به گزارش ایمنا، محمدعلی صرامی درباره اهمیت ایجاد موزه شهرداری اصفهان اظهار کرد: با شکل‌گیری شهرداری پس از انقلاب مشروطه، این نهاد همواره به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین نهادها در تحولات شهری مطرح بوده است، آنچنان که همراه با فعالیت خود در این دوره نزدیک به ۱۲۰ ساله، شاهد تغییرات عمده‌ای در کالبد و مناسبت اجتماعی اصفهان هستیم.
وی افزود: با این وجود تاکنون زمینه و زیرساخت لازم برای بررسی این تحولات و نقش شهرداری در مسیر آن وجود نداشته است، فضایی که در آن شهرداری با ارائه سوابق و عملکردش بتواند با گفت‌وگوهایی پیرامون شهر، مدیریت شهری را از ساحت فضاهای اجتماعی به یک فضای علمی با مشارکت شهروندان انتقال دهد و این موضوع مهم‌ترین دلیلی است که ضرورت ایجاد موزه شهرداری را قابل دفاع می‌کند؛ در این دوره، نگاه فرهنگی شهردار باعث شد چنین ضرورتی تبدیل به یک پروژه اجرایی شود.
موزه شهرداری و افزایش حس تعلق شهروندان به شهر
وی خاطرنشان کرد: طی این سال‌ها همواره کمبود چنین فضایی احساس شده است، اما ایده و نقشه جامعی برای جبران آن کمبود طراحی نشده است، البته شهرداری اصفهان در دهه ۷۰ شمسی نمایشگاه نصف‌جهان را در همین راستا با کارکرد عملیات‌های عمرانی ایجاد کرد که پس از آن به تناوب توسط شهرداران وقت فعال شد، اما همچنان فاقد یک زمینه دائم برای ارائه درست و معرفی عملکردش بود.
مدیر پروژه موزه شهرداری اصفهان گفت: مجموعه شهرداری در حال حاضر به این نتیجه رسیده است که با استفاده از اسناد و مدارک ۱۲۰ ساله که در منابع مختلف به‌خصوص بایگانی خود محفوظ مانده است، در قالب نهادی به نام موزه به حافظه شهر، شهروندان و مدیریت شهری رجوع و با یک روایت چندجانبه زمینه گفت‌وگو و مشارکت را فراهم کند.
وی با اشاره به انواع تقسیم‌بندی موزه‌ها در قالب موزه‌های کالبدی، موضوعی یا اثرمحور اضافه کرد: این موزه به‌عنوان یک موزه موضوع‌محور تاریخی تعریف می‌شود که تلاش می‌کند به دور از شیء‌محوری تاریخ تحولات مدیریت شهری اصفهان را در معرض بحث و گفت‌وگو قرار دهد.
صرامی تصریح کرد: سطح موزه نیز با توجه به حوزه عملکردی رده‌بندی موزه‌های تعریف شده در سازمان میراث فرهنگی یک موزه محلی شناخته می‌شود؛ در حال حاضر چنین موزه‌ای با این موضوع و رویکرد در شهرداری‌های ایران وجود ندارد، هر چند شهرداری‌های شهرهای تبریز و اردبیل اقدام به راه‌اندازی موزه شهرداری کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد هدف این شهرها بیشتر ارائه سوابق و عملکردشان باشد و به سیر توسعه و تحولات شهری توجهی نداشته باشند.
وی ایجاد توسعه حافظه سازمان شهرداری را یکی دیگر از مهم‌ترین اهداف مدیریت شهری در مسیر ایجاد این موزه دانست و خاطرنشان کرد: نگهداری دقیق اسناد و مدارک مدیریت شهری به شکل‌گیری حافظه سازمانی در مدیریت شهری منجر می‌شود، همچنین زندگی پرشتاب امروزی باعث شده شهروندان ارتباط لازم را با شهرشان نداشته باشند و تأسیس چنین موزه‌ای می‌تواند با کمک به شناخت بهتر آن‌ها از شهر، حس تعلقشان نسبت به آن را افزایش دهد.
قرار گرفتن شهرداری در معرض نقد و ارزیابی
مدیر پروژه موزه شهرداری اصفهان با یادآوری اینکه قرار گرفتن شهرداری در معرض نقد و ارزیابی و قدم گذاشتن در مسیر نیک‌نامی هدف مهم دیگری است که می‌تواند به‌عنوان چشم‌اندازی برای آینده مدیریت شهر اصفهان در موزه شهرداری در نظر قرار گیرد، تصریح کرد: در این مسیر می‌توان با ارائه خواسته‌ها، دلایل، فعالیت‌ها، اهداف و نتایجی که به دست آمده ارتباط مؤثر و قابل اطمینان‌تری با شهروندان ایجاد کرد، در واقع شهرداری برای ارائه اقداماتش می‌تواند خود را در یک اتاق شیشه‌ای قرار دهد تا امکان نظارت و ارزیابی بر عملکردش فراهم باشد.
وی ادامه داد: بنابراین در کنار شهروندان، متخصصان حوزه‌های شهری و گردشگران، مدیران شهری نیز یکی دیگر از مهم‌ترین مخاطبان چنین موزه‌ای هستند، چه مدیرانی که پیش‌تر بر مسند کار بوده‌اند و چه کسانی که در حال حاضر در بدنه مدیریت شهری حضور دارند، از دریچه چنین موزه‌ای می‌توانند نتیجه عملکرد خود را دقیق‌تر ارزیابی و رصد کنند و در این راستا اگر موزه در ارائه اقداماتش به چنین مرحله‌ای برسد، می‌توانیم ادعا کنیم یکی از اهداف مهم شهرداری محقق می‌شود.
صرامی ایجاد بستری برای ارتباطات بین‌المللی را آخرین تأسیس هدفی دانست و گفت: با تأسیس این موزه می‌توان به تحقق آن امیدوار بود؛ به همان اندازه که ما زمینه‌ای برای ارائه فعالیت‌های شهرداری نداریم، بستر مناسب و جامعی نیز برای معرفی اصفهان به دیگران نداریم، در واقع شهرداری اصفهان می‌تواند با توجه به ویژگی‌های تاریخی، فرهنگی و پیوند خواهرخواندگی این شهر با دیگر شهرهای مشابه دنیا و ایجاد زیر ساخت‌های لازم، امکانی بهتر و در شأن برای آشناسازی بیشتر شهرهای پر ریشه از اصفهان در عرصه بین‌الملل فراهم کند.
عمارت باغ‌زرشک موزه شهرداری می‌شود
وی با اشاره به موقعیت مکانی این موزه گفت: مناسب‌ترین مکانی که در شرایط فعلی برای تأسیس این موزه در نظر گرفته شده عمارت باغ‌زرشک (کوشک کارخانه صنایع پشم) است؛ اهمیت این ساختمان از لحاظ تاریخی تأسیس هم‌زمان آن با دوران تحول شهری اصفهان پس از مشروطه و شکل‌گیری شهرداری است که با این نگاه گزینه مناسبی برای انتخاب موزه و روایت آن به نظر می‌رسد؛ این عمارت در خیابان چهارباغ بالا به عنوان ساختمان اداری سابق کارخانه صنایع پشم در ۲ طبقه با زیربنای ۱۲۰۰ متر مربع ساخته شده است و در حال حاضر نزدیک به ۵۵۰۰ متر مربع عرصه دارد که علاوه بر ساختمان عرصه این مکان نیز به پیشنهاد مدیریت شهری برای طراحی موزه پیش‌بینی شده است.
مدیر پروژه موزه شهرداری اصفهان با بیان تقسیم رویکردهای موزه شهرداری به دو بخش، ادامه داد: رویکردهای فناورانه و رویداد محور برای این موزه تعیین شده است، چرا که اولاً با تعاریف جدید موزه، مهم‌ترین مسئله‌ای که چالش موزه‌ها در دهه‌های اخیر شده تبدیل آن‌ها به گورستان اشیا است و به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین راهبردها می‌تواند رویدادمحوری آن‌ها باشد، چرا که با پویایی فضا در عمل امکان ایستایی از آن سلب خواهد شد و دوم آن که با توجه به موضوع موزه و کالبد میراثی آن ما ناگزیر به انتخاب روش‌های غیرثابت برای ارائه و استفاده حداکثری از منابع دیجیتال، تجهیزات نوین و فناورانه خواهیم بود.
تلاش برای ایجاد موزه‌ای زنده و خانواده‌محور
وی همچنین این موزه را یک موزه شهری و روایت‌محور دانست و اضافه کرد: همجواری عمارت باغ‌زرشک با محور تاریخی چهارباغ بالا، ظرفیت ویژه‌ای ایجاد می‌کند تا یک فضای شهری با عملکرد فرهنگی ایجاد شود.
صرامی با تاکید بر تبدیل موزه‌ها به فضاهای مؤثر و خانواده محور شهری خاطرنشان کرد: موزه‌ها تلاش می‌کنند با توجه به ماموریت‌هایی که برایشان تعریف شده ارتباط موثرتری با عموم برقرار کرده و مخاطب را بیشتر درگیر فعالیت‌ها و اهداف‌شان کنند. در این راستا روایت، نقش تعیین‌کننده دارد، چرا که هر موزه‌ای با انتخاب یک سناریوی مناسب می‌تواند بر مخاطب خود تأثیر بگذارد و سپس اقدام به مخاطب‌سازی کند؛ به نظر می‌رسد اسناد و عکس‌های مدیریت شهری این جذابیت را دارند که با انتخاب یک سناریوی تأثیرگذار، در جذب حداکثری گروه‌های مختلف شهری موفق شوند.
وی سپس با اشاره به اینکه اداره کل ارتباطات و امور بین‌الملل مناسب‌ترین فضا از نظر ساختار اداری است تا موزه شهرداری ذیل آن قرار بگیرد، ادامه داد: ضرورت اصلی راه‌اندازی این نهاد ایجاد بستری برای ارائه سوابق و عملکرد شهرداری است که در آن بتوان با گفت‌وگوهایی پیرامون شهر، مدیریت شهری را از ساحت فضاهای اجتماعی به یک فضای علمی با مشارکت شهر انتقال داد، بنابراین اداره کل ارتباطات و امور بین‌الملل مناسب‌ترین انتخاب در این زمینه با توجه به ماموریت‌هایش به نظر می‌رسد.
طراحی این موزه را نیازمند همکاری تخصص‌های مختلف است
مدیر پروژه موزه شهرداری فرآیند طراحی این موزه را نیازمند همکاری تخصص‌های مختلف دانست و افزود: دست‌کم باید از تخصص‌هایی چون موزه‌داری، معماری، شهرسازی، معماری داخلی، امور فرهنگی-پژوهشی، باستان‌شناسی، تاریخ، پژوهش هنر، سناریست یا کارگردان هنری در فرایند طراحی موزه استفاده کرد، در این راستا تعریف برنامه‌ی همکاری مؤثر و مفید بین این رشته‌ها به‌ویژه زمانی که قرار است در بافت تاریخی شهر یعنی در همسایگی چهارباغ و عمارتی واجد ارزش‌های کالبدی و تاریخی با انبوهی از سرمایه‌های فرهنگی همجوار مثل سی‌وسه‌پل و کارخانه ریسباف دست به تغییرات بزنیم، موضوع بسیار حساسی است که هر گونه اشتباهی در آن، نتایج غیرقابل جبرانی برای شهر خواهد داشت، بنابراین برای این پروژه تلاش کردیم ضمن پیشبرد سریع طرح در تعریف فرآیند آن، احتیاط حداکثری داشته باشیم.
وی ادامه داد: برای تأسیس هر موزه‌ای در اولین اقدام به دو بخش مطالعه طرح محتوایی و طراحی کالبد یا معماری نیاز است اما این بار به جای واگذاری این دو بخش به یک مشاور در ابتدا اقدام به تهیه بخش‌های اصلی طرح محتوایی کردیم و سپس با انتخاب طراح معمار در تلاشیم بین این دو بخش هماهنگی‌های لازم ایجاد شود.
صرامی تصریح کرد: در بخش اول یا طرح محتوایی با تشکیل شورای راهبردی اهداف، چشم‌انداز و ضرورت ایجاد موزه با توجه به شرایط فرهنگی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی تهیه و بر این اساس با بررسی نمونه‌های مشابه توجیهات محتوایی برای مکان پیشنهادی آماده و مقرر شد تا فضاهای نمایشگاهی موزه به دو بخش گالری‌های ثابت و غیردائم تقسیم شود، بنابراین سه سند مطالعاتی به عنوان اسناد بالادستی طراحی معماری به شرح زیر آماده شد تا در زمان لازم در اختیار طراحان معمار قرار گیرد.
وی با بیان اینکه روایت موزه با استفاده از پیشینه مکان، اسناد، تاریخ شفاهی و مکتوب شهرداری، اشیا شکل گرفت، خاطرنشان کرد: این روایت با ایجاد انسجام بین عناصر مذکور به عنوان سناریوی پیشنهادی برای گالری دائم موزه تهیه شد و بر این اساس در گالری غیردائم (موقت) به صورت دوره‌ای و بر اساس مسائل، مشکلات، راهکارها و اقدامات مدیریت شهری رویدادهای مرتبط برگزار خواهد شد.
مدیر پروژه موزه شهرداری با بیان اینکه سند مطالعاتی دوم سند دوم شناسنامه‌سازی و شکل‌گیری حافظه تاریخی و سازمانی ۱۲۰ ساله شهرداری به وسیله همه اسناد و مدارک شهرداری اصفهان برای تشکیل گنجینه موزه است، تصریح کرد: منابع اصلی این گنجینه عبارتند از اسناد تاریخی، نقشه‌های شهری، توافقنامه‌های بین‌المللی، گزارش‌ها، تحقیقات، فیلم‌ها و عکس‌های شهری. مجموعه این اسناد (شامل مدارک بایگانی شهرداری و گنجینه اسناد ملی) که بالغ بر بیش از ۵۰ هزار سند فیزیکی است مقرر شده است بعد از گردآوری کامل و دیجیتال‌سازی روی سامانه‌های الکترونیکی موزه شامل پورتال موزه شهرداری اصفهان و آرشیو اسناد و مدارک موزه شهرداری قابل دسترس باشد.
وی با یادآوری اینکه آثار نمایشگاه نصف جهان شامل بخشی از وسایل و ادوات اداری و هدایای خواهرخوانده‌ها طبقه‌بندی و شناسنامه‌سازی شد، گفت: این آثار به‌عنوان سرمایه‌های معنوی شهرداری در فضای مناسب گنجینه نگهداری و در زمان لازم برای رویدادهای تعریف شده، استفاده خواهند شد.
صرامی با بیان اینکه در بخش دوم مطالعات که شامل طراحی معماری موزه است، برای نخستین بار در شهرداری شاهد دو تجربه هستیم، توضیح داد: نخست آن که برای انتخاب مشاور معمار، از روش خرید کانسپت استفاده کردیم. ابتدا حدود ۳۰ گروه با معیارهای از جمله تجربه مطالعات نظری یا پروژه‌های اجرایی در کالبد و بافت تاریخی، زیست در اصفهان و اعتبار ملی به‌واسطه کسب رتبه‌های موثق معماری دعوت به همکاری شدند و از میان ۸ گروه که برای همکاری اعلام حضور کردند در نهایت با انتخاب هیئت داوران سه‌نفره گروه برای تهیه کانسپت پیشنهادی مشخص شدند، سپس با برگزاری جلسات مشترک بین آن‌ها و شورای راهبردی مطالعات محتوایی مورد اشاره در بالا به‌عنوان اصلی‌ترین بخش مطالعات پشتیبان موزه در اختیارشان قرار گرفت تا هر دو بخش محتوایی و کالبدی موزه با کمترین تعارض و بیشترین هماهنگی پیشرفت و رشد داشته باشد.
وی در پایان گفت: اکنون در آستانه برپایی نمایشگاهی از آثار این سه گروه یا معمار منتخب هستیم که نخستین رویداد رسمی موزه شهرداری نیز خواهد بود و در آن با ارزیابی داوران، طراح نهایی موزه مشخص خواهد شد. در این ارزیابی، دومین تجربه‌ای که برای بار نخست در طراحی‌های مدیریت شهری شاهد خواهیم بود، داوری مردمی است و فرآیند قضاوت مردمی نیز در انتخاب طراح اصلی مؤثر خواهد بود. امیدواریم با برنامه‌ریزی دقیق و حضور و توجه مردم، زمینه مناسبی برای برپایی موزه و برگزاری رویدادهای دیگر فراهم شود.
نظر شما