به گزارش خبرگزاری ایمنا، کارتن‌خوابی اصطلاحی است که وقتی بیان می‌شود، یاد افراد فقیر و معتادی می‌افتیم که سرپناهی برای زندگی ندارند و زیرانداز و روانداز آن‌ها در هر زمانی از گرمای شدید تابستان گرفته تا سرمای زمستان، کارتن است، اما بی‌خانمانی یا کارتن‌خوابی به‌عنوان یک پدیده پیچیده تعاریف متعدد و متفاوتی دارد که سازمان‌های مختلف و کشورهای متعدد آن‌ها را ارائه داده‌اند.
سقف سکونتگاه کارتن‌خواب‌ها آسمان خدا و حافظ جانشان امید به خدا برای داشتن روزی بهتر است؛ عوامل زیادی در پیدایش بی‌خانمانی یا کارتن‌خوابی به عنوان پدیده یا معضلی جهانی نقش دارد، اما فقر همیشه یک عامل تعیین‌کننده در آن است، از این‌رو زمینه‌های جرم در میان آن‌ها وجود دارد.
کارتن‌خواب‌ها در کوچه پس‌کوچه‌های شهر، روز را به شب و شب را با هزار ترس و نگرانی به صبح می‌رسانند، بیشتر آن‌ها طردشدگان اجتماعی هستند که از جامعه رانده شده و از شیوه متعارف زندگی که اغلب مردم آن را برای خود بدیهی تصور می‌کنند، محروم شده‌اند.
در بسیاری مواقع کارتن‌خواب‌ها ممکن است سرپناه نیز داشته باشند، اما به علت بیکاری و خرده‌فرهنگ‌های رایج در خیابان پرسه می‌زنند و روزگار می‌گذرانند، همچنین برخی از آن‌ها معتادان خیابان‌گردی هستند که سرپناه‌هایی موقت و غیرثابت دارند و عده‌ای دیگر نیز به علت عوارض شدید جسمی و روانی، اعتیاد و محرومیت از حداقل‌های حمایت اجتماعی، بدون برخورداری از هیچ سرپناهی در خیابان زندگی می‌کنند.
قصه کارتن‌خواب‌ها قصه‌های پردردی است که رمزگشایی از زندگی آن‌ها کار هرکسی نیست، زیرا کارتن‌خواب‌ها انسان‌های متفاوتی هستند و میان آن‌ها افراد تحصیل‌کرده و ورشکست ثروتمند نیز پیدا می‌شود، از این‌رو ساماندهی بی‌خانمان‌ها نیازمند عزم ملی است و همکاری و تعامل تمام نهادها و دستگاه‌هایی که هر کدام به نحوی با این مسئله ارتباط دارند را می‌طلبد.
توجه ویژه شهرداری اصفهان به کارتن‌خواب‌ها
روح‌الله ابوطالبی، مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: با توجه به سردی هوا، طرح هدایت و ساماندهی کارتن‌خواب‌ها با آماده‌باش تمام اکیپ‌های پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان اجرا شد.
وی اضافه می‌کند: با توجه به پیش‌بینی وضعیت جوی مبنی بر برودت هوا، برای پیشگیری از حوادث احتمالی و امدادرسانی لازم به افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان، اکیپ‌های پیشگیری و رفع تخلفات شهری با گشت‌های شبانه‌روزی اقدام به هدایت این آسیب‌دیدگان اجتماعی به مراکز غربالگری معین می‌کنند.
مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: با توجه به سرمای شدید اخیر و بارش برف، اکیپ‌های گشت این اداره در راستای حفظ جان انسان‌های بی‌سرپناه (کارتن‌خواب‌ها) و طرح ویژه ساماندهی کارتن‌خواب‌ها با هماهنگی و همراهی دستگاه قضائی، ۵۲ نفر کارتن‌خواب را از سطح شهر به مراکز تعیین شده هدایت کردند و این افراد در مراکز مربوطه ساماندهی و غربالگری شدند.
شهروندان اصفهانی در صورت مشاهده افراد کارتن‌خواب، نشانی آن‌ها را از طریق سامانه ۱۳۷ به شهرداری اعلام کنند
ابوطالبی ادامه می‌دهد: پس از شناسایی این افراد، آن‌ها به محل‌های غربالگری هدایت می‌شوند و پس از انجام آزمایش‌های لازم در زمینه بیماری‌های واگیردار همچون ایدز، هپاتیت و کرونا، از آن‌ها تست اعتیاد گرفته می‌شود.
مدیرکل پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: این مددجویان پس از واکسینه شدن در برابر ویروس کرونا، استحمام و دریافت لباس، در مرکز اسکان داده می‌شوند و تحت درمان قرار می‌گیرند.
ابوطالبی می‌گوید: شهروندان اصفهانی برای مشارکت با مدیریت شهری و کمک به کارتن‌خواب‌ها می‌توانند در صورت مشاهده این افراد، نشانی آن‌ها را از طریق سامانه ۱۳۷ به شهرداری اعلام کنند.
عامل مهم کارتن‌خوابی اعتیاد است
امان‌الله باطنی، جامعه‌شناس شهری و مدیر مرکز پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: آمار نشان می‌دهد که ۸۰ درصد کارتن‌خواب‌ها وابسته به موادمخدر هستند و در واقع علت بی‌خانمان شدن این افراد اعتیاد است، از این‌رو این دو پدیده باید به عنوان دو پدیده وابسته به یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد، همچنین در مباحث جامعه‌شناختی با سه دسته پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد روبه‌رو هستیم.
وی می‌افزاید: در رابطه با پیشگیری نیازمند برنامه‌ریزی برای سه طیف از جمله فرد آسیب‌دیده، خانواده در معرض آسیب و جامعه هستیم که برای هر یک باید سیاست‌های پیشگیری نوع اول، دوم و سوم را عملیاتی کرد.
باطنی می‌گوید: پیشگیری اولیه عبارت است از تمام اقداماتی که منجر به جلوگیری از بروز بیماری می‌شود که شامل آموزش مهارت‌های زندگی به تمام افراد جامعه است.
وی اضافه می‌کند: پیشگیری نوع دوم اقداماتی است که برای درمان به‌موقع و مناسب بیماری‌ها انجام می‌شود و پیشرفت بیماری را در مرحله ناپیدای آن متوقف و از بروز عوارض بیماری جلوگیری می‌کند، از این‌رو شناسایی و درمان سریع بیماران، موجب برگشت به کار و فعالیت روزمره، خودداری از بستری‌های غیرلازم و طولانی بوده و تمام این موارد از انواع پیشگیری‌های نوع دوم است.
جامعه‌شناس شهری خاطرنشان می‌کند: در این سطح مددکاران اجتماعی با حضور مداوم در مدارس، دانشگاه و سایر اماکنی که با افراد جامعه ارتباط دارد، نوجوانان و جوانانی را که نیازمند کمک هستند و از اختلالات روانی رنج می‌برند را شناسایی و سپس برای درمان به آن‌ها کمک می‌کنند.
باطنی می‌گوید: پیشگیری نوع سوم فعالیت‌هایی است که برای کاهش یا محدود کردن نقص عضو و ناتوانی‌های حاصل از بیماری و به حداقل رساندن رنج و آسیب ناشی از انحراف از سلامت کامل و ارتقای قدرت تطابق بیمار با حالت‌های بهبودناپذیر انجام می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: توان‌بخشی روانی معلولان روانی عصبی نمونه‌ای از پیشگیری نوع سوم است که با پیشگیری از تداوم اختلال‌های روانی مزمن منجر به کاهش ناتوانی‌های فردی، اجتماعی، شغلی و خانوادگی آن‌ها می‌شود، همچنین این مرحله از پیشگیری، برای دولت‌ها هزینه بسیاری را به همراه دارد و شرایط پیچیده‌تری را ایجاد می‌کند.
جامعه‌شناس شهری تاکید می‌کند: جمع‌آوری آن‌ها از سطح شهر، شناسایی و پذیرش در اردوگاه ترک اعتیاد، تأسیس و ارائه خدمات ترک اعتیاد، تأسیس و ارائه خدمات مراکز DIC، تأسیس مراکز سرپناه شبانه، تأسیس مراکز سرپناه گذری، برگزاری کلاس‌های مشاوره ترک اعتیاد، ارائه خدمات بهداشتی از جمله حمام و تهیه بسته‌های بهداشتی، ارائه خدمات پزشکی و دارویی، ارائه کلاس‌های آموزشی حرفه‌آموزی، معرفی آسیب‌دیدگان به خیریه‌های مختلف، تخصیص بودجه و پرداخت هزینه به مراکز مربوطه، ارائه تسهیلات در صورت ارائه گواهی پاکی از اعتیاد برای اشتغال‌زایی و ارائه خدمات ورزشی از جمله اقدامات قابل انجام برای بهبود وضعیت کارتن‌خواب‌ها است.
باطنی می‌گوید: آموزش مهارت‌های مورد نیاز زندگی از جمله ارتباط، حل مسئله، تفکر، مدیریت احساسات، جرئت‌ورزی، ایجاد اعتماد به نفس و مقابله با فشار همسالان، آموزش جامعه در راستای نحوه برخورد و پذیرش صحیح معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌ها، کار روی سه دسته اصلی علت اعتیاد همچون علت‌های روان‌شناختی، زیست‌شناختی و اجتماعی بوده و برگزاری کلاس‌های مشاوره‌ای برای خانواده‌ها از جمله اقدامات قابل انجام برای خانواده‌های در معرض آسیب است.
وی اضافه می‌کند: اقدامات قابل انجام برای جلوگیری از آسیب رسیدن به جامعه توسط کارتن‌خواب‌ها شامل آموزش مهارت‌های مورد نیاز زندگی از جمله ارتباط، حل مسئله، تفکر، مدیریت، احساسات، جرئت‌ورزی، ایجاد اعتماد به نفس و مقابله با فشار همسالان و آموزش جامعه در راستای نحوه برخورد و پذیرش صحیح معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌ها می‌شود.
به گزارش ایمنا، کارتن‌خواب‌ها همواره منتظر کمک مردم و مسئولان هستند، از این‌رو انتظار می‌رود تا مسئولان کشوری راهکاری جدی برای آسایش و اسکان کارت‌خواب‌ها در نظر بگیرند و خیال شهروندان را از این موضوع آسوده کنند.
گزارش از: سروش زارع
نظر شما