آنفلوانزا؛ تهدید جدی فصل سرما

به گزارش خبرنگار ایمنا، آنفلوانزا یک بیماری واگیردار است که توسط نوعی ویروس آران‌ای از خانواده ارتومیکسوویریده ایجاد می‌شود، این نوع ویروس‌ها در پرندگان و پستانداران بیماری ایجاد می‌کند که در ریه قرار می‌گیرد، این بیماری تنفسی حاد و واگیردار است و ویروس آن، گونه‌های متعددی دارد، بیماری آنفلوانزا در تمام طول سال رخ می‌دهد، اما بیشترین زمان فعالیت آن در ماه‌های سرد سال است.

شدت این بیماری در میان افراد مختلف متفاوت است، اما در بیشتر مواقع به عطسه، سرفه و خستگی منجر می‌شود، سویه‌های مختلفی از ویروس این بیماری وجود دارد، هر سال محققان شایع‌ترین سویه‌های مربوط به آنفلوانزا را مشخص می‌کنند تا از آن‌ها برای تهیه واکسن استفاده کنند.

گاهی افراد مبتلا به آنفلوانزا حتی بدون مراجعه به پزشک یا مصرف دارو بهبود می‌یابند، اما برخی افراد مبتلا به آنفلوانزا به شدت بیمار می‌شوند، این گروه اگر بیش از ۶۵ سال داشته یا مبتلا به یک بیماری مانند دیابت، بیماری قلبی، آسم و بیماری کلیه باشند و زنان باردار و کودکان زیر پنج سال در معرض خطرات بیشتری هستند، همچنین تشخیص تفاوت بین آنفلوانزا و سرماخوردگی می‌تواند دشوار باشد، سرماخوردگی به طور تقریب همیشه بدون ایجاد هیچ گونه مشکل جدی رفع می‌شود، در حالی که آنفلوانزا می‌تواند عارضه‌های جدی‌تری مانند عفونت ریه ایجاد کند، تشخیص آنفلوانزا در اوایل بیماری می‌تواند کمک کند تا به طور متناسبی درمان و از عارضه‌های ثانویه آن جلوگیری شود.

عمده علائم بیماری آنفلوانزا، تنفسی است

رضا فدایی، متخصص بیماری‌های عفونی و مدیرگروه مبارزه با بیماری‌های عفونی مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به اینکه آنفلوانزا یک بیماری تنفسی است، اظهار می‌کند: این بیماری به وسیله ویروس آنفلوانزا ایجاد می‌شود که از راه ترشح‌های تنفسی هنگام عطسه، سرفه و صحبت کردن در فاصله نزدیک از فرد مبتلا به دیگری منتقل می‌شود، وقتی ترشح‌های تنفسی فرد بیمار روی سطوح بنشیند و فرد دیگری آن سطح را لمس کرده و سپس دست خود را به دهان و بینی بزند امکان دارد به بیماری آنفلوانزا مبتلا شود.

وی با بیان اینکه عمده علائم بیماری آنفلوانزا، تنفسی است، می‌افزاید: قابلیت بیماری آنفلوانزا در ایجاد اپیدمی بوده و می‌تواند همه‌گیری ایجاد کند، در مقاطع مختلفی در تاریخ ثبت شده که بیماری آنفلوانزا باعث همه‌گیری جهانی شده است، آنفلوانزا دارای چند نوع ویروس دارد و با شماره‌گذاری این نوع ویروس‌ها از همدیگر تفکیک می‌شوند و آنفلوانزای A و B وجود دارد و هر کدام از آنها نیز دارای انواع متفاوتی هستند.

متخصص بیماری‌های عفونی تصریح می‌کند: تفکیک نوع‌های آنفلوانزا از نظر عملی مهم بوده و هر نوعی نیازمند مراقبت و درمان است، آنفلوانزا بیماری بسیار مهمی است و می‌تواند اپیدمی‌های وسیعی ایجاد کند، این بیماری ویژگی‌هایی دارد و از سرما خوردگی تفکیک می‌شود، وقتی ویروس آنفلوانزا وارد بدن فردی می‌شود، چند روزی علامتی ندارد و دوره نهفتگی بیماری طی می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: وقتی که علامت بیماری شروع شود، به طور معمول بیماری آنفلوانزا با یک تب ناگهانی خواهد بود، به نحوی که بیمار ساعت شروع بیماری خود را به یاد می‌آورد و همراه با بدن درد، گلودرد و سرفه است و در بعضی از بیماران احتمال بروز علائم گوارشی مانند اسهال وجود دارد.

بیماری آنفلوانزا با سرماخوردگی متفاوت است

فدایی در مورد علائم بیماری آنفلوانزا توضیح می‌دهد: سرفه‌های بیمار ممکن است خشک یا همراه با خلط گلو باشد، از نظر علائم ظاهری بیماری آنفلوانزا با سرماخوردگی متفاوت است، به طور معمول در بیماری سرماخوردگی تب وجود ندارد یا مختصر است و بیمار دچار عطسه، آبریزش از بینی و چشم‌ها است و بدن درد شدیدی ندارد، اما بیماری آنفلوانزا یک بیماری خشک است عطسه و آبریزش بینی کمتر وجود دارد.

وی درباره سرعت انتشار ویروس آنفلوانزا تاکید می‌کند: وقتی که بیماری مبتلا به آنفلوانزا می‌شود هنگامی که عطسه و سرفه می‌کند و زمان صحبت کردن ویروس را با ذرات تنفسی از ریه تا حدود دو متر پخش می‌کند و اگر این ویروس وارد دستگاه تنفسی افراد دیگر شود آنها را بیمار می‌کند، وقتی بیمار مبتلا به آنفلوانزا سطوح پُرتماس مانند دستگیره در، میز و صندلی‌ها را لمس کند، افراد دیگری که این سطوح را لمس می‌کنند و دست خود را به بینی و دهان بزنند مبتلا به بیماری آنفلوانزا می‌شوند.

مدیرگروه مبارزه با بیماری‌های عفونی مرکز بهداشت استان اصفهان در خصوص عوارض ویروس آنفلوانزا می‌گوید: آنفلوانزا یک بیماری حاد تنفسی است و بیمار با مشکل عطسه، سرفه خشک و بیماری تنفسی تا چند روز درگیر است و به مرور با درمان بهبود پیدا می‌کند، در مواردی بیماری آنفلوانزا ممکن است عوارض دیگری ایجاد کند و این بیماری در شرایط اپیدمی به همین مسائل وابسته است، اگر ویروس به محدوده گلو اکتفا نکند و در بدن انتشار پیدا کند ایجاد عفونت ریوی می‌کند که موجب گرفتاری ریه با بیماری آنفلوانزا می‌شود، همچنینی احتمال دارد ویروس آنفلوانزا در ریه موجب شود که سایر عوامل بیماری‌زا نیز وارد ریه شده و عفونت ریه را ایجاد کنند.

وی خاطرنشان می‌کند: در بیماران مبتلا به آنفلوانزا باید یادآوری شود اگر تب بدن آنها بیش از سه روز طول کشید یا تب بدن آنها قطع شد و دوباره تب کردند یا رو به وخامت حال رفته و دچار کم اشتهایی شده و نتوانند صحبت کنند، امکان دارند که ریه بدن گرفتار بیماری آنفلوانزا شده باشد و باید تحت درمان قرار گیرند.

لزوم خودمراقبتی در گروه‌های پرخطر

فدایی در مورد اهمیت خودمراقبتی از ابتلاء به آنفلوانزا در گروه‌های پرخطر می‌گوید: در بین برخی از گروه‌های جمعیت علائم بیماری آنفلوانزا و ریوی شیوع بالاتری دارد، مانند کودکان زیر پنج سال ضروری است والدین از آنها خودمراقبتی بیشتری داشته باشند، باید والدین توجه کنند که سیر بیماری آنفلوانزا در کودک به چه شکلی پیش می‌رود و دستورهای پزشکی را رعایت کرده و داروهای تجویزی را استفاده کنند، گروه سالمندان یعنی افراد بالای ۶۵ سال باید آگاه باشند که بیماری آنفلوانزا به سادگی از بدن آنها نگذرد و ایجاد مشکلات نکند.

وی ادامه می‌دهد: افرادی که از قبل دچار بیماری هستند از قبیل مبتلایان به بیماری دیابت، بیماری ریوی و آسم، بیماران دارای مشکلات قلبی اگر مبتلا به ویروس آنفلوانزا شدند، باید بدانند توجه به سلامت بسیار مهم است تا ویروس به سمت ریه بدن آنها تسری پیدا نکند.

متخصص بیماری‌های عفونی تاکید کرد: افرادی که به دلایلی داروهای محدود کننده ایمنی مصرف می‌کنند، بیماران پیوندی و زنان باردار از گروهایی هستند، اگر مبتلا به آنفلوانزا شوند علاوه‌بر درگیری حلق و بینی احتمال تسری ویروس به ریه آنها هم وجود دارد، اگر در بین این گروه‌ها با ابتلاء به بیماری آنفلوانزا تب بیمار دوباره بازگشت، تنگی نفس پیدا کرد و قدرت خوردن، آشامیدن و ایستادن را از دست داد یا کاهش هوشیاری پیدا کرد، احتمال دارد دچار عوارض بیماری آنفلوانزا شده باشد و باید تحت درمان قرار گیرد.

ضرورت تزریق واکسن آنفلوانزا برای بیماران زمینه‌ای

عباس رضایی، فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره لزوم تزریق واکسن آنفلوانزا اظهار کرد: تزریق واکسن آنفلوانزا برای تمام افراد بالای شش ماه توصیه می‌شود، همچنین بهترین زمان تزریق ابتدای شهریورماه تا آخر مهرماه است. تزریق واکسن آنفلوانزا در افرادی که سابقه حساسیت شدید به واکسن‌ها، تخم‌مرغ، ژلاتین، مواد نگهدارنده و سابقه بیماری گیلن باره دارند، ممنوع است.

وی تاکید می‌کند: افرادی که مشکل قلبی دارند به طور حتم باید واکسن آنفلوانزا تزریق کنند، تزریق واکسن آنفلوانزا در شهریورماه یا مهرماه تفاوتی ندارد، اما هرچه زودتر واکسن آنفلوانزا برای افراد به‌ویژه بیماران زمینه‌ای تزریق شود، بهتر است.

فوق تخصص ریه، آسم و آلرژی تصریح می‌کند: تزریق واکسن آنفلوانزا برای کودکان هم ضروری است و برای افراد ۶۰ یا ۷۰ سال واکسن آنفلوانزای خارجی و ایرانی مورد تأیید است و افراد در این سنین نیز باید واکسن آنفلوانزا را تزریق کنند. باید دانست همین واکسن‌ها مرگ‌های فاجعه‌بار سرخک و فلج اطفال را ریشه‌کن کردند، پس ضروری است که واکسن آنفلوانزا در این فصل برای تمام افراد تزریق شود.

شیوع بیشتر آنفلوانزا در کودکان نسبت به بزرگسالان

عباسعلی طرفه، متخصص بیماری‌های عفونی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به پیک‌های آنفلوانزا در فصل سرما، اظهار می‌کند: بیماری آنفلوانزا در کودکان شیوع بیشتری نسبت به بزرگسالان دارد، در فصل‌های پاییز و زمستان شاهد دو پیک از آنفلوانزا هستیم، یکی حوالی آبان‌ماه و پیک بعدی اواخر دی و بهمن‌ماه رخ می‌دهد، از این‌رو توصیه می‌کنیم افرادی که بر اساس بیماری‌های زمینه‌ای یا سیستم ایمنی ضعیف جزو دسته پرخطر (های‌ریسک) قرار دارند، نسبت به تزریق واکسن کرونا و آنفلوانزا اقدام کنند.

وی اضافه می‌کند: نخستین و مهم‌ترین راه پیشگیری از مبتلا به بیماری آنفلوانزا، رعایت بهداشت فردی و شست‌وشوی مرتب دست‌ها است، همچنین استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ از دیگر راهکارهای پیشگیری از آنفلوانزا است.

متخصص بیماری‌های عفونی درباره بهترین زمان مراجعه به پزشک برای درمان بیماری آنفلوانزا می‌گوید: افرادی که بیماری زمینه‌ای ندارند، اما پس از گذراندن سه تا چهار روز از بیماری احساس تنگی نفس، افزایش شدت سرفه داشته و حال عمومی آن‌ها با گذر زمان وخیم‌تر شده است، باید به پزشک مراجعه کنند، اما افرادی که دچار نقص ایمنی یا بیماری‌های زمینه‌ای پیشرفته مانند دیالیز، مشکل کبدی مبتلا به سیروز هستند، بهتر است همان روزهای ابتدایی بیماری تحت نظر پزشک قرار گیرند.

طرفه در خصوص اهمیت درمان بیماری‌ها، تصریح می‌کند: پس از تشخیص پزشک، درمان به صورت علامتی انجام می‌شود، یعنی بر اساس هریک از علائم موجود در بیمار دارو تجویز می‌شود و نیاز به درمان اختصاصی ندارد، مگر اینکه فرد مبتلا جزو دسته افراد پرخطر یا های ریسک باشد، افرادی که مبتلا به دیابت، بیماری‌های کبدی، پیوند کلیه، بیماری‌های کلیوی، فشارخون و نقص ایمنی هستند، در دسته بیماران های‌ریسک قرار می‌گیرد، در این صورت تصمیمات درمانی از ابتدا نیاز به اقدامات اختصاصی و توجه بیشتری دارد.

فصل پاییز زمان اوج بسیاری از بیماری‌های ویروسی است و در این فصل عفونت‌های ویروسی به‌راحتی قابل انتقال هستند و می‌توانند برای کودکان، افراد مسن، زنان باردار و افرادی که ضعف سیستم ایمنی بدن دارند، خطرناک باشند، یکی از عوامل مهم و مؤثر در شیوع سرماخوردگی و سایر بیماری‌های تنفسی تجمع افراد در زیر یک سقف است و برای به حداقل رساندن خطر انتقال بیماری‌های تنفسی شایع، باید تهویه فضاهای سربسته مورد توجه قرار گیرد و در و پنجره‌ها در فواصل معینی باز شوند تا تهویه هوا به‌خوبی انجام شود.

همچنین واکسینه شدن در برابر آنفلوانزا، به همان اندازه که برای بزرگسالان مهم است، برای کودکان نیز اهمیت دارد، بیشتر پزشکان، تزریق سالانه واکسن آنفلوانزا از سن شش ماهگی برای همه افراد، از پیر و جوان و کودک را توصیه می‌کنند که ترجیحاً در اواخر شهریور و اوایل مهر ماه می‌تواند تزریق شود تا زمان کافی برای ایمن‌سازی بدن پیش از شروع کامل فصل آنفلوانزا وجود داشته باشد، لذا تمام افراد باید علاوه بر رعایت نکات بهداشتی برای تزریق واکسن نیز اقدام کنند.

گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار ایمنا