به گزارش خبرنگار ایمنا، امسال حتی برخلاف رویه سال‌های گذشته، مختارنامه از شبکه‌های سیما پخش نشد تا مخاطبان تلویزیونی از تماشای این اثر مناسبتی و تکراری هم محروم شوند تا این سوال مهم مطرح شود که چرا پس از سریال مختارنامه، سیما و سینما ایران نتوانسته اثر قابل ملاحظه‌ای تولید کند؟
برخی معتقدند امسال بیش از هر سال دیگری دست تلویزیون پیرامون تولید مناسبتی محرم و صفر پُر بود، مانند مثل برنامه از سرنوشت، تله تئاتر کاتب اعظم و حتی سریال عشق کوفی، ولی برخی دیگر بر این باورند که تلویزیون از لحاظ فرمی توانسته است برنامه‌های خوبی تولید کند اما به لحاظ محتوایی قابل توجه نبوده است.
گذاره‌های بالا در مورد تلویزیون بود و اگر بخواهیم درباره سینما صحبت کنیم، وضع بسیار بدتر از تلویزیون است. کافی است نگاهی به فیلم‌های در حال اکران بیندازیم که عمده آن‌ها را فیلم‌های کمدی و برخی هم اجتماعی شامل می‌شود تا این سوال مطرح شود که از رخداد عظیم واقعه کربلا و به طور خاص راهپیمایی بزرگ اربعین به راحتی گذر کرده‌ایم؟
در مورد اینکه چرا دیگر مسئله عاشورا در سینما و تلویزیون مطرح نیست؛ جواب‌های مختلفی توسط افراد گوناگونی داده شده است. بعضی هزینه ساخت را مانعی برای تولید چنین آثاری می‌دانند، برخی حمایت نکردن نهادهای متولی در این امر و برخی دیگر اتفاقاتی را که برای فیلم رستاخیز رخ داد، از عوامل تولید نکردن آثار عاشورایی می‌دانند.
سختی موضوع و توجه ویژه افکار عمومی نسبت به واقعه کربلا
احمد مهرشاد، استاد دانشگاه و پژوهشگر رسانه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: به نظر من اصلی‌ترین دلیل پایین بودن تولید چنین آثاری، سختی موضوع و توجه ویژه افکار عمومی نسبت به واقعه کربلا است، چرا که جامعه نسبت به این واقعه حس دارد بنابراین امکان موفقیت چنین آثاری با خطر روبه‌رو می‌شود، مسئله، ساخت اثر نیست بلکه موفق شدن اثر است.
داوود میرباقری، کارگردان مختارنامه هم به این مسئله مهرتاییدی گذاشته و در گفت‌وگویی که چندسال قبل داشته، چنین گفته است: تلویزیون در ابتدا پیشنهاد ساخت سریال امام حسین (ع) را داد، اما موضوع امام حسین (ع) موضوعی نیست که بتوان مستقیم راجع به آن صحبت کرد؛ بنابراین تصمیم گرفتم برای سریال، روایت یک شخصیت حاشیه‌ای واقعه کربلا را برای فیلم خود برگزینم.
یا در مثالی در فیلم روز واقعه، تعداد سکانس‌هایش از خود حادثه کربلا بسیار اندک است، هر چند این فیلم روایت فردی است که خود در روز عاشورا در کربلا حاضر بوده‌است.
خیال‌پردازی نقطه مقابل یک واقعه تاریخی است
علی مستأجران، تهیه کننده تلویزیون نیز به خبرنگار ایمنا در این خصوص می‌گوید: ساخته نشدن آثار فاخر به چند دلیل است، اولین دلیل هزینه زیاد تولید آثار فاخر تاریخی است و به این خاطر بحث اولویت بندی پیش می‌آید و قاعدتاً بعد از تولید سریالی مثل مختارنامه تا چندین سال اولویت از آن ساخت دیگر آثار تاریخی می‌شود.
وی در خصوص دلایل دیگر چنین توضیح می‌دهد: مسئله بعدی سختی کار در این حوزه است، تولید چنین آثاری بر لبه تیغ راه رفتن است که ممکن است باعث شود اثر خوب و فاخری از کار درنیاید. همانند فیلم احمدرضا درویش (رستاخیز) که به آن انتقادات مختلفی از جمله مشکلات درام و به تصویر درآوردن نزدیکان ابی‌عبدالله وارد شد. طبیعتاً آقای درویش ناتوان نیست بلکه کار کردن در این زمینه سخت و پرمناقشه است.
مستأجران ادامه می‌دهد: در زمینه تولید چنین آثاری انسان‌های کمی را داریم که از عهده نویسندگی چنین موضوعی بربیایند، چرا که اثر از سویی باید دارای کیفیت هنری باشد و هم در نسبت با تاریخ قابل دفاع باشد و به نوعی متعهد به واقعیت باشد؛ می‌توان داوود میرباقری را جزو نوابغ و ماندگارهای سینمای ایران در اینگونه آثار نام برد.
وی در ادامه در خصوص ضرورت داشتن وجود یک درام مناسب در تولید اینگونه آثار چنین می‌گوید: ما برای تولید آثار فاخر نیازمند یک درام قوی هستیم، درام نیازمند تخیل نویسنده است و نویسنده برای تولید یک اثر خوب باید تخیل خود را به پرواز در بیاید و داستان‌سرایی کند، اما خیال پردازی نقطه مقابل واقعه تاریخی است و چون این دو با هم مغایرت دارد و برای تولید اثر تاریخی به ناچار این دو باید نسبت به هم همخوانی داشته باشند؛ واقعه تاریخی باید به گونه‌ای تخیل شود که لطمه‌ای به اصل ماجرا واقع نشود.
با مروری بر وضعیت امروز سینما که در آستانه اربعین حسینی، هیچ اثر قابل قبولی را ارائه نکرده و صدا و سیما هم بیشتر بر برنامه‌های گزارشی از کربلا متمرکز شده است، باید این سوال را مطرح کرد که امروزه سینماگر ما اصلاً دغدغه ساخت چنین آثاری را دارد؟ و البته مسئله مهم‌تری که باید تحلیل و بررسی شود، این است که چرا در بین هنرمندانی که در یک جامعه شیعی رشد کرده‌اند، کمتر هنرمندی را می‌توان یافت که بخواهد جسورانه به سمت ساخت آثاری با مضامین مذهبی برود؟
به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دلایل ساخته نشدن فیلم و سریال با مضمون عاشورا و کربلا بیشتر به دلیل سختی و حساس بودن افکار عمومی نسبت به این موضوع است که باعث شده کارگردانان، تهیه‌کنندگان و نویسندگان کمتر به این عرصه ورود کنند، اما ساخت اثر فاخری مانند مختارنامه که پخش آن با اقبال عمومی مخاطبان مواجه شد و حتی در گذر سال‌ها هنوز بیننده دارد، نشان از آن دارد که تولید محتوای مخاطب‌پسند مذهبی امکان‌پذیر است و هنرمندان به مدد عشق حسین (ع) و آل الله باید پای در این مسیر بگذارند.
نظر شما