به گزارش خبرگزاری ایمنا، همواره در طول تاریخ و فراز و نشیب‌های آن، مردم جامعه برای پیشبرد مسائل و الگوگیری نیازمند حضور پیشتازانی هم‌عصر با خود بودند که این وظیفه و در دوران‌های مختلف به‌دوش علما بوده است.
اگر قصد داشته باشیم صرفاً به دوران معاصر نگاهی گذرا داشته باشیم، شاهدیم که در وقایع مهم تاریخی علما بوده‌اند که در رشد و پیشرفت جامعه نقش ایفا کرده‌اند و نوجوانانی که در دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، پای ثابت منبر و مساجد و سخنرانی علما بودند، در دوران دفاع مقدس تبدیل به جوانانی برومند شده و جان خود را در راه استقلال این کشور بر کف دست گذاشتند، هرچند این نقش‌آفرینی محدود به تاریخ معاصر نمی‌شود و پیش از آن و از صدر اسلام نیز قابل توجه و بحث است.
حسین بن سعید اهوازی
حسین بن سعید اهوازی، فقیه و محدث امامی نیمه اول قرن سوم است که همراه با برادرش حسن، آثار فقهی و حدیثی مهمی تألیف کرد و نام وی در اسنادِ بیش از پنج‌هزار حدیث شیعه آمده است؛ نجاشی نام کتاب‌های حسین بن سعید را الوضوء، الذبائح، الصلوة، الزهد، الزیارات، الرَّدُ علی‌الغُلاة و مواردی از این دست ذکر کرده است.
وی در کوفه به دنیا آمد و در ادامه از کوفه به اهواز رفت پس از مدتی حسین به قم مهاجرت کرد و در آن‌جا سکونت داشت؛ سرانجام حسین‌بن سعید در قم درگذشت، اما سال درگذشت او مشخص نیست و گفته می‌شود که تا ۲۵۴ قمری زنده بوده است.
وی از جمله دلباختگان اهل بیتی بودن سه امام را درک کرده بود و وفاداری و اخلاص خود را نسبت به مکتب ولایت و امامت با نقل روایت و حدیث و تلاش برای گسترش فرهنگ علوی، به اثبات رساند؛ اکثریت رجال نویسان، نام حسین بن سعید را در زمره یاران امامان معصوم (ع) ذکر کرده‌اند، با این تفاوت که برخی وی را از یاران و راویان امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) برشمرده‌اند، و گروهی او را از اصحاب و محدثان امام علی بن موسی الرضا (ع) و حضرت جواد (ع) بحساب آورده‌اند و بعضی دیگر نیز حسین بن سعید را تنها از راویان امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به شمار آورده‌اند.
ابن ولید
ابوجعفر محمد بن حسن بن ولید قمی مشهور به ابن ولید فقیه بزرگ، محدث و رجال‌شناس شیعه است؛ سال ولادت وی مشخص نیست اما آن را حدود ۲۷۰ ق بیان کرده‌اند.
از آثار او می‌توان به التفسیر القرآن، الجامع و فهرستی در رجال اشاره کرد اما در حال حاضر هیچکدام از این آثار در دسترس نیست.
همچنین از شاگردان وی می‌توان به شیخ صدوق و علی بن‌حسین بن بابویه اشاره کرد و اتوجه به عبارت نجاشی که او را «شیخ القمّیین» نامیده است و با بررسی مشایخ و شاگردان وی می‌توان نتیجه گرفت ابن ولید زندگی خود را عمدتاً در قم گذرانده است.
علی بن مهزیار اهوازی
علی ابن مهزیار اهوازی یا علی مهزیار از فقها، محدثان معروف شیعه و از اصحاب علی بن موسی الرضا (ع)، محمد بن علی النقی (ع)، علی بن محمد التقی (ع) و حسن بن علی العسکری (ع) بوده و احکام دینی را نزد آن‌ها فراگرفته و نماینده آنان بوده است.
وی مسیحی و اهل هند بود که اسلام آورد و سپس در یکی از روستاهای اهواز ساکن شد و همراه پدرش، در همان دوران نوجوانی به دین اسلام روی آورد؛ امام جواد (ع) در نامه‌ای علی بن مهزیار را چنین تحسین می‌کند:
«ای علی! در پیروی کردن، انجام دستورها، خیرخواهی و پندگویی تو را آزمودم (و تو سرافراز از بوته آزمایش بیرون آمدی). پس اگر بگویم کسی را مانند تو ندیده‌ام، چه بسا راست گفته باشم. خداوند به تو بهشت برین و آن مقامات والایی که نمی‌دانی، پاداش دهد. من مقام تو و خدمات شبانه روزی تو را در سرما و گرما از نظر دور نداشته‌ام. از خداوند می‌خواهم در روز قیامت که همه را گرد می‌آورد، آن چنان مخلوقات خود را شیفته و دوستدار تو کند که مایه رشک باشد؛ به درستی که خداوند شنوندۀ دعاهاست…»
همچنین امام جواد (ع) در جواب یکی از نامه‌های علی می‌نویسند:
«اما راجع به دعایی که از من خواسته بودی. تو نمی‌دانی که خداوند تو را در نزد من چگونه قرار داده که به خاطر محبتی که به تو دارم گاهی تو را به نامت می‌خوانم. خداوند آنچه را به تو روزی کرده به بهترین شکل پایدار گرداند و با خشنودی من از تو، او هم از تو خشنود گردد و تو را به آرزویت نائل گرداند و با رحمت خودش تو را در فردوس اعلی میهمان سازد. خداوند تو را حفظ کند و دوست بدارد.»
براساس برخی روایات وی در زمان حسن بن علی‌العسکری درگذشته است؛ بنابر روایات تاریخی هنگامی که مأمون خلیفه عباسی دستور داد تا امام رضا (ع) به عنوان ولیعهد او از مدینه عازم خراسان شود، امام (ع) در مسیر حرکت خود در روز شانزدهم صفر سال ۲۰۱ قمری وارد اهواز شد و چند روزی در این شهر توقف کردند، بعد از آن در محل اقامت امام مسجدی به نام مسجدالرضا (ع) بنا شد که علی‌ابن مهزیار وصیت کرد پس از مرگ او را در مسجد مذکور دفن کنند.
تعداد آثار مهزیار اهوازی را ۳۳ ذکر می‌کنند که می‌توان به تفسیر و حروف القرآن با موضوع قرآن اشاره داشت.
لازم به ذکر است وی در تاریخ نیز کتاب‌هایی درباره زندگینامه پیامبران تألیف کرده‌است؛ بیشتر کتاب‌های علی بن مهزیار اهوازی فقهی است؛ در همین راستا وی مقالاتی در اشربه، بازرگانی و پیشه‌وری داشته، و کتاب الوضوء، کتاب الصلاة، کتاب الزکاة، کتاب الصوم، کتاب الحج، کتاب الطلاق، کتاب الحدود، کتاب الدیات، کتاب التفسیر، کتاب الفضائل، کتاب العتق و التدبیر، کتاب التجارات و الاجارات، کتاب المکاسب به رشته تحریر درآورده بود.
نظر شما