به گزارش خبرگزاری ایمنا به نقل از وبگاه خبری هاف‌پست، چهار مرد در شکل‌گیری سیاست آمریکا در خاورمیانه تاثیرگذارند. سه نفر از آنها واضح هستند: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی؛ نفر چهارم با وجود تسلط زیادش بر سه نفر قبلی کمتر شناخته شده است، علی‌رغم عزم او برای حفظ سیاست‌هایی که بسیاری آنها را عامل خون‌ریزی در غزه و فراتر از آن می‌دانند.
نام او بِرِت مک‌گرک است. او هماهنگ‌کننده کاخ سفید برای امور خاورمیانه و شمال آفریقا و یکی از قدرتمندترین افراد در امنیت ملی آمریکا است. آیا او هنری کیسینجر دوم خواهد بود؟
هاف‌پست در گزارش خود نوشته است که مک‌گرک گزینه‌هایی را که بایدن در مورد مسائلی از مذاکره با رژیم صهیونیستی گرفته تا فروش تسلیحات به عربستان سعودی در نظر می‌گیرد، طراحی می‌کند. او کنترل می‌کند که چه کارشناسان امور جهان در داخل دولت، از جمله کارکنان باتجربه‌تر در پنتاگون و وزارت خارجه؛ می‌توانند تأثیری داشته باشند و او تصمیم می‌گیرد که کدام عوامل خارجی دسترسی به تصمیم‌گیری‌های کاخ سفید دارند.
به گفته هاف‌پست، استعداد مک‌گرک برای افزایش نفوذش باعث حسادت سایر کارگزاران در صحنه سیاست آمریکا شده است، همچنین از نظر همکاران فعلی و سابق، او دیدگاه روشنی از چگونگی پیشبرد منافع آمریکا دارد و دغدغه‌های حقوق بشری را در بهترین حالت ثانویه می‌داند.
یکی از مقامات سابق ایالات متحده به هاف‌پست گفت: «او صاحب قدرت فوق‌العاده‌ای است که کاملاً مبهم و غیرشفاف است و به هیچ‌کس پاسخگو نیست.»
یکی از نمایندگان یک گروه جامعه مدنی با مقایسه رویکرد مرکزگرا مک‌گرک در دوره بایدن با روش مشورتی تصمیم‌گیران دولت‌های گذشته، گفت که مک‌گرک «می‌تواند با مسائل را با [سالیوان] و رئیس‌جمهور در فرایندی که در واقع یک فرایند نیست پیش ببرد.»
بر اساس گزارش هاف‌پست، این میزان قدرت و نفوذ خیره‌کننده برای یک مقام ۵۰ ساله با سابقه‌ای بحث‌برانگیز جای تعجب دارد. به گفته یکی از مقامات فعلی ایالات متحده، تسلط مک‌گرک از مقام ارشد خاورمیانه در وزارت امور خارجه-سفیر سابقی که برخلاف مک‌گرک، توسط سنا برای پست خود تأیید شده است، بیشتر است و سمت او به نقش تشریفاتی تبدیل شده است.
این مقام دولتی اذعان کرده است که «وزارت خارجه به‌طور رسمی نفوذی در مسئله [اسرائیل و فلسطین] ندارد زیرا برت در مرکز ماجرا قرار گرفته است.»
هاف‌پست در ادامه گزارش خود نوشته است که تمرکز اصلی مک‌گرک، عملی‌کردن توافق بین رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی است که به اولویت دیپلماسی آمریکا در منطقه تبدیل شده است. این مقام آمریکایی گفت: «او دائمل بر تعامل [آمریکا] با سعودی‌ها فشار می‌آورد و به دنبال آن بود که این رابطه را در خط مقدم کاری که ما در خاورمیانه انجام می‌دهیم قرار دهد.»
وزارت خارجه آمریکا در هفته‌های اخیر با اختلافات و انتقادات داخلی مواجه شده است. پنجشنبه قبلی، یکی از مقامات وزارت خارجه به هاف‌پست گفت که کارکنان این نهاد حداقل شش نامه رسمی مخالفت در مورد سیاست بایدن در غزه را از طریق یک کانال محافظت شده به بلینکن ارسال کرده‌اند.
به گفته هاف‌پست، از ابتدای شروع عملیات طوفان‌الاقصی و حمله رژیم صهیونیستی به غزه، مک‌گرک نقش پراهمیت خود را حفظ کرده است. او عمیقاً در مذاکرات بین رژیم اسرائیل، حماس و دولت‌های منطقه‌ای که باعث تبادل زندانی میان طرفین و افزایش حجم کمک‌های بشردوستانه به غزه شده، درگیر است. تیم او به‌شدت آنچه را که مقامات آمریکایی در مورد جنگ غزه می‌گویند مدیریت می‌کند، و او به‌طور منظم با مقامات خارجی در تماس است که می‌گویند حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی باعث نارضایتی شدید در سراسر جهان شده است.
مقامات آمریکایی نگران هستند که علی‌رغم تغییر معادلات و شرایط خاورمیانه پس از هفتم اکتبر، مک‌گرک بر اولویت‌ها و تاکتیک‌های خود تاکید می‌کند که از نظر آنها، بسیار ناسازنده است. یک مقام سابق به هاف‌پست گفته است: «تئوری برت در مورد منطقه این است که این منطقه منبعِ بی‌ثباتی و همچنین منابع خام است. این یک ذهنیت بسیار قدیمی و استعماری است که مردم آنجا به حاکمان قوی نیاز دارند تا آنها را کنترل کنند و ما باید آنچه را که نیاز داریم به نفع خود استخراج کنیم و در عین حال هزینه را برای خود و دیگرانی که شبیه خودمان می‌بینیم، در این مورد اسرائیل، به حداقل برسانیم.»
این مقام ادامه داد: «این رویکرد همیشه شکست می‌خورد و کوته‌بینانه است و ایالات متحده را مجبور می‌کند هر چند سال یک بار در خاورمیانه دوباره سرمایه‌گذاری کند. یک مثال واضح برای نقض آن دارم؛ آنها می‌خواستند فلسطینی‌ها را در عادی‌سازی عربستان و اسرائیل دور بزنند.»
هاف‌پست در خصوص پیامدهای احتمالی عادی‌سازی بین رژیم صهیونیستی و عربستان بدون حل مسئله فلسطین نوشته است، عربستان سعودی به عنوان مرکز معنوی و ثروتمند جهان اسلام، مدت‌هاست که گفته است تنها در صورتی با اسرائیل روابط برقرار خواهد کرد که کشور فلسطین ایجاد شود. بسیاری از فلسطینی‌ها و حامیان آنها بر این باورند که اگر رژیم اسرائیل با سعودی‌ها بدون امتیازات اساسی به فلسطینیان معامله کند، اهرم فشار اصلی علیه رهبران رژیم غاصب برای دستیابی به یک توافق عادلانه با فلسطین را از بین خواهد برد.
یک مقام دولتی سابق درباره این مسئله به هاف‌پست گفته است، در واکنش به احتمال دور زده شدن فلسطینیان، برخی از آنها واکنش نشان دادند و حالا آمریکا باید علاوه بر ۳ میلیارد دلار سالانه‌ای که به رژیم صهیونیستی می‌دهد، یک بسته کمکی ۱۴ میلیارد دلاری نیز پرداخت کند و در کنار آن به اعتبارش در خاورمیانه نیز آسیب وارد شود. مهم‌تر از همه این است که این اتفاق‌ها ممکن است موجب شکست بایدن در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا شود.
برخی دیگر از منابعی که هاف‌پست با آنها صحبت کرده ادعا دارند که مک‌گرک و دولت بایدن در مذاکرات عادی‌سازی رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی اولویت را بر حقوق فلسطینی‌ها گذاشته است، اما افراد دیگر که نسبت به رویکرد مک‌گرد شکاک هستند گفته‌اند که تمرکز واحد او بر «عادی‌سازی» یعنی کل سیاست خاورمیانه بایدن بر معامله‌ای برای برقراری روابط میان رژیم صهیونیستی و عربستان خلاصه می‌شود که راه‌حل مناسبی برای فلسطین نیست و بذر آشوب‌های آینده را خواهد کاشت.
به گفته هاف‌پست، چنین توافقی شامل قراردادهای تسلیحاتی کلان و تعهدهای امنیتی نیز می‌شود که با توجه به سابقه سوءاستفاده رژیم صهیونیستی و عربستان از حمایت‌های نظامی آمریکا کار عاقلانه‌ای نیست. منتقدان همچنین نگران هستند که مک‌گرک سیاست‌گذاری را میان تعداد انگشت‌شماری از دستیاران نزدیک خود متمرکز کرده است و دیدگاه‌های متفاوت مقامات خارج از آن حلقه را در مورد امور جهان نادیده می‌گیرد.
یک مقام فعلی کاخ سفید به هاف‌پست گفته است که مک‌گرک طرز فکری دارد که بسیار شبیه مقامات دولت بوش است؛ این ذهنیت در طول ۲۵ سال گذشته تغییر نکرده است. مک‌گرک برای اولین بار پس از تهاجم ۲۰۰۳ آمریکا به عراق به شهرت رسید.
این رسانه برای تأیید دیدگاه‌ها با ۲۳ مقام فعلی و سابق آمریکایی صحبت کرده است و بسیاری از آنها گفته‌اند که برای عناصر مختلف سابقه و کار مک‌گرک احترام قائل هستند و او به صورت «نزدیک و تیمی» با همکاران در سراسر دولت کار می‌کند. با این حال، بیشتر آنها نگرانی عمیق خود را در مورد قدرت مک‌گرک و آنچه ممکن است برای آینده استراتژی خاورمیانه ایالات متحده در سر دارد، بیان کردند.
یاسمین الجمال قبل از ترک سمت خود در سال ۲۰۱۷ پس از ۹ سال خدمت در وزارت دفاع، به اظهارات مک‌گرک اشاره کرد که کمک به غزه را با آزادی زندانیان اسرائیلی توسط حماس مرتبط می‌کرد؛ «نمی‌دانم چه بلایی سر برت آمده که وقتی به سیاست خارجه آمریکا می‌رسد آن‌قدر بی‌رحم می‌شود. یعنی او درباره ما مسلمان‌ها یا اعراب چه فکری می‌کند؟» البته کاخ سفید این ادعا را که شرطی برای ورود کمک‌های بشردوستانه تعیین کرده، رد کرده است که البته با واقعیت هم‌خوانی ندارد و به این معنی است که مک‌گرک تلویحاً این منظور را داشته است. الجمال توصیف کرد که در این موضوع شاهد «فقدان کامل همدلی و عاطفه» در مک‌گرک بوده است.
مسیر مک‌گرک از اورشلیم تا ریاض
هاف‌پست در خصوص مسیر حرفه‌ای مک‌گرک نوشته است که باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا، علی‌رغم روابط مک‌گرک با جورج بوش پسر، او را به وزارت امور خارجه منصوب کرد. مک‌گرک به سرعت روابط نزدیکی را در سراسر دولت ایجاد کرد، از جمله با بایدن که مانند مک‌گرک به علت حمایت از نوری المالکی در عراق به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بود که به اعتقاد منتقدان موجب قدرت‌گیری بیشتر داعش شد.
اوباما سعی کرد مک‌گرک را به عنوان سفیر ایالات متحده در عراق منصوب کند، اما یک رسوایی باعث شد که او دیگر در نظر گرفته نشود. در نهایت، اوباما از مک‌گرک برای کمک به هماهنگی مبارزه جهانی با داعش استفاده کرد، پستی که او تا سال ۲۰۱۸ بر عهده داشت.
یکی از مقامات سابق دولت اوباما به هاف پست گفت: «خدمت در سطحی که او در آن خدمت کرده است، در این تعداد دولت در سطوح مختلفْ شگفت‌انگیز است. آنچه که من فکر می‌کنم قابل توجه‌تر است، این است که او یکی از معدود منصوبان ارشد اوباما بود که توسط ترامپ در سمت خود باقی ماند.»
طرفداران مک گرک طول عمر سیاسی او را دلیلی بر مهارت‌ها، روابط مفید و قابل‌اطمینان بودن او می‌دانند. در سال ۲۰۲۲، جیم متیس، وزیر دفاع سابق، به هاف پست گفت که او به‌شخصه دولت ترامپ را تحت فشار قرار داد تا مک‌گرک را نگه دارد. متیس در آن زمان گفت: «او مسائل را به دقت بررسی می‌کند. او یک چارچوب استراتژیک دارد.»
ناظران دیگر به هاف پست گفته‌اند که این الگو نشان‌دهنده ناکامی نهاد سیاست خارجی ایالات متحده در درس گرفتن از اشتباهاتش است. «از نظر من او یک نیروی غیرقابل توقف در ترفیع گرفتن علی‌رغم اشتباهات بزرگ است. او برای من مصداق این است که چرا مرد سفیدپوست بودن عالی است.»
یک مقام سابق به یک شوخی در محافل امنیت ملی اشاره کرده است که: «اگر بمب هسته‌ای در واشنگتن منجر شود. دو نوع جانور زنده می‌مانند: سوسک‌ها و برت مک‌گرک.»
در شورای امنیت ملی بایدن، مک‌گرک ترجیح دادروی مسائل مربوط به عربستان سعودی تمرکز کند که تصمیم عجیبی است؛ با توجه به گسست تاریخی که آمریکا با سعودی‌ها دارد. این تصمیم مک‌گرک سیاست گسترده‌تر بایدن در خاورمیانه را تعیین کرد، زیرا دیگر مقامات ارشد دولت بایدن مانند بلینکن و سالیوان بر مناطق جداگانه مانند اروپا و چین متمرکز بودند.
هاف‌پست مدعی است که سعودی‌ها تحت فشار آمریکا، چند فعال حقوق بشر زندانی را آزاد کردند و شروع به پایان دادن به عملیات نظامی شرورانه خود در یمن کردند. با این حال، دولت بایدن بسیار بیشتر از آن چیزی که بسیاری از قانون‌گذاران و تحلیلگران خارجی انتظار داشتند، ریاض را پذیرفت و دستاورد خاصی هم گیرش نیامد. در ۲۰۲۲، مک‌گرک بایدن را متقاعد کرد که از عربستان دیدن کند، اما دولت بایدن آن زمان مدعی شد که این امر به مدیریت قیمت نفت پس از شوک وارده به بازار جهانی انرژی ناشی از جنگ اوکراین در آن سال کمک خواهد کرد.
هاف‌پست در ادامه نوشته است که سه ماه پس از سفر بایدن، سعودی‌ها تولید نفت را کاهش دادند که قیمت سوخت را درست قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا بالا برد و دموکرات‌های مضطرب را خشمگین کردند. با این حال، مشخص شد که مک‌گرک و تیمش به دنبال هدفی متفاوت بودند: عادی‌سازی عربستان و رژیم اسرائیل؛ گامی که از توافق دوران ترامپ بین رژیم صهیونیستی و کشورهای کوچک عربی خلیج فارس موسوم به «توافقنامه ابراهیم» بیشتر در چشم خواهد آمد.
هاف‌پست معتقد است که عموماً این ادراک وجود داشت که دولت بایدن علاقه چندانی به گام‌های بزرگ به سوی برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطین ندارد. از نظر یک مقام آمریکایی نبود اقدامات سازنده از جانب بایدن «زنده نگه داشتن این افق امید برای فلسطینیان را بسیار دشوار ساخت. با این حال سخت است که تقصیر آن را به پای یک نفر بیندازیم، اما فکر نمی‌کنم بِرت تأثیر مفیدی [روی تصمیم‌گیری بایدن] داشت.»
بایدن با آتش بازی می‌کند
یک دیپلمات اروپایی در گفت‌وگو با هاف‌پست گفته است که دولت انتظار بدترین وضعیت را داشت زیرا ایالات متحده بر «منطق توافق ابراهیم» تکیه می‌کرد که فقط به دولت فلسطین در نام اشاره می‌کرد: «ما می‌دانستیم که دیر یا زود انفجار جدیدی از خشونت رخ خواهد داد، این یک امر مسلم بود. سوال این بود که چه زمانی؟؛ با این حال غافلگیر این تراژدی شدیم.»
مونتر آیزاک، کشیشی که در بیت‌لحم در کرانه باختری اشغالی زندگی می‌کند و بارها با مقامات آمریکایی برای گفت‌وگو در مورد جامعه مسیحی فلسطین ملاقات کرده است، درباره اقدامات تیم بایدن گفته است:
«آنها اساساً زندان ما را تزئین کردند. تشک‌های بهتری در زندان به ما دادند. آنها منوی غذای ما را ارتقا دادند، اما ما هنوز زندانی هستیم، این یک ایده ساده‌لوحانه است که فکر کنید می‌توانید ما را به پذیرش هرگونه توافقی سوق دهید، و من فکر می‌کنم عواقب آن در چهره معماران این طرح نمایان شد.»
این وبگاه خبری معتقد است که نشانه‌هایی وجود دارد که به محض فروکش کردن جنگ در غزه، تلاش مک‌گرک برای توافق عربستان و اسرائیل در صدر دستور کار بایدن قرار خواهد گرفت. مک‌گرک در نشستی در ماه اکتبر پس از طوفان‌الاقصی گفت: «این دور آخر برای این موضوع نبود، کاملاً برعکس. آنچه قبل ازهفتم اکتبر درست بود، اکنون نیز درست‌تر است. این موضوع اصلی باید مورد توجه قرار گیرد و از آنجا که که حماس تضعیف شده است، ما مصمم هستیم که به حل آن کمک کنیم.»
یک دیپلمات اروپایی به هاف‌پست گفته است که اگر دولت بایدن درک نکند که بحران غزه باید زنگ بیداری برای سیاست‌هایشان باشد، بسیار نگران خواهد بود: «اگر برنامه فقط برای بازگرداندن اوضاع تحت کنترل باشد، مانند روز قبل از بحران، به نظر من یک فاجعه خواهد بود. نمی‌توانید این وضعیت را فقط با تجارت و عادی‌سازی و کسب‌وکار حل کنید.»
هاف‌پست نوشته است که حس غرور مک‌گرک از به انجام رساندن آتش‌بس میان یمن و عربستان سعودی موجب شده است که تصمیم‌گیری را مختل می‌کند: «برت خیلی تأثیرگذار است که با توجه به اینکه تنها تجربه [استقرار] او در منطقه عراق است، نسبتاً باورنکردنی است. برخی می‌گویند که او جرد کوشنر (داماد ترامپ) این دولت است، آدمی حق به جانب و به شدت ناآگاه؛ او همچنین حرف‌شنو یوسف العتیبه (سفیر چرب‌زبان امارات متحده عربی در واشنگتن) است.»
دنیای مک‌گرک
بر اساس گزارش هاف‌پست، فراتر از رفتارهای او با کشورهای خاص، جهان‌بینی گسترده‌تر او برخی از ناظران را نگران می‌کند زیرا می‌گویند او به ملاحظات حقوق بشر به صورت تزئینی نگاه می‌کند تا یک عامل حیاتی برای ثبات بین‌المللی و نفوذ ایالات متحده در خارج از مرزهای خود.
یک مقام سابق آمریکایی پس از بازنشر ویدئوهای حساب رژیم صهیونیستی در صفحه شخصی مک‌گرک حدس می‌زند که این مسئله به دلیل تجربه قبلی او با داعش برایش اهمیت شخصی پیدا کرده است. این مقام سابق گفت: «صورت‌بندی جنگ علیه تروریسم و توصیف اینکه این مبارزه بین خیر و شر است… باعث شعله‌ور شدن تعصب ضد مسلمانان و ضد عرب می‌شود. چنین تشبیهاتی نادرست هستند زیرا آنچه در حال وقوع است، داعش نیست.»
این مقام افزود: «بحرانْ ریشه در یک درگیری سیاسی واقعی با زمینه‌های مشروع برای نارضایتی فلسطینیان دارد. دسته‌بندی آن به‌عنوان یک اقدام دیوانه‌وار، مملو از نفرت داعشی نوعی اطلاعات غلط عمدی است که ما را به پاسخ نزدیک‌تر نمی‌کند و در واقع سیاست‌های نادرست ایجاد می‌کند.»
یکی از مقامات سابق دولت اوباما مک‌گرک را اینگونه برای هاف‌پست توصیف کرد: «او تاکید کمتری بر جنبه حقوق بشری امور دارد، به جز مواردی که به عنوان اهرمی مفید برای نتایج استراتژیک مورد نظر خود استفاده کند.»
یکی از مقامات آمریکایی همچنین گفته است که مک‌گرک در مکالمات داخلی اغلب همکاران خود را از مطرح کردن نگرانی‌های حقوق بشری با دولت‌های دیگر منصرف می‌کند و اغلب می‌گوید که این امر باعث می‌شود آنها از ایالات متحده دور شده و به سمت چین بروند.
مک‌گرک با تمام نفوذی که دارد، در نهایت تصمیم‌گیرنده اصلی سیاست‌های خاورمیانه نیست که موجب برافروختن خشم افکار عمومی و به خطر انداختن منافع ایالات متحده شده است. مقام سابق دولت اوباما در این باره گفت: «او آنچه را که بایدن می‌خواهد به رئیس‌جمهور می‌دهد. بایدن صاحب اصلی این تصمیمات است.»
با این حال، این امر باعث می‌شود از نظر برخی مک‌گرک سزاوار بررسی دقیق‌تر از جمله از سوی بایدن است. یکی از مقامات سابق گفت اگر این فرصت را داشت به بایدن هشدار می‌داد که در اتکا به مک‌گرک مراقب باشد: «بارها و بارها، [رویکرد او] بیشتر از اینکه به ما کمک کند به ما آسیب زده است.»
نظر شما