به گزارش خبرنگار ایمنا، نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس با مشکلاتی از جمله طلب بسیار زیاد و کمبود نقدینگی برای واردات قطعات یدکی مورد نیاز، مشکلات گمرکی، همچنین با چالش‌هایی بعد از اتمام قرارداد تضمینی پنج ساله روبه‌رو هستند، به‌طوری که برخی از نیروگاه‌ها پس از پایان قرارداد پنج‌ساله اول، واحد خود را تعطیل می‌کنند.
در واقع می‌توان بزرگ‌ترین مشکل نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس و یا به اصطلاح نیروگاه‌های پراکنده را پرداخت مطالبات آنها دانست، این موضوع باعث شده است آنها حقوق و هزینه نگهداری و تعمیرات فصلی را به سختی بپردازند، علاوه بر این، نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس خصوصی از تک‌نرخی نبودن قیمت برق خریداری شده گله‌مند هستند و می‌گویند نباید اختلاف قیمتی میان آن دسته از افرادی که پیش از سال ۹۶ با وزارت نیرو قرارداد داشته‌اند و افرادی که پس از آن ثبت قرارداد کرده‌اند، وجود داشته باشد.
بر اساس آنچه تولیدکنندگان برق در نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس عنوان می‌کنند، در حالی هر کیلووات ساعت برق تولیدی حدود ۴۰۰ تومان خریداری می‌شود که تولید هر کیلووات ساعت برق برای آنها بیش از ۷۰۰ تومان آب می‌خورد.
در سال ۱۳۸۹ که قرارداد اولیه ساخت این نیروگاه‌ها منعقد شده، قیمت اعلامی وزارت نیرو برابر ۳.۵ سنت بوده و اکنون این رقم به کمتر از یک سنت رسیده است، علاوه بر این سرمایه‌گذاران این نیروگاه‌ها با تسعیر شدید ارز مواجه شدند، اما قیمت خرید برق افزایشی نداشته است، بنابراین می‌توان گفت بهای یک سنت به ازای تولید هر کیلووات برق تولیدی نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس حدود ۳۵۰ درصد کمتر از میزانی است که بانک در سال ۱۳۸۹ به عنوان طرح توجیهی از این نیروگاه‌ها پذیرفته است.
این در حالی است که در صورت فراهم‌سازی بسترهای حمایتی لازم و عمل به تعهدات، این نیروگاه‌ها نه تنها باعث چرخیدن چرخ صنعت در کشور شده، بلکه سرمایه‌گذاران نیز به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد همچون صنعت نیروگاهی کشور وارد می‌شوند، در آن شرایط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نه تنها ظرفیت واحد نیروگاهی خود را ارتقا خواهند داد، بلکه به فکر سرمایه‌گذاری بر نیروگاه‌های تجدیدپذیر به عنوان یکی از حلقه‌های مفقوده صنعت، خواهند بود.
۵ مشکل اساسی نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس
نیروگاه ۱۴ مگاواتی نجف‌آباد اصفهان از سال ۹۶ آغاز به کار کرده و در سال ۱۴۰۰ با اضافه کردن شش دستگاه به مدار تولید به این ظرفیت رسیده است، میلاد پوربهزاد، مدیر این نیروگاه معتقد است که دسترسی نیروگاه‌های پراکنده به مصرف کننده بیشتر است، چراکه این نیروگاه‌ها برق ۲۰ کیلوولت تولید می‌کنند که با سرعت بیشتر و اتلاف انرژی کمتری به دست مصرف کننده می‌رسد، همچنین بازده این نیروگاه‌ها ۴۲ درصد است که در مقایسه با بازده کمتر از ۳۵ درصدی نیروگاه‌های دولتی، بیشتر است.
وی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اکنون نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس فقط برق تولید می‌کنند اما از انرژی تولیدی این نیروگاه‌ها می‌توان در سایر مصارف نیز بهره برد.
به گفته این فعال صنعت برق مشکلات و هزینه‌های تولید در نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس در سال‌های اخیر به قدری افزایش یافته است که ادامه فعالیت آنها به سختی امکان‌پذیر است و این موضوع منجر شده است که اقدامی برای افزایش ظرفیت تولید نیز انجام ندهند.
پوربهزاد اضافه می‌کند: به ازای تولید هر کیلووات ساعت برق باید حدود یک هزار تومان تومان برای خرید شمع، روغن و دستمزد کارگر بپردازیم، این در حالی است که به ازای خرید هر کیلووات برقی خریداری شده از ما حدود ۴۷۰ تومان می‌پردازند، بنابراین با وجود آنکه به ازای تولید هر کیلووات ساعت برق نزدیک به ۶۰۰ تومان ضرر می‌کنیم، اما همچنان تولید را ادامه می‌دهیم.
هزینه تولید را با استقراض تأمین می‌کنیم
وی با اشاره به اینکه اختلاف قرارداد وزارت نیرو با نیروگاه‌ها و پرداخت هزینه برق به آنها، ادامه می‌دهد: قرارداد پنجم به سال‌های قبل از ۹۶ مربوط می‌شود و بر اساس این قرار داد وزارت نیرو هر کیلووات برق را با قیمت حدود ۴۰۰ تومان از نیروگاه‌های پراکنده خریداری می‌کند، در صورتی که در قرارداد ششم که مربوط به سال‌های بعد از ۱۳۹۶ است هر کیلووات ساعت برق تولیدی با نرخی حدود ۶۰۰ تومان خریداری می‌شود.
این مدیر نیروگاه با تاکید بر لزوم تک نرخی شدن برق، اضافه می‌کند: معوقات نیروگاه‌ها به موقع پرداخت نمی‌شود، اکنون نزدیک به یک سال است که از وزارت نیرو طلب داریم و پرداختی‌های فعلی وزارت نیرو مربوط به برق تولیدی مهرماه سال گذشته است، از آن زمان تاکنون با تغییرات نرخ ارز و تورم، هزینه‌های تولید افزایش یافته است و با این وجود ما همواره برای تأمین هزینه‌ها قرض می‌کنیم!
پوربهزاد با اشاره به مطالبه ۲۰ میلیاردی واحد نیروگاهی تحت مدیریت خود، می‌گوید: هر سال نرخ خرید برق از نیروگاه‌ها به‌طور ناچیز افزایش پیدا می‌کند، برای مثال نرخ خرید هر کیلووات ساعت وات برق ۴۱۰ تومان بود، اما امسال به ۴۷۰ تومان رسیده است.
وی در ادامه تصریح می‌کند: قراردادی که میان نیروگاه‌های پراکنده و وزارت نیرو بسته می‌شود ۱۰ ساله است، در پنج‌سال اول، برق به صورت ۱۲ ماهه از نیروگاه‌ها خریداری می‌شود در صورتی که سه ماه از سال به دلیل کمبود گاز نیروگاه‌ها تعطیل هستند، اما در پنج سال دوم برق بهای برق را فقط در شش ماه از سال و با نرخی بسیار کمتر از پنج سال اول خریداری می‌کنند.
مدیر نیروگاه خصوصی اضافه می‌کند: علاوه بر مواردی که گفته شد، واحدهایی که وام ارزی دریافت کرده‌اند، قادر به پرداخت اقساط آن نیستند، زیرا نرخ تسعیر ارز از چهار هزار تومان به حدود ۴۰ هزار تومان رسیده است. اگر برق به صورت یک‌ساله و با نرخی مناسب از نیروگاه‌های خصوصی خریداری شود، کمبود برق کشور تأمین خواهد شد و در صورت حمایت لازم و انجام تعهدات، نیروگاه‌ها حاضرند ظرفیت تولید خود را نیز افزایش دهند.
طلب بعضی نیروگاه‌ها به یک سال رسیده است
همچنین حمیدرضا شجاعت، رئیس هیئت مدیره یک نیروگاه مقیاس کوچک در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: سال ۱۳۸۹ زمانی که قرارداد خرید تضمینی برق منعقد می‌شد، هر کیلووات ساعت برق تولیدی حدود ۳.۵ سنت از نیروگاه‌های مقیاس کوچک خریداری می‌شد، در صورتی که اکنون معادل این قیمت یک سنت و حدود ۳۵۰ درصد کمتر از میزانی که بانک در آن زمان به عنوان طرح توجیهی پذیرفته است.
وی تصریح می‌کند: در سال ۸۹ ما بر اساس نرخ ۳.۵ سنتی طرح‌های توجیهی را به بانک و صندوق توسعه ارائه دادیم و بر طبق آن نیز ارز در اختیار ما قرار گرفت، اما با گذشت چند سال از قرار داد در حالی با تسعیر شدید ارز مواجه شدیم که متناسب با آن قیمت خرید برق افزایش پیدا نکرد.
مدیر این نیروگاه مقیاس کوچک با بیان اینکه یکی از اصلی‌ترین مشکلات نیروگاه‌های مقیاس کوچک این است که بدهی آنها یکسال است که پرداخت نشده، تاکید می‌کند: وزارت نیرو باید ضریب آلفا و یا ضریب خورده فروشی را تغییر دهد و قیمت خرید متناسب با شرایط حال حاضر تغییر کند. زیرا با توجه هزینه‌های ارزبری نیروگاه‌های مقیاس کوچک، آسیب سنگینی به این صنعت وارد شده است و این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاران دیگر رغبتی برای ورود به این صنعت نداشته باشند.
شجاعت با بیان اینکه پیشنهادهای متعددی از سوی سندیکا و انجمن برق ایران برای حل مشکلات نیروگاه‌های مقیاس کوچک ارائه شده است، خاطرنشان می‌کند: پیشنهادهایی از جمله اینکه ارزی را که به ازای فروش برق تولیدی ایران به کشورهای دیگر است را در اختیار نیروگاه‌های پراکنده دهند، به وزارت نیرو ارائه شده است، زیرا این مبلغ تقریباً معادل برقی است که توسط نیروگاه‌های مقیاس کوچک در کشور تولید می‌شود.
مطالبات نیروگاه‌ها در کشور به یک شکل است
سیدمحمدرضا نوحی، سخنگوی صنعت برق اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: نیروگاه‌های پراکنده به دودسته تقسیم می‌شوند؛ آنهایی که قراردادشان مربوط به قبل از سال ۹۶ بوده و قراردادهایی که بعد از آن سال بسته شده است. بر این اساس قیمت قراردادها متفاوت بوده و پرداخت مطالبات آنها و مقدار آن نیز در سطح کشور ثابت است.
وی اضافه می‌کند: وضعیت نیروگاه‌های پراکنده در کل کشور به یک شکل است و این طور نیست که یک نیروگاه مقیاس کوچک در اصفهان مطالبه‌ای داشته باشد، اما نیروگاه‌های استان‌های دیگر طلبکار نباشند، بنابراین با توجه به ظرفیت هر نیروگاه، اداره برق در پرداخت مطالبات عقب است، همچنین قیمت خرید در طول سال متفاوت است که در تابستان بیشترین نرخ خرید و در پاییز و زمستان کمترین نرخ خرید وجود دارد.
سخنگوی صنعت برق اصفهان تصریح می‌کند: قیمت خرید تضمینی در پنج سال اول نیز به ازای هر کیلووات ۹۲۰ تومان است، اما در پنج سال دوم این رقم به‌طور میانگین به ۴۰۰ تومان می‌رسد.
نوحی با بیان اینکه در پیک تابستان امسال حدود ۱۱۰ مگاوات انرژی توسط نیروگاه‌های پراکنده در استان اصفهان تولید شد، می‌گوید: نزدیک به ۴۰ نیروگاه مقیاس کوچک در اصفهان از ظرفیت یک مگاوات تا ۱۴ مگاوات در اصفهان وجود دارد، اما بعضی از واحدهای نیروگاهی در استان به دلیل مشکلاتی که در تأمین نقدینگی مورد نیاز و لوازم یدکی آنها وجود دارد، در تابستان خاموش بودند.
وی خاطرنشان می‌کند: علاوه بر اینکه سعی می‌شود مطالبات نیروگاه‌های مقیاس کوچک به‌طور مستمر پرداخت شود، یکی دو بار در سال نیز اوراق اخزا به این نیروگاه‌ها پرداخت می‌شود که بعضی از نیروگاه‌ها به دلایل مشخص از این اوراق استفاده نمی‌کنند، درواقع این استفاده نکردن آنها از اوراق باعث می‌شود طلب آنها دوچندان شود.
به گزارش ایمنا، باید گفت که بخش خصوصی در حالی به سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاه‌های پراکنده وارد شده است که با مشکلات متعددی از جمله طلب‌های سنگین دست و پنجه نرم می‌کند. آنها امیدوار بودند با سرمایه‌گذاری در این بخش به صنعت کشور کمک کنند، اما خود آنها به مرز تعطیلی رسیده‌اند و میل چندانی به ادامه فعالیت در این صنعت ندارد.
ایجاد بسترهای حمایتی از سوی وزارت نیرو باعث می‌شود علاوه بر جذب سرمایه‌گذار جدید به این صنعت، سرمایه‌گذاران فعلی نیز ظرفیت تولید خود را افزایش دهند و حتی مایل باشند به سمت احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر بروند. درواقع این بسترها خود به خود باعث می‌شود مشکل کمبود برق در کشور نیز جبران شود.
گفتنی است، روز گذشته با حضور رئیس جمهور فاز اول نیروگاه ۹۱۴ مگاواتی «شهید حاج احمد کاظمی» در فولاد مبارکه افتتاح شد.
این نیروگاه، نسل جدیدی از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است که دارای راندمان حدود سه برابری نسبت به نیروگاه‌های نسل قبل است و از دو واحد گازی ۳۰۷ مگاواتی، یک واحد بخار ۳۰۰ مگاواتی و ۲ واحد بویلر بازیافت حرارتی تشکیل شده است که در مجموع می‌تواند ۹۱۴ مگاوات برق در ساعت تولید کند.
گزارش از: مهران اسماعیلی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما