به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروزه استفاده از شبکه حمل‌ونقل عمومی راهکاری مهم برای کاهش ترافیک درون‌شهری است که این مهم نیز نیاز به فرهنگ‌سازی در سطح کلان‌شهرها دارد؛ در این راستا مدیران حوزه حمل‌ونقل شهری بارها و بارها فرهنگ‌سازی و مزایای استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی را متذکر می‌شوند، اما با وجود اقدامات انجام شده برای ترغیب شهروندان در استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی در شهرها، بازهم به وفور شاهد تردد خودروهای تک‌سرنشین هستیم.
بدون تردید نمی‌توان این موضوع را کتمان کرد که بخش حمل‌ونقل عمومی مشکلاتی دارد، اما توسعه این بخش نیازمند حمایت‌های دولتی است که در چند سال گذشته به این بخش کم‌لطفی شده و گره کور ترافیکی امروز حاصل همین اتفاق است؛ مسئله‌ای که هم مردم، هم مسئولان شهری در آن دخیل هستند و اگر نتوانیم آن را حل کنیم در آینده‌ای نزدیک باید شاهد معضلات بزرگی باشیم.
در این راستا برخی شهرهای دنیا برای رفع مشکل آلودگی هوا و ترافیک معابر و خیابان‌های خود به‌ویژه در هسته مرکزی آن اقداماتی را انجام داده‌اند که نه‌تنها خودروهای تک‌سرنشین، بلکه امکان تردد تمام خودروها را محدود کنند که در ادامه به بعضی از این موارد اشاره می‌کنیم.
تجربه سایر شهرهای جهان برای رفتار با خودروها
شورای شهر اسلو پایتخت نروژ به جای اینکه خودروها را از مرکز شهر دور کند، راه ورود به این بخش را با حذف مکان‌های پارک به این منطقه سخت و سخت‌تر کرد؛ این شهر با استراتژی مبتنی بر پیاده‌روی ساخته شده است. با این استراتژی راه رفتن از رانندگی در شهر آسان‌تر می‌شود. ساختار شهر به‌گونه‌ای است که مردم می‌توانند اکثر نیازهای خود را با ۱۵ دقیقه پیاده‌روی روزانه به دست آورند.
مقامات شهر «مادرید» در اسپانیا نیز قصد دارند تا مانع ورود خودروها به محوطه‌ای به شعاع دو کیلومتر از مرکز شهر شود؛ برنامه‌ریزان شهری همچنین قصد دارند قوانین را در ۲۴ شهر شلوغ اسپانیا به‌گونه‌ای بازطراحی کنند که مردم به جای رانندگی به پیاده‌روی در این مناطق روی آورند تا میزان استفاده از خودروها را از ۲۹ درصد به ۲۳ درصد کاهش دهند و رانندگانی که این قوانین را نادیده بگیرند، ملزم به پرداخت جریمه می‌شوند.
شهر چنگدو در چین نیز بر مبنای کاهش جدی تردد خودروها طراحی شده است؛ این شهر با استراتژی مبتنی بر پیاده‌روی ساخته شده است تا راه رفتن از رانندگی در شهر آسان‌تر شود، همچنین ساختار شهر به‌گونه‌ای است که مردم می‌توانند اکثر نیازهای خود را با ۱۵ دقیقه پیاده‌روی روزانه تأمین کنند.
هامبورگ نیز پیاده‌روی را لذت‌بخش و رانندگی را سخت می‌کند؛ این شهر آلمانی قصد دارد پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری را بر سامانه‌های حمل‌ونقل شخصی مسلط کند؛ در دو دهه آینده هامبورگ شمار خودروها را کاهش و تنها به عابران و دوچرخه‌سواران اجازه ورود به مناطق ویژه را خواهد داد؛ این پروژه «شبکه سبز» نام دارد و در اصل یک فضای ارتباطی است که بدون استفاده از خودرو قابل دسترسی است؛ شبکه سبز تا سال ۲۰۳۵ بیش از ۴۰ درصد فضای عمومی هامبورگ را در بر خواهد گرفت و شامل پارک‌ها، فضاهای بازی و محوطه‌های ورزشی می‌شود.
امروزه نیمی از جمعیت مردم کپنهاک مسیر خانه تا دفتر کار خود را سوار بر دوچرخه طی می‌کنند. مردم شهر کپنهاگ این توانایی را مدیون تلاش مقامات شهری هستند که طرح «ناحیه عابران پیاده» را از سال ۱۹۶۰ پایه‌گذاری کردند. پایتخت دانمارک اینک پیست‌های دوچرخه‌سواری خود را به ۲۰۰ مایل رسانده است و کمترین درصد مالکیت خودرو در اروپا را دارد؛ هدف بعدی مقامات این شهر ساخت سوپربزرگراه‌ها برای دوچرخه‌ها است.
مقامات برلین در آلمان نیز به‌منظور کاهش آلودگی هوا و مسائل زیست‌محیطی، ورود خودروهای دیزلی و بنزینی به ناحیه‌ای از این شهر را ممنوع کردند. این منطقه مساحتی به وسعت ۸۸ کیلومتر از مرکز شهر را در بر می‌گیرد و تقریباً زندگی یک‌سوم ساکنان این شهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در کلان‌شهرهای ایران نیز که این روزها با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توان با الگوگیری از این اقدامات و استفاده از تجربیات موفقیت‌آمیز شهرهای دنیا ترافیک معابر و آلودگی هوا را کاهش داد.
درصدد افزایش امکانات حمل‌ونقل عمومی برای کم‌رنگ شدن استفاده از خودروهای شخصی هستیم
ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه طبق مطالعات صورت گرفته در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از آلودگی موجود در سطح شهر اصفهان مربوط به تردد زیاد خودروها در سطح شهر از جمله خودروهای شخصی و حمل‌ونقل عمومی، باری، خدماتی، اورژانسی و خودروهای عبوری است، می‌گوید: در این بین تعداد خودروهایی که به‌صورت تک‌سرنشین استفاده می‌شود، بیشتر است.
وی می‌افزاید: با توجه به وضعیت موجود و مشکلاتی که در زمینه آلودگی هوا شاهد آن هستیم و هر روز نیز بیشتر می‌شود، برنامه مدیریت شهری اصفهان افزایش امکانات حمل‌ونقل عمومی و تا حد امکان کم‌رنگ شدن استفاده از خودروهای شخصی است.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: شهروندان می‌توانند با استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی برای انجام سفرهای درون‌شهری خود، در کاهش آلودگی هوای شهر سهیم باشند و برای مسیرهای کوتاه، به جای استفاده از خودروی شخصی، از گونه‌های دیگر همچون دوچرخه استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: با استفاده از سامانه‌های موجود که معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان درصدد راه‌اندازی یکی از این سامانه‌ها است، مسیرها به‌صورت اشتراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا میزان جابه‌جایی در سطح شهر کاهش پیدا کند و این جابه‌جایی در حداقل زمان ممکن و برحسب ضرورت با استفاده از خودروی شخصی اتفاق بیفتد.
برای کاهش ترافیک باید از خدمات دولت الکترونیک، دورکاری و هم‌پیمایی استفاده کنیم
علی نادران، دکترای حمل‌ونقل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: حمل‌ونقل با تعادل شکل می‌گیرد، یعنی باید بین نیاز شهروندان و نحوه پاسخگویی به آن نیاز، تعادل برقرار کنیم.
وی می‌افزاید: مسئله حمل‌ونقل شخصی گرفتار نگاه افراط و تفریط شده و در ۱۰ سال اخیر تمهیدی برای حمل‌ونقل عمومی شهروندان و استفاده از آن به جای خودروی شخصی فراهم نشده است.
دکترای حمل‌ونقل ادامه می‌دهد: واقعیت این است که تعداد خودروهای همگانی از جمله اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و حتی تاکسی‌ها در شهرها کاهش داشته است، اما از شهروندان انتظار داریم طبق روال قبل به مدرسه، محل کار و خرید بروند و از خودروی شخصی استفاده نکنند.
نادران اضافه می‌کند: در این موضوع باید بررسی شود که چه کسانی مسئول سیاست‌گذاری جایگزینی حمل‌ونقل همگانی به جای خودروی شخصی بوده‌اند.
وی بیان می‌کند: گروه‌های ویژه هرم سنی جامعه از جمله دانش‌آموزان یا زنان و مردان سالمند، امکان استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی را ندارند، بنابراین وجود خودروی شخصی به تعداد متعادل در جامعه لازم است، اما این تعداد باید اندازه‌گیری، مطالعه و تعیین شود و مازاد بر آن با خدمات حمل‌ونقل عمومی جایگزین شود که تاکنون این اقدام انجام نشده است.
استفاده از خودروی شخصی در روزهای خاصی اثر قابل توجهی روی آلودگی هوا، ترافیک، مصرف انرژی و اقتصاد کشور دارد، اما پیش از حذف خودروهای شخصی باید جایگزین مناسبی برای آن‌ها فراهم کرد
دکترای حمل‌ونقل با بیان اینکه در مقایسه با ۱۰ سال گذشته تعداد اتوبوس‌های فعال در سطح شهرهای مختلف کشور کاهش یافته است و نتوانسته‌ایم سفرها را حذف و از خدمات دولت الکترونیک، دورکاری و هم‌پیمایی استفاده کنیم، تصریح می‌کند: مطالعه‌های انجام شده در شهرهای مختلف نشان می‌دهد سفرهای درون‌شهری شهروندان با توجه به خریدهای اینترنتی و استفاده از سامانه‌های بانکی به جای مراجعه به بانک به‌طور نامحسوس کاهش یافته است، اما هنوز محسوس نیست.
نادران می‌گوید: استفاده از خودروی شخصی در روزهای خاصی اثر قابل توجهی روی آلودگی هوا، ترافیک، مصرف انرژی و اقتصاد کشور دارد، اما قبل از حذف خودروهای شخصی باید جایگزین مناسبی برای آن‌ها فراهم کرد یا خودرو شخصی کم‌آلاینده‌تر فراهم کنیم، به‌طور مثال اگر بخواهیم از خودروی برقی استفاده کنیم، باید زیرساختی برای جابه‌جایی و حرکت آن‌ها در سطح شهر داشته باشیم.
وی ادامه می‌دهد: حتی بدون در نظر گرفتن شرایط آلودگی هوا و ترافیک، استفاده از خودروهای شخصی به خودی خود مضر است و اگر حمل‌ونقل همگانی مناسبی فراهم شود، می‌توان با خودروی شخصی مخالفت کرد.
اصغر زارع، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی فرماندهی انتظامی استان اصفهان معتقد است: همواره به شهروندان توصیه شده است که از ناوگان حمل‌ونقل عمومی به جای خودروهای تک‌سرنشین استفاده کنند و اگر شرایط هوا مساعد است، با پیاده‌روی و استفاده از دوچرخه مسیر خود را طی کنند، اما اعمال قانون ویژه‌ای برای تک‌سرنشین‌ها وجود ندارد.
وی می‌افزاید: شهروندان تا حد امکان باید برای جلوگیری از اتلاف وقت، رهایی از ترافیک، آلودگی هوا و مصرف سوخت کمتر از ناوگان حمل‌ونقل عمومی، پیاده‌روی و دوچرخه استفاده کنند.
نظام قیمت‌گذاری باید اصلاح شود
جمشید لقایی، مسئول مرکز پایش کیفیت هوای شهرداری اصفهان با اشاره به طرح هم‌پیمایی که پیش از این برای کاهش تک‌سرنشینی خودروها در شهر مطرح شده بود، اظهار می‌کند: سه تیم استارت‌آپی که محصول و نمونه کار در این زمینه داشتند، طرح خود را ارائه دادند و در نهایت طرح دو شرکت پذیرفته شد تا به‌وسیله آن مشارکت شهرداری برای ترویج هم‌پیمایی در شهر جلب شود، اما این طرح تاکنون اجرایی نشده است.
وی با بیان اینکه با اجرای طرح هم‌پیمایی مدیر یا کارمندانی که مسیر کار یا مأموریت یکسانی دارند می‌توانند از یک وسیله نقلیه استفاده کنند، می‌افزاید: با اجرای این طرح انجام سفرهای درون‌شهری با مصرف انرژی کمتر محقق می‌شود و با توجه به اینکه انرژی از طریق سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود، هرچه انرژی کمتری مصرف شود، آلودگی کاهش پیدا خواهد کرد.
اجرای طرح هم‌پیمایی، بهره‌وری انرژی را بهبود می‌بخشد
مسئول مرکز پایش کیفیت هوای شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: خودروهای تک‌سرنشین موارد دیگری از جمله اشغال بیشتر حجم خیابان، ازدحام ترافیکی، تصادفات و معضلات مربوطه را دارد، اما از لحاظ آلودگی اجرای طرح هم‌پیمایی، بهره‌وری انرژی را بهبود می‌بخشد.
وی با بیان اینکه در وضعیت فعلی تعداد بالای خودروهای تک‌سرنشین به این خاطر است که ارزان‌ترین و راحت‌ترین گزینه برای شهروندانی است که خودرویی را در مالکیت خود دارند، می‌افزاید: اگر نظام قیمت‌گذاری به صورتی باشد که هزینه استفاده از خودرو شخصی بیشتر از ناوگان حمل‌ونقل عمومی باشد، تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند متفاوت باشد و تا این موضوع اصلاح نشود، فردی به‌راحتی استفاده از اتوبوس را به جای خودروی شخصی ترجیح نمی‌دهد.
به گزارش ایمنا، در حال حاضر افزایش تعداد خودروهای تک‌سرنشین یکی از معضلات ترافیک و ایجاد آلودگی هوا به‌شمار می‌رود و مدیران شهری شهرهای مختلف تاکید دارند که باید استفاده از وسایل نقلیه عمومی را با فرهنگ‌سازی مناسب بین شهروندان فراگیر کرد، اما هنوز تمایل افراطی افراد به استفاده از وسایل نقلیه شخصی که بیشتر اوقات به‌صورت تک‌سرنشین بروز می‌کند، مسئله‌ای است که پرسش متولیان امر است.
زمانی که با رانندگان این خودروها هم‌صحبت می‌شویم، گلایه بیشتر آن‌ها مربوط به نبود وسایل نقلیه عمومی کافی و مناسب است که امیدواریم با تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقلی، این افراد انگیزه لازم را برای افزایش استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی پیدا کنند.
نظر شما