲۰۰۹ (مهر ماه ۱۳۸۸) ثبت شده است.
پیشینه این هنر در ایران به سال‌های قبل از میلاد می‌رسد؛ مهرنگاره کشف شده از تپه چغامیش دزفول، با قدمت ۳۴۰۰ سال، دسته‌ای نوازنده را نشان می‌دهد که هر کدام مشغول نواختن سازی هستند؛ چنگ، شیپور و تنبک سازهای نقش شده در این اثر است و بر همین اساس کشف این سنگ‌نگاره و آثار مشابه دیگر در این خطه گواه فعال بودن نوازندگان بسیاری در ایران کهن است.
تعزیه
تعزیه در لغت به معنای سوگواری و برپا داشتن یادبود برای عزیزان از دست رفته است، اما آنچه پس از شنیدن نام تعزیه در ذهن ایرانیان تداعی می‌شود، نمایشی مذهبی و آئینی با حضور افرادی است که آشنا به فن نمایش هستند و در ایام سوگواری‌های ماه محرم به اجرا می‌پردازند.
تعزیه معمولاً با به اجرا درآمدن پیش‌خوانی نمایش مجلس اصلی آغاز می‌شود و تاریخ پیدایش تعزیه به صورت دقیق مشخص نیست، برخی بر این باورند ریشه‌های این آئین به ایران پیش از اسلام با قدمت سه هزار ساله سوگ سیاوش پهلوان ایرانی می‌رسد و این آئین را زمینه‌ساز شکل‌گیری آن می‌دانند اما شکل رسمی تعزیه‌خوانی امروزی ایران را به زمان حکمرانی شیعه مذهبِ آل‌بویه نسبت می‌دهند این سوگواری به‌گونه‌ای بود که معزالدوله بویه در دهم محرم سال ۳۵۲ هجری قمری در بغداد به مردم دستور داد که برای سوگواری، بازار را تعطیل کنند، نوحه بخوانند و لباس سیاه بپوشند.
از این دوره دسته‌های عزاداری و نوحه‌خوانی رایج شد و پایه‌های نمایش شبیه‌گردانی ایران گذاشته شد؛ تعزیه در دوره صفویه با حمایت حکومت شیعه صفوی بیشترین رواج خود را داشت اما عصر طلایی آن را مربوط به دوره قاجار و سلطنت ناصرالدین شاه می‌دانند؛ در سال‌های آغازین حکومت پهلوی اول اجرای تعزیه و روضه‌خوانی ممنوع اعلام شد و با تخریب تکیه دولت اجرای این مراسم به‌طور رسمی ممنوع شد، اما امروزه از شمال تا جنوب ایران در شهرهایی مانند نطنز، شاهرود، اصفهان، مرکزی، قم، تهران، کرمان، خوزستان، فارس، خراسان و بوشهر به اجرای تعزیه می‌پردازند.
تعزیه در سال ۱۳۸۸ (۲۰۱۰ میلادی) در فهرست میراث فرهنگی و معنوی بشر سازمان یونسکو ثبت شد.
گزارش از اعظم زمانی
نظر شما