به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، شهرنشینی در حال پیشرفت و مناطق شهری در حال تلاش برای پذیرش تعداد فزاینده‌ای از ساکنانی هستند که هر روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. در این شرایط بهره‌گیری از فضاهای زیرزمینی به‌منظور جا دادن به این جمعیت روزافزون گزینه‌ای جذاب برای بعضی از بزرگترین شهرهای جهان به‌شمار می‌رود.
چالش‌های شهرنشینی در جهان آینده
جوانان در سرتاسر جهان به‌رغم تمام جنبه‌های منفی زندگی شهری هم‌چون آلودگی، ترافیک، گرانی و مواردی از این قبیل به‌دنبال فرصت‌های تحصیلی و شغلی بهتر به مراکز شهری کشورهای خود مهاجرت می‌کنند. به این ترتیب در شرایطی که روستاها خالی از سکنه می‌شوند، انتظار می‌رود ۷۰ درصد از جمعیت جهان تا ۲۰۵۰ ساکن شهرها شوند.
این امر نیاز به مسکن و زیرساخت‌های اضافی را برای جمعیت بیش از حد ظرفیت شهرها در دنیایی بالا می‌برد که زمین شهری به یک کالای لوکس تبدیل شده است. در این سال شهرهای شلوغ در کنار کمبود فضا با مسائلی مانند آلودگی هوا، بحران آب، ترافیک، شلوغی سرسام‌آور حمل‌ونقل عمومی و مواردی از این قبیل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. علاوه بر این، شهرها نقش چشمگیری در تشدید شرایط آب‌وهوایی ایفا می‌کنند و در عین حال در برابر اثرات این تغییرات از جمله سیل، طوفان و گردباد بسیار آسیب‌پذیر هستند. بعضی از برنامه‌ریزان شهری راه‌حلی که می‌تواند شامل زندگی سازگار با محیط زیست، ایجاد سرپناه ایمن و تضمین فضای کافی برای همه ساکنان باشد را در زیر زمین جست‌وجو می‌کنند.
توسعه شهرهای زیرزمینی
توسعه شهرهای زیرزمینی به‌طور خاص با کاهش نیاز به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، کاهش تقاضا برای حمل‌ونقل و حفظ بناهای تاریخی و فرهنگی موجود همراه است. علاوه بر این، فضاهای زیرزمینی حفاظ مناسبی را در برابر بلایای طبیعی فراهم می‌کنند که انتظار می‌رود در آینده افزایش قابل‌توجهی داشته باشند. بعضی از کشورهای جهان در حال بررسی امکان اجرای این تئوری برای جا دادن به جمعیت در حال رشد در شهرها خود هستند.
کره جنوبی و فنلاند / توسعه شهرهای زیرزمینی
شهر زیرزمینی مفهوم جدیدی نیست. منطقه کاپادوکیه در ترکیه امروزی میزبان قدیمی‌ترین شهر زیرزمینی جهان به نام درینکویو است که قدمت آن به ۱۸۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد. این شهر که برای ایجاد سرپناهی در برابر جنگ و شرایط آب‌وهوای شدید ساخته شده بود، ظرفیت ۲۰ هزار نفر را داشت و مناطق خرید، عبادتگاه، مدرسه و خانه امن فراهم می‌کرد.
امروزه امنیت تنها دلیل موجود برای ترجیح شهرهای زیرزمینی نیست، بلکه با تغییرات آب‌وهوایی زیر زمین می‌تواند از امن‌ترین مکان‌هایی باشد که انسان برای زندگی انتخاب می‌کند.
هلسینکی فنلاند در ۲۰۱۰ با الگوبرداری از درینکویو، یک طرح جامع شهر زیرزمینی را به وسعت ۲۱۴ کیلومتر مربع تصویب کرد. این طرح در ۲۰۱۹ تکمیل شد و یک پناهگاه بزرگ برای محافظت در برابر هوای سرد زمستانی یا زندگی در شرایط درگیری فراهم آورد. هلسینکی بیش از حد شلوغ است و زمستان‌های تاریک، سرد و طولانی دارد. حرکت به زیر زمین فضا و فرصت‌های بیشتری را برای دوری از سختی‌های شرایط بد و تغییرات آب‌و هوایی فراهم می‌کند.
بوسان در کره جنوبی نیز در حال بررسی مفهوم شهر زیرزمینی است، البته اهداف آن برای این توسعه با هلسینکی تفاوت دارد. این شهر در حال برنامه‌ریزی برای استفاده از نزدیک به ۳۵ هزار مترمربع زمین برای توسعه شهری زیرزمینی با فضاهای تجاری و فرهنگی، اتاق‌های جلسات و کنفرانس‌ها، همچنین نمایشگاه‌ها است. مقامات بوسان همچنین مایلند یک میدان خرید با نور طبیعی و فضاهای سبز برای استراحت و آرامش شهروندان بسازند. انتظار می‌رود ساخت و ساز این شهر بین دو تا چهار سال طول بکشد.
لندن / مزارع زیرزمینی سازگار با محیط زیست
بعضی از کارشناسان معتقدند ساخت شهرهای زیرزمینی راه‌حلی مناسب برای چالش‌های مختلف شهرهای مدرن است. برای نمونه شهرهای جهان هر ساله مقادیر قابل‌توجهی از زمین‌های قابل‌کشت خود را به دلیل شهرنشینی، تخریب خاک و کشاورزی فشرده از دست می‌دهد. این کارشناسان باور دارند که می‌توان از فضاهای زیرزمینی برای کشت محصولات استفاده کرد.
یکی از مهم‌ترین مزایای قرار دادن مزارع جدید در زیر مراکز شهری کاهش چشمگیر هزینه‌های حمل‌ونقل مواد غذایی و انتشار کمتر کربن به‌شمار می‌رود. زمان تحویل سریع‌تر همچنین به این معنی است که مشتریان می‌توانند سبزیجات تازه بخرند. از سوی دیگر محصولات در محیط‌های سرپوشیده و زیرزمینی در برابر تغییرات شدید آب‌وهوایی محافظت می‌شوند و در نتیجه عملکرد بالاتری دارند. با این حال ساخت فضاهای زیرزمینی یک چالش است و می‌تواند بر محیط زیست تأثیر بگذارد، به همین دلیل امروزه بعضی از شهرهای جهان به توسعه مزارع زیرزمینی در زمین‌هایی پرداخته‌اند که از قبل موجود است. یکی از این مزارع زیرزمینی رو به رشد در لندن قرار دارد.
مزرعه مرکزی لندن در محلی واقع شده است که زمانی پناهگاه حملات هوایی جنگ جهانی دوم بود. در این مزرعه محیطی کنترل‌شده و مناسب برای رشد گیاهان و سبزی‌های کوچک محسوب می‌شود و از آنجا که محصولات آن تحت تأثیر تغییرات آب‌وهوایی قرار نمی‌گیرند، تولید و پرورش گیاهان در آن در تمام طول سال بدون استفاده از آفت‌کش‌ها صورت می‌گیرد. مواد مغذی و آب از طریق لوله‌های تعبیه‌شده به گیاهان می‌رسد و از لامپ‌های ال‌ای‌دی برای ایجاد نور مصنوعی و گرما در آن استفاده می‌شود.
مزرعه مرکزی لندن در ۳۳ متری زیر خیابان‌های شهر قرار دارد و می‌تواند محصولات خود را به‌طور مؤثر به رستوران‌ها، هتل‌ها و مغازه‌ها برساند. این امر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از حمل‌ونقل در طول فرآیند تأمین مواد اولیه بسیار مؤثر است. مصرف آب این مزرعه همچنین ۷۷ درصد کمتر از روش‌های کشاورزی سنتی است. با این حال برای تولید همه محصولات مناسب نیست و بعضی محصولات کشاورزی مانند سیب‌زمینی و سبزیجات ریشهدار به کشاورزی سنتی نیاز دارند.
هنگ‌کنگ / مراکز مدیریت شهری زیرزمینی
پناهگاه‌های جنگ جهانی دوم تنها برای اهداف کشاورزی تغییر کاربری داده نمی‌شوند. یکی از این مراکز در هنگ‌کنگ که ۲۰ متر زیر سطح خیابان قرار دارد، دارای یک باشگاه شیک است که مشتریان در آن می‌توانند از فضای اشباع از تلفن همراه و اینترنت امروزی به محیطی برای فعالیت‌های بدنی سالم پناه ببرند. هنگ‌کنگ با جمعیتی بیش از هفت میلیون نفر که در مساحتی به وسعت ۱۱۰۰ کیلومتر مربع زندگی می‌کنند، همچنین به‌طور فزاینده‌ای از فضاهای زیرزمینی به‌عنوان مکانی برای مدیریت زباله، توسعه مراکز داده، ساخت نیروگاه‌ها و ایجاد محیط‌های ورزشی بهره می‌برد، چراکه کمتر از یک‌چهارم زمین‌های آن برای توسعه در دسترس است.
هدف از سیاست‌های مدیران شهری هنگ‌کنگ همیشه توسعه فضاهای زیرزمینی با توجه به کمبود فضای کافی روی زمین بوده است و مقامات دولتی چین در همکاری با یک شرکت طراحی مستقل، برای تجزیه‌وتحلیل فرصت‌های فضاهای زیرزمینی این شهر بربه‌منظور تحقق این هدف متحد شده‌اند.
نتایج بررسی‌ها دربردارنده ۴۸ مکان بالقوه برای ساخت تأسیسات زیرزمینی و ۴۰۰ تأسیسات دولتی دیگر است که می‌تواند از روی زمین به زیر آن منتقل شود. ایده برنامه‌ریزان ادغام بهتر تسهیلات با یکدیگر است تا مردم بتوانند به‌راحتی و بدون گرفتار شدن در ترافیک و برخورد با اختلالات آب‌وهوایی در بالای زمین بین آن‌ها حرکت کنند.
استفاده کارآمدتر از فضا، کاهش اثرات پراکندگی شهری و کمک به حفظ محیط طبیعی برای شهرها بسیار مهم است و توسعه شهرهای زیرزمینی به این موارد کمک می‌کند. مهم‌تر از همه، دمای پایدار در زیر زمین به انرژی کمتری برای گرمایش و سرمایش نیاز دارد و می‌تواند به شهرها در کاهش انتشار کربن کمک کند. تأسیسات زیرزمینی همچنین در حوادث فاجعه‌بار مانند زلزله، طوفان و رعد و برق که با توجه به تغییرات اقلیمی بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود، به‌طور قابل‌توجهی ایمن‌تر هستند.
سنگاپور / آماده‌سازی فضاهای زیرزمینی برای رشد جمعیت
بسیاری از مناطق شهری آسیا هم‌چون هنگ‌کنگ در نتیجه توسعه سریع اقتصادی و شهرنشینی با مسائلی مانند ازدحام بیش از حد و تراکم ترافیک مواجه هستند و برای حل این چالش‌ها به راهکارهای گوناگونی متوسل شده‌اند. به‌عنوان مثال دولت ژاپن در ۲۰۱۸ اعلام کرد ۲۵ هزار یورو به هر یک از ساکنان توکیو که مایل به مهاجرت از پایتخت پرجمعیت به حومه شهر هستند، ارائه می‌دهد. تراکم بالای شهری نه تنها در حمل‌ونقل عمومی، بلکه در بیمارستان‌ها، خدمات شهری و سایر زیرساخت‌ها نیز منعکس می‌شود.، با این حال سنگاپور به‌طور عمده موفق شده است از این مشکلات جلوگیری کند. شیوه سنگاپور هم‌چون ژاپن تشویق پایتخت‌نشینان به مهاجرت نیست، این دولت‌شهر با بررسی امکان استفاده از فضای زیرزمینی به مدیریت رشد جمعیت مورد انتظار خود پرداخته است.
سنگاپور در حال حاضر خانه یک بزرگراه و یک سیستم تهویه هوای زیرزمینی است، اما قصد دارد به‌منظور ایجاد فضای بیشتر در سطح خیابان‌ها، امکانات بیشتری را به زیر زمین منتقل کند. این طرح توسعه توسط سازمان توسعه شهری ایجاد شده که هدف آن استفاده از فناوری سه‌بعدی برای توسعه نقشه‌های زیرزمینی است. در حالی که سنگاپور هنوز هیچ برنامه‌ای برای ایجاد مناطق مسکونی زیرزمینی ندارد، اما درصدد انتقال زیرساخت‌های حیاتی از جمله تأسیسات، حمل‌ونقل و انبارها به زیر زمین است.
پاریس / صرفه‌جویی در مصرف انرژی
صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از دلایلی است که برنامه‌ریزان شهری را جذب فضاهای زیرزمینی می‌کند. از آنجا که در تابستان، سنگ‌ها می‌توانند گرمای خورشید را جذب کنند تا فضاهای زیرزمینی را خنک نگه دارند و مانند رادیاتورهای عظیم، تمام گرما را در زمستان آزاد کنند، توسعه شهرهای زیرزمینی به تحقق هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک می‌کند. برای مثال زمین زیر پاریس صرف‌نظر از دمای بالای آن همیشه در دمای ثابت ۱۴ درجه سانتی‌گراد قرار دارد. بنابراین ساختن فضاهای زیرزمینی در مکان‌های بسیار گرم یا سرد باعث سودآوری آن در درازمدت با ارزان‌تر کردن هزینه انرژی می‌شود، چراکه در این فضاها دما بسیار پایدار است و هزینه‌های تهویه و گرمایش کم می‌شود. بنابراین توسعه شهرهای زیرزمینی در شهری هم‌چون پاریس می‌تواند نقش چشمگیری در صرفه‌جویی در هزینه انرژی ایفا کند.
زندگی در زیر زمین تا ۲۰۶۹
تصور می‌شود تا ۲۰۶۹ با وجود سیستم‌های کشاورزی خاص برای رشد منابع غذایی در شهرهای زیرزمینی، جهان می‌تواند شاهد سفرهای کاملاً مستقل و اکوسیستمی در زیر زمین باشد. با این حال بزرگترین مشکل در توسعه این شهرها نداشتن احساس راحتی مردم برای زندگی در آن‌ها است. بنابراین در وهله اول متقاعد کردن مردم برای زندگی کردن در زیر زمین کار دشواری محسوب می‌شود. راه‌حل رفع این مشکل ایجاد نورگیرهای پیچیده‌ای عنوان شده است که نور طبیعی را وارد فضاهای زیرزمینی می‌کند و به بازدیدکنندگان یا ساکنان احساس راحتی بیشتری می‌دهد.
استفاده از فضای زیرزمینی برای حل چالش‌های خاص زندگی شهری از مدت‌ها پیش آغاز شده و خود را در قالب راه‌آهن‌های زیرزمینی، مدیریت زباله و حتی بزرگراه‌هایی برای کمک به کاهش ترافیک در شهرهای بزرگ نشان داده است. با این حال جابه‌جایی زیرساخت‌های کشاورزی، تجاری، فرهنگی و دولتی در زیر زمین، همچنین ساخت فضاهای سبز با نور طبیعی یا مصنوعی ممکن است کمی طول بکشد. البته روی آوردن بعضی از بزرگترین شهرهای جهان به توسعه شهرهای زیرزمینی به‌عنوان راه‌حلی برای رشد سریع جمعیت و کمبود فضا روی زمین نقش چشمگیری در توسعه این راهکار در سطح جهانی ایفا می‌کند و باعث می‌شود آینده جهان در قالب زندگی ساکنان در شهرهایی که زیر سطح زمین قرار دارند چندان دور از تصور به‌نظر نرسد.
نظر شما