به گزارش خبرگزاری ایمنا، با اینکه انتظار می‌رفت پاییز و زمستان پربارشی داشته باشیم و حتی بارش‌ها فراتر از حد نرمال پیش‌بینی شده بود، اما بر مبنای آمار ثبت شده در پی فعالیت سامانه بارشی در کشور طی هفت روز گذشته منتهی به بیست و چهارم دی، به‌طور میانگین ۵.۵ میلی‌متر بارندگی ثبت شد، که این میزان در بلندمدت ۱۰.۴ میلی‌متر بود، بنابراین بارندگی‌ها در این بازه زمانی ۴۶.۶ درصد کاهش داشته است.
کارشناسان معتقدند؛ با وجود اینکه بر اساس انتظارات بارش‌های سال زراعی زودتر آغاز شد و میزان آنها نیز تا اینجا بیشتر از نرمال بوده است، اما کم‌بارشی انباشته و خشکسالی‌های متوالی گذشته با یک سال بارش نرمال جبران نمی‌شود، همچنان بخش وسیعی از کشور تحت‌تأثیر درجات مختلف خشکسالی است که ضرورت مدیریت منابع آب را بیش از پیش می‌کند، از این‌رو لازم به یادآوری است که وضعیت بارشی کشور در پاییز امسال چندان مطلوب نبوده و پیش‌بینی از رشد بارندگی‌ها و انتظارها پاییز پر بارش محقق نشد، گرچه پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد در پاییز امسال بارش‌ها در ایران بیشتر از حد نرمال باشد.
بر این اساس با استناد به نقشه‌ها و مدل‌های هواشناسی اعلام شد، بارش‌های به نسبت خوبی در آذر و دی امسال خواهیم داشت، شاید بارش دو تا سه استان را به نرمال برساند، اما نمی‌تواند به فرانرمال برساند، از این‌رو نقشه‌های هواشناسی نشان می‌دهد در دی بارندگی نرمال است، اما درجه حرارت نیز بالای نرمال است و هوا خیلی سرد نمی‌شود، البته در بهمن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه توده هوای سرد از اوراسیا وارد کشور می‌شود که پیش‌بینی می‌کنیم دما را به زیر نرمال کاهش دهد و بیشتر نقاط کشور سرما را به طور کامل حس کنند، این سرما با بارش برف همراه است.
در همین راستا مطابق داده‌های سازمان هواشناسی در پی فعالیت سامانه بارشی در کشور طی هفت روز گذشته منتهی به بیست و چهارم دی، به‌طور میانگین ۵.۵ میلی‌متر بارندگی ثبت شد، این در حالی است که این میزان در بلندمدت ۱۰.۴ میلی‌متر بود، بنابراین بارندگی‌ها در این بازه زمانی ۴۶.۶ درصد کاهش داشته است، میانگین بارش‌های ماه جاری ۱۱ میلی‌متر ثبت شده، اما میانگین بارندگی‌های بلندمدت ۲۵.۹ میلی‌متر است و این میزان بارندگی‌ها نشانگر کاهش ۵۷.۳ میلی‌متری بارندگی‌ها نسبت به بلند مدت در همین بازه زمانی است.
از ابتدای سال آبی جاری (از ابتدای مهرماه تاکنون) نیز به‌طور میانگین ۴۴.۴ میلی‌متر بارندگی ثبت شده و بارندگی‌های بلند مدت ۸۴.۹ میلی‌متر بوده، بنابراین میزان بارندگی‌ها نسبت به بلندمدت ۴۷.۷ درصد کاهش داشته است.
ثبت میزان کم‌بارشی در ۲۷ استان کشور
در حالی که غالب استان‌ها نسبت به بلندمدت با کم‌بارشی مواجه بوده‌اند، کهگیلویه و بویراحمد با ۱۵۵.۶ میلی‌متر بارندگی در سال آبی جاری نسبت به میانگین بارش‌های ۳۲۶.۳ میلی‌متر ی بلندمدت، ۱۷۰.۸ میلی‌متر معادل با ۵۲.۳ درصد کاهش بارش داشته است و با توجه به اینکه بارش این استان در سال گذشته ۳۰۸.۲ میلی‌متر بوده، بارش‌های سال جاری نسبت به سال گذشته ۱۵۲.۶ میلی‌متر معادل با ۴۹.۵ درصد کمتر شده است.
پس از آن نیز چهارمحال و بختیاری با دریافت ۱۱۴.۳ میلی‌متر بارندگی، نسبت به بارش‌های ۲۶۶.۸ میلی‌متر ی بلندمدت، ۱۵۲.۵ میلی‌متر معادل با ۵۷.۲ درصد با کم‌بارشی مواجه بوده است، با توجه به اینکه بارش این استان در سال گذشته ۲۲۷.۵ میلی‌متر بوده، میانگین بارش‌های سال جاری نسبت به سال گذشته ۱۱۳.۱ میلی‌متر معادل با ۴۹.۷ درصد کاهش یافته است.
لازم است بدانیم به ترتیب استان‌های لرستان، گیلان، فارس، بوشهر، خوزستان، قزوین، مرکزی، البرز، زنجان، همدان، تهران، هرمزگان، اصفهان، قم، کرمانشاه، خراسان رضوی، ایلام، کردستان، کرمان، یزد، خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی نسبت به بلندمدت با کم بارشی مواجه بوده‌اند.
دریافت بارش‌های بیش از حد نرمال نسبت به بلندمدت در گلستان، خراسان شمالی، اردبیل و مازندران
در سطح کشور، چهار استان نسبت به بلندمدت افزایش بارندگی داشتند که بیشترین میزان به استان گلستان با ۱۷۶.۳ میلی‌متر بارندگی مربوط است، بارش‌های ثبت شده در بازه زمانی بلندمدت این استان ۱۵۳.۸ میلی‌متر بوده، بنابراین بارندگی‌های سال جاری نسبت به میانگین بلندمدت ۲۲.۵ میلی‌متر معادل با ۱۴.۶ درصد افزایش داشته است، با توجه به اینکه بارش‌های این استان در سال گذشته ۱۱۴.۳ میلی‌متر بود، میانگین بارش‌های سال جاری نسبت به سال گذشته ۶۲.۱ میلی‌متر معادل با ۵۴.۳ درصد افزایش داشته است.
خراسان شمالی نیز با ۷۰.۸ میلی‌متر بارندگی در سال آبی جاری نسبت به بارش‌های ۶۶.۹ میلی‌متری بلندمدت، ۴ میلی‌متر معادل با ۶ درصد افزایش بارش داشته است و با توجه به اینکه میانگین بارش این استان در سال گذشته ۶۰.۳ میلی‌متر بوده، بارش‌های سال جاری نسبت به گذشته ۱۰.۵ میلی‌متر معادل با ۱۷.۴ درصد بیشتر شده است.
اردبیل هم با ۱۰۶.۵ میلی‌متر بارندگی در سال آبی جاری نسبت به بارش‌های ۱۰۰.۸ میلی‌متری بلندمدت، ۵.۷ میلی‌متر معادل با ۵.۶ درصد افزایش داشته است. با توجه به اینکه بارش این استان در سال گذشته ۶۳.۷ میلی‌متر بود، میانگین بارش‌های سال جاری نسبت به سال گذشته ۴۲.۸ میلی‌متر معادل با ۶۷.۲ درصد کاهش داشته است.
مازندران نیز با ۲۶۲.۹ میلی‌متر بارندگی در سال آبی جاری نسبت به بارش‌های ۲۶۰.۹ میلی‌متر ی بلندمدت، ۲ میلی‌متر معادل با ۰.۸ درصد افزایش داشته است. با توجه به اینکه میانگین بارش تجمعی این استان در سال گذشته ۱۵۵.۵ میلی‌متر بود، میانگین بارش‌های سال جاری نسبت به گذشته ۱۰۷.۵ میلی‌متر معادل با ۶۹.۱ درصد افزایش داشته است.
بررسی میزان بارندگی در ۷ کلانشهر کشور
در کلانشهر اصفهان طی هفت روز منتهی به بیست و چهارم دی، ۱.۱ میلی‌متر بارندگی ثبت شده است که نسبت به میانگین بارش ۸.۳ میلی‌متری بلندمدت، ۷.۲ میلی‌متر کاهش داشته است، این کلانشهر از ابتدای فصل جاری تاکنون نیز به‌طور میانگین ۲.۵ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده که نسبت به میانگین بارش ۱۹ میلی‌متری بلندمدت ۱۶.۵ میلی‌متر کاهش داشته است، اصفهان همچنین از ابتدای سال آبی جاری نیز به طور میانگین ۲۰.۸ بارندگی دریافت کرده است که نسبت به بارش‌های ۶۱.۹ میلی‌متری بلندمدت ۴۱.۱ میلی‌متر کاهش بارندگی داشته‌ایم. با توجه به اینکه طی سال گذشته در این بازه زمانی ۵۶.۱ میلی‌متر بارندگی ثبت شده بود، میانگین بارندگی در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته ۳۵.۴ میلی‌متر کمتر شده است.
مشهد طی هفت روز منتهی به بیست و چهارم دی‌ماه تنها ۰.۲ میلی‌متر بارش دریافت کرده است که در مقایسه با بارش ۶.۱ میلی‌متری بلندمدت ۵.۹ میلی‌متر کاهش داشته است. این کلانشهر از ابتدای ماه و فصل جاری ۸.۴ میلی‌متر بارندگی داشته و نسبت به میانگین بارش‌های ۱۵.۱ میلی‌متر ی بلندمدت ۶.۷ میلی‌متر بارندگی‌های آن کاهش یافته است. این کلانشهر از ابتدای فصل جاری نیز به طور میانگین ۲۶.۳ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده این در حالی است که در بلندمدت ۵۰.۵ میلی‌متر بارندگی ثبت کرده بنابراین میزان میانگین بارندگی‌ها در این بازه زمانی نسبت به بلندمدت ۲۴.۲ میلی‌متر کاهش داشته است اما در مقایسه با بارش‌های ۱۹.۸ میلی‌متر ی سال گذشته نیز ۶.۵ میلی‌متر افزایش بارندگی داشته است.
شیراز نیز طی هفت روز منتهی به بیست و چهارم دی حدود ۰.۱ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده و نسبت به میانگین بلندمدت که ۳۷.۴ میلی‌متر است، بارش‌ها کاهش یافته است، این کلانشهر از ابتدای ماه جاری و فصل جاری تاکنون نیز تنها ۱.۹ میلی‌متر بارندگی داشته که در مقایسه بارش‌های ۸۰.۹ میلی‌متری بلندمدت ۷۹ میلی‌متر کمتر شده، میانگین بارش در این کلانشهر از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نیز ۵۳.۴ میلی‌متر بوده است، بنابراین نسبت به بارندگی ۲۱۴.۸ میلی‌متری بلندمدت ۱۶۱.۴ میلی‌متر کاهش دارد. بارش‌های سال جاری این کلانشهر نیز نسبت به سال گذشته که ۲۴۳.۲ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده ۱۸۹.۸ میلی‌متر کمتر شده است.
کلانشهر تهران طی هفت منتهی به بیست و چهارم دی‌ماه ۱۲.۶ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده است. میزان بارندگی‌های این استان در بلندمدت ۸ میلی‌متر و درواقع بارش‌های این بازه زمانی نسبت به میانگین بلندمدت ۴.۶ میلی‌متر افزایش داشته است. کلانشهر تهران از ابتدای فصل جاری با بارش ۱۴.۵ میلی‌متر ی نسبت به میانگین بارش‌های ۲۲.۲ میلی‌متری بلندمدت ۷.۷ میلی‌متر کاهش بارندگی ثبت کرده است. این کلانشهر همچنین در سال آبی جاری ۴۷.۱ میلی‌متر بارندگی داشته و نسبت به بارش‌های ۹۵.۲ میلی‌متری بلندمدت ۴۸.۱ میلی‌متر کاهش بارندگی در این کلانشهر ثبت شده است. در حالی که سال گذشته در همین بازه زمانی تهران ۳۴.۸ میلی‌متر بارندگی داشت، بارش در سال آبی جاری ۱۲.۳ میلی‌متر افزایش یافته است.
تبریز طی هفت روز منتهی به بیست و چهارم دی‌ماه ۱۴.۸ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده که در مقایسه با میانگین بارش ۳.۷ میلی‌متری بلندمدت ۱۱.۱ میلی‌متر افزایش داشته است. از ابتدای ماه جاری تاکنون نیز ۳۳.۶ میلی‌متر بارندگی در این کلانشهر ثبت شده که در مقایسه با بارش ۱۲.۸ میلی‌متر ی بلندمدت ۲۰.۸ میلی‌متر افزایش داشته است. تبریز از ابتدای سال آبی جاری ۸۱.۲ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده و میزان میانگین بارندگی در این بازه زمانی طی بلندمدت ۷۳.۷ میلی‌متر بوده بنابراین بارش‌های سال آبی جاری نسبت به بلندمدت ۷.۵ میلی‌متر افزایش بارش داشته این در حالی است که سال گذشته در همین بازه زمانی تبریز ۳۳.۲ میلی‌متر بارندگی داشت بنابراین بارش در سال آبی جاری ۴۸ میلی‌متر بیشتر شده است.
اهواز طی هفت روز منتهی به بیست و چهارم دی ۰.۵ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده، این کلانشهر در بلندمدت به‌طور میانگین ۱۰.۸ میلی‌متر بارندگی در این بازه زمانی داشته، بنابراین بارش‌ها طی هفت روز گذشته ۱۰.۳ میلی‌متر کاهش یافته است، این کلانشهر از ابتدای ماه جاری ۱۰.۸ میلی‌متر بارندگی دریافت کرد که در مقایسه با بارش‌های ۳۴ میلی‌متری بلندمدت ۲۳.۲ میلی‌متر بارش‌ها کاهش داشته است. بارش‌های ۷۰.۵ میلی‌متری اهواز از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نسبت به میانگین ۱۱۱.۶ میلی‌متری بلندمدت ۴۱.۱ میلی‌متر کاهش را نشان می‌دهد. به‌طور کلی این بارش‌ها نسبت به سال گذشته که ۷۴.۷ میلی‌متر بارندگی ثبت شده بود، ۴.۱ میلی‌متر کاهش را ثبت کرده است.
کرج طی هفت روز منتهی به بیست و چهارم دی‌ماه ۲۴.۷ بارندگی دریافت کرده و نسبت به بارش‌های ۱۱.۴ میلی‌متری میانگین بلندمدت به میزان ۸.۱ میلی‌متر افزایش بارندگی داشته است، در این کلانشهر از ابتدای ماه جاری تاکنون ۲۷.۴ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که نسبت به بارش‌های بلندمدت ۲۷.۴ کاهش یافته است، این کلانشهر از ابتدای سال آبی جاری نیز ۱۰۲.۴ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده و بارش‌های آن نسبت به میانگین بارش‌های ۱۵۷.۲ میلی‌متر ی بلندمدت ۵۴.۸ میلی‌متر کمتر شده است، با وجود این کم‌بارشی‌ها نسبت به سال گذشته که این شهرستان ۶۶.۸ میلی‌متر بارندگی دریافت کرده بود، بارش‌های سال جاری ۳۵.۶ میلی‌متر افزایش را نشان می‌دهد.
تغییرات اقلیمی موجب کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما در کشور
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه تغییرات دما و بارندگی‌ها نشان‌دهنده تغییرات اقلیم است، گفت: مطابق با روند ۶۰ سال گذشته میانگین سالانه بارش‌ها در کشور ما کاهش و وضعیت گرمای دما افزایش داشته است و ایستگاه‌های سنجش، دمای بالاتری را نشان می‌دهند و از طرفی بارندگی هم کمتر شده است، پربارش بودن یک فصل یا حتی کل سال، بیانگر بهبود شرایط اقلیمی نیست؛ این روند موقت است.
وی اظهار کرد: تغییر اقلیم از یک طرف موجب افزایش دما در فصل‌های خشک و افزایش تبخیر و خشکی بیشتر سطح خاک شده و با کاهش بارش و افزایش فراوانی سال‌های خشکسالی، زمینه و عوامل لازم برای شروع آتش‌سوزی‌ها مهیاتر می‌شود.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با اشاره به اینکه تغییر اقلیم از محیط‌زیست جدا نیست و اگر بارندگی کم و هوا گرم‌تر شود تحت‌تأثیر سناریوهای مختلف تغییر اقلیم رخ داده است، افزود: مطابق پیش‌بینی‌ها با تغییرات اقلیم مناطق خشک، خشک‌تر می‌شود و طی روند کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما در جهان با دسترسی آب کمتر در آن سرزمین‌ها، پوشش گیاهی و سبزینگی از بین می‌رود و با افزایش گردوخاک و رشد پدیده‌هایی همانند آتش‌سوزی و سیل‌های فراوان به صورت سیل‌آسا و ناگهانی محیط‌زیست آسیب و تخریب خواهد شد.
وی درباره اینکه تغییرات اقلیمی به‌صورت کلان در مناطق مختلف دنیا تأثیرگذار بوده است، تصریح کرد: مهم‌ترین عامل تغییرات اقلیمی افزایش دما در سطح زمین است، این تغییرات اثرات مختلفی همچون آب شدن یخ‌های قطب شمال و تغییر در اکوسیستم کل منطقه داشته است؛ این افزایش دما در قطب شمال بیش از سایر نقاط دنیا بوده است.
کم بارشی‌های کشور با بارندگی‌های مناسب زمستانه سال جاری جبران نمی‌شود
وظیفه با بیان اینکه تداوم کم‌بارشی‌ها در سه سال متوالی نیز باعث شده که در بسیاری از مناطق کشور، رطوبت خاک از بین برود، گفت: اگر در پاییز و زمستان امسال شاهد فصل‌های بسیار پربارشی باشیم، بازهم معضل کم‌آبی در کشورمان برطرف نخواهد شد، زیرا سه سال آبی متوالی است که بیشتر نقاط کشورمان با کم‌بارشی محسوسی مواجه است.
همچنین پیش‌تر، وی با تاکید بر اینکه با کمبود جدی منابع آبی مواجه هستیم اظهار کرد: حتی اگر بارش‌های زمستانی در حد نرمال نیز باشد به دلیل کمبود جدی آب طی سال‌های گذشته و پاییز سال جاری، کمبودهای گذشته جبران نمی‌شود و از نیمه دوم بهار با تنش شدید آبی در بسیاری از نقاط کشور مواجه خواهیم شد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور درباره علت این کم‌بارشی‌ها گفت: از جمله دلایلی که موجب می‌شود تا سامانه بارشی فراوانی بر کشور وارد نشود، گرمای هوای بیش از حد نرمال پاییز سال جاری است. آبان و آذر بی‌هنجاری دمایی بسیار زیادی نسبت به نرمال داشت، به‌گونه‌ای که اگر آمار دمایی ۵۰ سال گذشته با چند هفته اخیر را مقایسه کنیم، شاهد بی‌هنجاری مثبت دمایی بی‌سابقه طی چند هفته اخیر خواهیم بود.
وی افزود: با توجه به خشکسالی شدید و پیاپی چهار ساله، بارش‌های نرمال و حتی بیش از حد نرمال دو فصل نیز این کم‌بارشی‌ها را جبران نخواهد کرد و ما همچنان باید شیوه‌های مدیریت منابع آبی و آبخیزداری را در کشور توسعه دهیم تا بتوانیم به حفظ آب و خاک کشور کمک کنیم و اثرات زیان‌بار تغییرات اقلیمی را کاهش دهیم.
وظیفه خاطر نشان کرد: به متولیان آب کشور توصیه می‌شود از هم اکنون برای مدیریت منابع آب سطحی حاصل از بارندگی‌های پیش‌رو با اتخاذ تمهیدات لازم در بخش‌های آبخیزداری، آبخوان‌داری، پخش سیلاب، کنترل هوشمند منابع سدها و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی برنامه‌ریزی کنند تا بارش‌های فصول سرد امسال اندکی بتواند وضعیت آبخوان‌های کشور را بهبود ببخشد و خسارت‌های ناشی از خشکسالی شدید را تا حدی کاهش دهد.
نظر شما