به گزارش خبرنگار ایمنا، اصطلاح بازماندگی از تحصیل برای گروه سنی بین شش تا ۱۷ سال به کار میرود که یا هرگز به مدرسه نرفتهاند یا پس از گذر چند سال با ناملایمات و شرایط زندگی مجبور به ترک محل آموزش و تحصیل شدهاند، یعنی در زمان ساعات کار مدارس، خارج از مدارس هستند و به هر دلیل وارد چرخه آموزش نشدهاند یا پس از مدتی کوتاه از آن خارج شدند.
در واکاوی این مسئله مهم اجتماعی و فرهنگی دلایل مختلفی نقش دارد که بر اساس تحقیقات، بیماری والدین، آگاهی نداشتن از اهمیت تحصیل دختران، مرگ یکی از والدین، بدهی خانواده، بیماری کودکان و مشکلات مادی خانوادگی، از دست رفتن بسیاری از روزهای مدرسه، گرفتن نمرات ضعیف، شکست تحصیلی، دوست نداشتن مدرسه، ناسازگاری با تکالیف مدرسه، نبود همکاری با عوامل مربوط به خانواده، نگهداری از یکی از اعضای خانواده، دسترسی به مدرسه، مشارکت جامعه، وادار کردن کودکان به کار اجباری، مهاجرت، به کار گرفته شدن، معلولیت، مسائل و مشکلات اقتصادی وارد چرخه تحصیل نشدهاند یا در نیمه راه از ادامه بازماندهاند، در این میان چند سالی است که آموزش و پرورش در راستای انسداد مبادی بیسوادی برای شناسایی و جذب کودکان بازمانده از تحصیل به طور جدی ورود کرده است تا بتواند حداقل تعدادی از این کودکان را به مدرسه بازگرداند.
۵۵ هزار بازمانده از تحصیل دوره ابتدایی جذب مدرسه شدند
معصومه نجفی پازوکی، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: متناسب با آنچه سند تحول خواسته بود، نقشه راهی را در دوره ابتدایی تدوین کردیم که برنامهها باید از کجا شروع شده و به کجا برسد، این نقشه راه نظام مند و واقعی است که اولین مؤلفه آن دسترسی همه دانش آموزان به موضوع آموزش، سپس متفاوت بودن فضای آموزشی است.
وی افزود: فضای آموزشی در دوره ابتدایی نباید به این صورت باشد که معلم کنار تخته فقط تدریس کند بلکه معلم باید طراحی آموزشی کرده و در کلاس موقعیت یادگیری ایجاد کند تا بچهها در کلاس از طریق همسالان خود آموزش را کشف کنند و در این راستا باید به معلم آموزش داده میشود.
معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: بعضی نقدها این است که ارزشیابی توصیفی در دوران ابتدایی باعث شده دانشآموز ابتدایی آنچنان که باید از سواد لازم برخوردار نباشند، حتی به این امر فکر کردیم که نهادهای بیرونی چطور میتوانند کمک حال آموزش و پرورش باشند تا به سمت مدرسه محوری و مرجعیت مدرسه برویم، تمام این گزارهها در نقشه راه آمده است و برای این نقشه راه برنامه خاص داریم.
دلایل بازماندگی از تحصیل در مقطع ابتدایی
وی با اشاره به اهمیت دسترسی همه بچهها به آموزش به عنوان اولین مؤلفه نقشه راه یاد شده، اضافه کرد: سال گذشته تطبیق آمار سامانه دانش آموزی سیدا و سامانه ثبت احوال، تعداد دانش آموزان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی را ۲۰۵ هزار نفر نشان میداد. سامانه دقیقتری برای آن طراحی شد و بر آن اساس برای تک تک ۲۰۵ هزار نفر یک شخص پیگیری کننده در کل کشور فرستادیم و این شخص به آدرس منزل تک تک این دانش آموزان مراجعه کرد تا متوجه شویم این بچه اگر مدرسه نیست کجاست؟. پیگیری کنندهها مراجعه کردند و وضعیت بچهها مشخص شد.
نجفیپازوکی گفت: مشخص شد که درصدی از این بچهها فوت کردند، درصدی به خارج کشور مهاجرت کردهاند، تعدادی کودک استثنایی بودند، تعدادی بیماری صعبالعلاج داشتند، درصدی نیز مربوط به بچههایی میشد که والدین آنها اجازه تحصیل آنها را نمیدادند. درصد اندکی نیز کودک کار بودند. البته درصد اندکی از بچههای ابتدایی کودک کار بودند و به این واسطه بازمانده از تحصیل شده بودند که رقم آن نزدیک ۰.۱۰ درصد (۱۰ صدم درصد) و خیلی کم است.
وی با بیان اینکه سامانه دقیقی که برای شناسایی بازماندگان از تحصیل طراحی شد توانست آمار بازماندگان از تحصیل مقطع ابتدایی را شفاف کند، افزود: توانستیم از ۲۰۵ هزار بازمانده از تحصیل ۵۵ هزار نفر را جذب مدرسه کنیم، یعنی حدود ۲۷ درصد کودکان بازمانده از تحصیل را توانستیم به مدرسه برگردانیم، اکنون متناسب با عاملی که باعث بازماندگی از تحصیل شده، بسته حمایتی طراحی شده است و در این راستا جلسات متعدد با سازمان استثنایی، کمیته امداد و وزارت بهداشت و… داشتیم تا اگر میشود، این بچهها را به مدارس برگردانیم و اگر نمیشود ما با بسته آموزشی پیش آنها برویم تا این کودکان نیز آموزش عمومی را دریافت کنند.
معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش با اشاره به استقرار نظام دوری در ۶۴۰ کلاس درس و برای حدود ۱۸ هزار دانشآموز طی امسال، تاکید کرد: بستههای طراحی آموزشی برای پایه اول ابتدایی که همراه با بازی است برای ۸ هزار روستا فرستاده شده است که بازخورد خوبی از معلمان در این راستا دریافت کردیم.
ضرورت توجه به آموزش از راه دور برای بازماندگان از تحصیل
محمدرضا ابراهیمی، مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان در گفتوگو با خبرنگار ایمنا، یکی از بهترین راهکارها برای کاهش میزان بازماندگان از تحصیل و افزایش نرخ گذر، تقویت و توسعه مراکز آموزش از راه دور میداند و میگوید: آموزش از راه دور یکی از راههای مهم و مؤثر برای افزایش ضریب نفوذ آموزش است.
وی با اشاره به اینکه دو آسیب و چالش مهم حال حاضر آموزش و پرورش میزان بازماندگان از تحصیل و نرخ گذر است، اظهار میکند: یکی از بهترین راهکارها برای کاهش میزان بازماندگان از تحصیل و افزایش نرخ گذر، تقویت و توسعه مراکز آموزش از راه دور است.
مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان برخورد با متخلفان در حوزه آموزش از راه دور را یکی از ضروریترین اقدامات میداند و میافزاید: لازم است اقدامات مثبت این مدارس را دید و مورد تشویق قرار داد، اما از معدود تخلفاتی که وجود دارد نیز نباید گذشت و باید به آن رسیدگی کرد.
وی تصریح میکند: هرچند معتقد هستیم که کیفیت آموزش حضوری به علت آسیبهای مختلف برای دانشآموزان بسیار مناسبتر از آموزش غیرحضوری است، اما این نوع یادگیری و تدریس را برای افرادی که شرایط ویژه دارند به رسمیت میشناسیم و از آن حمایت میکنیم.
ابراهیمی خاطرنشان میکند: توجیه مدیران و رؤسای آموزش و پرورش نواحی و مناطق در خصوص اهمیت، جایگاه و شیوههای مدارس آموزش از راه دور یکی از اقداماتی است که باید انجام شود و آنها نیز باید مدیران مدارس را توجیه کنند تا مشکلاتی که ناشی از تصورات اشتباه است، رفع شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از رسالتهای آموزشوپرورش این است که هیچ دانشآموز واجبالتعلیمی از آموزش بیبهره نباشد، میگوید: جامعه در دوران شیوع کرونا با مشکلهای متعددی روبهرو بود که یکی از آنها مباحث دانشآموزان بازماندگان از تحصیل است که اکنون با برنامهریزیهای ویژه در حال رصد آنها هستیم تا اگر دانشآموزی از آموزش بازمانده است، او را به مدرسه بازگردانیم.
نظر شما