به گزارش ایمنا، شب یلدا یا شب چله یکی از مهم‌ترین جشن‌های سنتی و فرهنگی در ایران و برخی از کشورهای همسایه مانند افغانستان، تاجیکستان، ارمنستان، پاکستان، ترکیه و سایر نقاط ایرانی تبار جهان است. این روز از غروب آفتاب ۳۰ آذر شروع و در طلوع آفتاب یکم دی به پایان می‌رسد. مردم در شب یلدا با تزئین سفره‌های خود که شامل مواد غذایی مختلف مانند آجیل، میوه‌ها، شیرینی‌ها و غذاهای سنتی است این شب را به عنوان نمادی از امیدواری به روزهای بهتر و طولانی‌تر در آینده و اتحاد و همبستگی خانواده و دوستان دانسته و با توجه به فرهنگ خود آن را جشن می‌گیرند.
بیشتر بخوانید:
تاریخ شب یلدا ۱۴۰۲ در ایران
- تاریخ شمسی شب یلدا برابر با پنجشنبه، ۳۰ آذر ۱۴۰۲ است.
- تاریخ میلادی شب یلدا برابر با ۲۱ دسامبر ۲۰۲۳ است.
- تاریخ قمری شب یلدا برابر با ۷ جمادی‌الثانی ۱۴۴۵ است.
معنی یلدا
یلدا واژه‌ای سریانی به معنای زایش و تولد است اما واژه یلدا در فرهنگ عمومی مردم و زبان فارسی بلندترین شب سال نیز معنا می‌دهد. شب یلدا به عنوان نمادی از تغییر فصل‌هاست که به آن شب چله نیز می‌گویند.
تاریخچه شب یلدا
پیشینه یلدا به زمان بسیار قبل برمی‌گردد ولی زمان دقیق آن مشخص نیست. تعدادی از باستان شناسان با توجه به ظروف سفالی با نقوش ماه‌های ایرانی مانند عقرب و قوچ هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده‌اند، اما یلدا ۵۰۰ سال پیش از میلاد به رسمیت شناخته‌شده و در زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان باستان واردشده است.
تغییر نام شب یلدا
بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران، آئین شب یلدا به «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» تغییر نام یافته و از سال ۱۴۰۳ آئین ایرانی شب یلدا با عنوان جدید در تقویم رسمی ایران ثبت خواهد شد.
آداب و رسوم شب یلدا
همه اعیاد و مناسبت‌های سال با توجه به فرهنگ و سنت هر جامعه‌ای آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد. شب یلدا نیز رسوم مخصوص به خود را دارد که این رسوم با توجه به فرهنگ هر منطقه‌ای متفاوت و بسیار دوست‌داشتنی است.
-
میوه‌های شب یلدا
یکی از معروف‌ترین رسوم شب یلدا تهیه و تزئین میوه‌ها است. در بین انواع میوه‌های پاییزی دو میوه هندوانه و انار بیشترین شهرت و محبوبیت را داشته و پای ثابت سفره‌های یلدایی است.
-
شعرخوانی و شاهنامه‌خوانی در شب یلدا
از زمان‌های قدیم افراد خانواده در کنار یکدیگر جمع می‌شدند و از اشعار قدیمی ایرانی و شاهنامه بازخوانی می‌کردند. این اشعار متعلق به شاهنامه فردوسی، اشعار حافظ، اشعار سعدی و تمثیل‌های قدیمی و محبوب هستند.
-
داستان‌خوانی و فال حافظ
داستان خواندن نیز مانند شعرخوانی از جمله رسوم شب یلدا است که انجام دادن آن در کنار یکدیگر خالی از لطف نیست. فال حافظ نیز تقریباً در تمام خانواده‌های ایرانی و در شب یلدا رایج است.
-
روشن کردن آتش در شب یلدا
از همان دوران باستان، روشن کردن آتش در شب یلدا یکی از سنت‌ها بود اما به مرور زمان و خصوصاً در دوره جاری، این عادت کم‌رنگ‌تراز گذشته شده است.
-
جشن یلدا برای عروس
اصطلاح یلدا برون یا شب چله‌ای برای تازه عروس‌هایی است که هنوز به خانه همسر نرفته‌اند در این شب‌ها در خانه خود منتظر خانواده همسر می‌مانند تا خانواده داماد با کادو، میوه، جواهرات و … به استقبال عروس بروند و معمولاً خانواده عروس و داماد در این مراسم، شب یلدا را با یکدیگر سپری می‌کنند.
آجیل، میوه‌ها و تنقلات شب یلدا
| هندوانه | این میوه جز نمادهای اصلی یلدا و تداعی کننده گرمای تابستان در دل زمستان است. سرخی هندوانه نمادی از خورشید و یادآور گرمای تابستان و حرارت است. باور بر این بوده که اگر مقداری هندوانه در شب چله بخورند؛ در سراسر چله بزرگ و کوچک، از سرما و بیماری در امان خواهند بود. همچنین هندوانه هم مثل انار از میوه‌های پر دانه است و نماد برکت و فراوانی است. |
| انار | میوه اصلی سفره یلدایی انار است. پیشینیان انار را میوه باروری و برکت می‌دانستند. آن‌ها این معنا را از دانه‌های زیاد آن دریافت می‌کردند. همچنین انار به خاطر رنگ قرمزش نماد شادی و خورشید است. در واقع خوردن انار در شب یلدا به خاطر اعتقاد به تأثیر جادوی سرایتی آن بوده است. یعنی آن‌ها با توسل به انار و خوردن آن برکت را از دانه‌های زیاد آن می‌گرفتند و نیروی باروری را در خود افزایش می‌دادند. ا نار و دانه‌های درخشانش از عناصر جدایی ناپذیر یلدا محسوب می‌شوند. |
| چغندر | یکی دیگر از رسوم گذشتگان پختن چغندر و استفاده از آن به شکل لبو در تزئینات سفره یلدا است که نمادی از برکت و روزی است. |
| میوه‌های پاییزی | از دیگر میوه‌های سفره یلدا می‌توان انواع میوه‌های پاییزی را نام برد. در گذشته به همراه انار و هندوانه، میوه‌های فصلی را هم در سفره می‌گذاشتند. میوه‌هایی مثل پرتقال و انواع مرکبات، سیب، خرمالو، گلابی و حتی لبو، شلغم و کدو تنبل می‌توانند جایی در سفره یلدا داشته باشند. |
| آجیل | آجیل ازجمله مغز پسته، بادام، گردو، فندق، انواع تخمه، نخودچی و کشمش است. |
| تنقلات | از جمله نخود برشته، شاهدانه، برنجک، انواع میوه خشک، پاپ کورن و سایر تنقلات است. |
نظر شما