به گزارش خبرنگار ایمنا، عمده‌ترین صنایع‌دستی گلستان فرش دستباف و قدیمی‌ترین نماد فرهنگی ترکمن است، با این وجود چندی است این صنعت در گلستان از رونق افتاده است و بافنده‌ها نیز به واسطه زحمت زیاد و درآمد کم، میلی به تولید در این حوزه ندارند.
کارشناسان یکی از دلایل این بی‌انگیزگی را جولان دلالان در بازار فرش می‌دانند و معتقدند نبود برنامه مدون در حوزه تولید و فروش این محصول و نبود تبلیغات و بازاریابی در کشورهای هدف صادراتی باعث شده است تا صنعتی که می‌توانست برای استان درآمدزا و ارزآور باشد، به‌مرور زمان به فراموشی سپرده شود.
با وجود مجاورت گلستان با کشورهای همسایه، تاکنون از این ظرفیت برای صادرات فرش دستباف ترکمنی کمتر استفاده شده است، در حالی که با معرفی این محصول به بازار کشورهای اوراسیا می‌توان تحولی در صنعت فرش استان ایجاد کرد.
گذشته از کم‌توجهی مسئولان به بازارهای خارجی، ظرفیت بازارهای داخلی نیز به خوبی برای معرفی و فروش این محصول دیده نشده است، چراکه با ایجاد فضایی به عنوان نمایشگاه دائمی، امکان عرضه انواع فرش دستباف و صنایع‌دستی منطقه به گردشگران وجود خواهد داشت که این ظرفیت و فرصت تاکنون ایجاد نشده است.
حمایت از صنعت فرش تحول بزرگی در استان ایجاد می‌کند
جمال صوفی، یک سرمایه‌گذار حوزه فرش دستباف به خبرنگار ایمنا می‌گوید: وجود فضای نمایشگاه دائمی با هدف نمایش محصول به گردشگران داخلی و خارجی ضروری است.
وی اجرای سیاست‌های نادرست و حمایت نکردن از بافندگان فرش دستباف را از دلایل کاهش تولید این محصول در استان می‌داند و خاطرنشان می‌کند: فرش دستباف گلستان ظرفیتی برای نقش‌آفرینی در اقتصاد گلستان و رقابت‌پذیری و اشتغال‌زایی بیشتر است.
این سرمایه‌گذار صادرات فرش دستباف ترکمن و حذف دلالان را از عوامل ایجاد انگیزه تولیدکنندگان می‌داند و ادامه می‌دهد: لازم است برای صادرات یک برنامه‌ریزی اصولی و نقشه راه تعیین شود.
صوفی با بیان اینکه ۳۸ هزار بافنده و ۲۵۰ شرکت تعاونی فرش دستباف در استان وجود دارند، خاطرنشان می‌کند: فرش دستباف پشمی یا ابریشمی توسط هنرمندان ترکمن با تنوع در رنگ و طرح تولید می‌شود.
این کارآفرین گلستانی اضافه می‌کند: بیشتر تمرکز واحدهای فعال در صنعت فرش استان در شهرستان‌های گنبدکاووس، بندرترکمن، کلاله و آق‌قلا است که در این میان گنبد با ۳۰ درصد تولید، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است.
صوفی تاکید می‌کند: در دوره‌ای که مدیران گلستانی تاکید بر افزایش اشتغال و ارزش افزوده دارند، با توجه و حمایت از صنعت فرش می‌توان تحول بزرگی در استان ایجاد کرد.
کسب درآمد ۶۰ هزار نفر از صنعت فرش گلستان
مهین رهنما، کارشناس حوزه فرش با بیان اینکه قوم ترکمن توانسته است نقش بسزایی در صنایع‌دستی استان ایفا کند، اظهار می‌کند: با وجود اینکه ۶۰ هزار نفر در استان از این صنعت پرطرفدار درآمدزایی دارند، اما هنوز این محصول به درستی به بازارهای جهانی معرفی نشده است.
وی می‌افزاید: با وجود چنین ظرفیتی هنوز نتوانستیم از سرانه درآمدی صنعت فرش استان استفاده کنیم و چالش‌های این حوزه را از پیش روی تولید برداریم.
این کارشناس حوزه فرش معتقد است به‌رغم اینکه کیفیت تولید قابل قبول و قیمت محصول مناسب است، تاکنون به صنعت فرش به عنوان یک پروژه اقتصادی نگاه نشده و سرانه درآمدی تولیدکنندگان این بخش به شدت کاهش پیدا کرده است.
رهنما افزایش واسطه‌گری در استان را یکی از دلایل کاهش درآمد تولیدکنندگان این حوزه می‌داند و تاکید می‌کند: در بسیاری مواقع کالاها به صورت چمدانی از سوی دلالان به کشورهایی همچون فرانسه، آلمان، بلژیک و حتی کشورهای آفریقایی صادر می‌شود که از قبل این تجارت، درآمد اصلی به جیب دلالان می‌رود.
وی می‌گوید: اگر بنا به توسعه صنعت فرش و افزایش درآمد از این حوزه است، باید برنامه‌ای مدون وجود داشته باشد و در کنار آن نمایشگاهی دائمی برای عرضه محصولات دایر شود.
این کارشناس حمایت تسهیلاتی و عرضه وام‌های کم‌بهره به فعالان این حوزه را از راهکارهای حمایتی بافندگان می‌داند و ادامه می‌دهد: رونق گردشگری از دیگر عواملی است که به فروش مستقیم صنایع‌دستی و فرش دستباف کمک می‌کند.
رهنما خاطرنشان می‌کند: آموزش و آشنایی نسل جدید با هنر قدیمی و با اصالت فرش ترکمن و سرمایه‌گذاری مناسب با هدف رشد و اعتلای این صنعت، از دیگر مواردی است که موجب توسعه و درآمدزایی صنعت فرش دستباف می‌شود.
فرش دستباف استان صادرات مستقیم ندارد
در همین پیوند درویشعلی حسن‌زاده، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان گلستان از صادرات فرش دستباف ترکمن به کشورهایی همچون ژاپن، ایتالیا، آلمان، مکزیک و آفریقای جنوبی خبر می‌دهد و می‌گوید: ما در استان، صادرکننده مستقیم فرش دستباف نداریم.
وی با بیان اینکه صادرات به صورت واسطه‌ای انجام می‌شود، اظهار می‌کند: طی سال‌های گذشته خوشه فرش دستباف با هدف توسعه این صنعت ایجاد و منجر به تحولاتی همچون کنسرسیوم صادراتی شد، اما باز هم به‌قدر نیاز نبود.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان گلستان با بیان اینکه تولید فرش دستباف در استان ۵۳ هزار مترمربع است، اضافه می‌کند: در گذشته این صنعت منبع درآمد جدی برای تولیدکنندگان به‌شمار می‌رفت، اما با تغییر سبک زندگی، اقبال مردم به سمت خرید فرش ماشینی رفت و تقاضا در این حوزه کاهش پیدا کرد.
حسن‌زاده با تاکید بر اینکه فرش دستباف ترکمن بازار خودش را در داخل و خارج کشور دارد، تاکید می‌کند: در حال حاضر در رنگ‌های فرش ترکمن تغییراتی ایجاد شده به عنوان مثال رنگ زمینه فرش‌ها از قرمز به رنگ‌های دیگر با هدف ایجاد تنوع، گرایش پیدا کرده است.
این مسئول گلستانی برگزاری دوره ارتقای مهارت قالی‌بافی در هشت نقطه استان و برپایی نمایشگاه‌های تخصصی در استان را از اقدامات حمایتی تولیدکنندگان این صنعت می‌داند و می‌گوید: در کنار این موارد تلاش شده است تا تسهیلاتی به بافندگان و تولیدکنندگان ارائه شود.
وی از تخصیص تسهیلات به ۴۲۴ بافنده در سال گذشته خبر می‌دهد و تاکید می‌کند: مجموع رقم این وام‌های پرداختی به ارزش ۱۰ میلیارد تومان است و در کنار آن به تعدادی واحد تولیدی ۷۶۰ میلیون تومان برای تجهیز کارگاه و خرید مواد اولیه اختصاص پیدا کرده است.
بافندگان فرش با مشکل بیمه دست و پنجه نرم می‌کنند
حسن‌زاده با اشاره به مشکل بیمه تأمین اجتماعی بافندگان فرش اظهار می‌کند: از سال ۹۳ سازمان تأمین اجتماعی سهمیه جدیدی به بافندگان فرش اختصاص نداد که برای فعالان این حوزه مشکل ایجاد کرده است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان گلستان ادامه می‌دهد: در سفر اول رئیس‌جمهور به گلستان مصوبه‌ای با همکاری دفتر امور بانوان مبنی بر افزایش سهمیه فعالان حوزه قالی‌بافی اخذ شد و در حال حاضر منتظر مساعدت تأمین اجتماعی کشور هستیم.
حسن‌زاده نبود زنجیره ارزش فرش دستباف را از دیگر مشکلات این حوزه می‌داند و می‌گوید: با ورود سرمایه‌گذاران به این حوزه می‌توان زنجیره ارزش این صنعت را از مرحله ریسندگی تا تولید ایجاد کرد.
به گزارش ایمنا، از آنجا که ظرفیت تولید فرش دستباف و نیروی انسانی با مهارت وجود دارد به نظر می‌رسد با برنامه‌ریزی درست می‌توان برای بار دیگر فرش دستباف را در استان گلستان احیا و زمینه را برای رونق و توسعه آن فراهم کرد، مشروط بر آن که مدیران دستگاه‌های متولی نسبت به این موضوع مصمم باشند و اهتمام ویژه‌ای در این بخش به خرج دهند، چراکه تقاضای این محصول در بازارهای جهانی زیاد است و ارزآوری آن برای استانی همچون گلستان که سرانه درآمد مردمش کمتر از میانگین کشوری است، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
نظر شما