عباس خامه‌یار در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره سفر اخیر وزیر خارجه ایران به عربستان و برقراری مجدد روابط دیپلماتیک دو کشور اظهار کرد: در حال حاضر شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی وضعیتی را ایجاد کرده است که ایران و عربستان مجبور به برقراری رابطه مجدد شدند تا جایگاهی در تحولات پیش روی منطقه و جهان داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه در شرایط بسیار متفاوتی نسبت به گذشته قرار داریم، افزود: بحران‌های گذشته‌ای که دولت‌های به وجود آورنده آن تصور می‌کردند به راحتی قابل پایان یافتن به شیوه مدنظر آن‌ها است، حل نشد، برای مثال در بحث یمن، فکر می‌کردند این جنگ دو هفته‌ای طول می‌کشد و تمام می‌شود، اما این پیش‌بینی تحقق پیدا نکرد و با مقاومت یمنی‌ها، جنگ ۸ سال طول کشید و این نکته بسیار مهمی است.
کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: از طرفی بسیاری از حکومت‌های عربی از جمله عربستان سعودی، اعتقاد داشتند آمریکا حامی راستین نظام‌های آن‌ها است، اما اینگونه نبود. آمریکایی‌ها همیشه دروغگو و بحران‌آفرین بودند و جز چپاول هدف دیگری نداشتند و در لحظات بحرانی هیچ حمایتی از این کشورها نکردند، برای مثال در تونس، لیبی و مصر شاهد بودیم که چگونه آمریکا از حمایت هم‌پیمانان خود دست کشید.
خامه‌یار تصریح کرد: علاوه بر این، در این مدت مسائلی در فلسطین اتفاق افتاد و علی‌رغم خواست آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها که به‌شدت و به‌تازگی با یک رنگ ایدئولوژیک، تحت عنوان پیمان ادیان ابراهیمی، به دنبال عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی بودند، محقق نشد و شاهد مقاومت مردم این کشورها بودیم، برای مثال هنگام بازی‌های جام‌جهانی و بین‌المللی که محل تجمع جوانان این ملت‌ها بود، دیدیم که چگونه پرچم فلسطین برافراشته و نام قدس و فلسطین سر داده می‌شد. همه این موارد به‌گونه‌ای بود که این کشورها و دولت‌ها آن را پیش‌بینی نمی‌کردند.
وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد سعودی‌ها افق‌های اقتصادی بزرگی را در نظر دارند، ادامه داد: عربستان سعودی در یک نگاه واقع‌بینانه تغییر رویکرد داده و تعادلی در سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خود ایجاد کرده است. لازم به ذکر است که تقریباً هر دولتی که در کشورمان سر کار می‌آمد، دست دوستی را به سمت کشورهای منطقه از جمله عربستان دراز می‌کرد، اما پاسخ مثبتی از جانب این کشور وجود نداشت، در نهایت با توجه به تحولات منطقه، این پاسخ برای اولین بار در دهه اخیر داده شد.
کارشناس مسائل غرب آسیا خاطرنشان کرد: مجموعه اقداماتی از قبیل دیدارهای بین دو کشور ایران و عربستان، تغییر رویکرد نسبی سعودی‌ها نسبت به آمریکا، تعادلی که در سیاست خارجه خود ایجاد کردند و ایجاد یک رابطه مستحکم‌تر با چین و روسیه، به معنای وجود اراده‌ای مبنی بر گسترش و ادامه روابط در مسائل اقتصادی، تجاری، امنیتی و دیگر زمینه‌ها خواهد بود.
خامه‌یار تاکید کرد: در نتیجه سفر وزیر خارجه کشورمان به عربستان، مذاکراتی که با بن سلمان و فیصل بن فرحان انجام شد و چندین ساعت ملاقات‌های فشرده امیرعبدالهیان با مقامات سعودی، صحبت از روابط راهبردی بین دو کشور آن هم از جانب سعودی‌ها به میان آمد. به نظر من این واژه راهبردی، واژه پرمعنا و پرمغزی است، زیرا اولین بار است که سعودی‌ها از روابط راهبردی با جمهوری اسلامی صحبت می‌کنند و این تغییر رویکرد مهم، در گذشته غیرقابل تصور بود. اقداماتی که داخل عربستان نسبت به گروه‌های افراطی و تندروی مذهبی از قبیل وهابیت و سرکردگان آن انجام شد، نشان‌دهنده همین رویکرد است.
وی با بیان اینکه به‌طور کلی باید این مسئله را به فال نیک گرفت، گفت: در عین حال، به زمان بیشتری نیاز داریم و نباید سطح توقعات را آنچنان بالا برد که افکار عمومی در جامعه خودمان و حتی ملت‌های منطقه دچار مشکل شود. تجدید و گسترش روابط ریاض و تهران، بر بحران‌های منطقه‌ای و ملت‌های منطقه بسیار اثرگذار خواهد بود.
کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: اگرچه باید سعی شود تا این ارتباطات گسترش و روابط به نحو معقول و کاملاً برنامه‌ریزی شده ادامه پیدا کند، اما در عین حال این فرایند باید به صورت منطقی مدیریت شود و نباید توقعات را به‌گونه‌ای بالا برد که نتایج معکوسی داشته باشد.
خامه‌یار در انتها با اشاره به اینکه اراده دو کشور در حال حاضر بر گسترش روابط است، تاکید کرد: نباید از کارشکنی‌های مستمر آمریکایی‌ها و رژیم صهیونیستی برای ایجاد موانع در روابط دو کشور غافل شد، به‌تازگی این فشارها رو به افزایش است و شاید توان بعضی از این کشورها در مقابله با آن، بالا نباشد و این مسئله را نیز باید در محاسبات آینده خود لحاظ کنیم.
نظر شما