به گزارش خبرنگار ایمنا، بیست‌وششم مردادماه بود که حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه کشورمان، به عربستان سعودی رفت و با سران این کشور عربی در راستای تقویت و تداوم ارتباط با همسایگان و دیپلماسی همسایگی، دیدار کرد.
وی در این سفر دو روزه علاوه بر دیدار با وزیر خارجه سعودی و بازدید از کنسولگری کشورمان در جده، با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. این اتفاق دیپلماتیک آن هم پس از سال‌ها قطع رابطه، در رسانه‌ها و خبرگزاری‌های منطقه و جهان، بازتاب زیادی داشت.
تحلیلگران و ناظران سیاسی سفر امیرعبداللهیان به عربستان را، مرحله جدیدی از همکاری و هماهنگی در طرح‌ها و پرونده‌های منطقه‌ای و ترمیم روابط دیپلماتیک دو کشور و همچنین تضمین ثبات و صلح در منطقه دانستند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی دیدار وزیر امورخارجه ایران با ولیعهد سعودی را نشان دهنده تلاش دو کشور برای کاهش تنش‌ها، اختلاف نظر و آشفتگی در روابطشان توصیف کرد.
کنت مایکل پولاک، تحلیلگر ارشد اندیشکده امریکن انترپرایز در فارن پالیسی در همین رابطه نوشت: «از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷، ایران به صورت یکپارچه تلاش کرده است تا بر خاورمیانه تسلط یابد و ایالات متحده و اسرائیل را بیرون براند. تهران در تمام این مدت تلاش کرده دولت‌های عربی منطقه را با شورش درگیر براندازی کند و همزمان یک کارزار مسلحانه بی‌امان علیه ایالات متحده و اسرائیل به راه انداخته است.»
این تحلیل اضافه می‌کند: «این اهداف اکنون تغییر نکرده‌اند، اما به نظر می‌رسد ایرانی‌ها استراتژی کلان خود را به شکلی اساسی تغییر داده‌اند. ما هرگز درباره این موضوع نمی‌توانیم مطمئن باشیم، زیرا تصمیم گیری در این کشور همیشه مبهم است، اما به نظر می‌رسد ایران ناگهان متوجه شده است که «هویج» (هویج و چماق یا Carrot and stick اشاره دارد به سیاست ارائه تشویق و تنبیه برای گرفتن رفتار مطلوب از طرف مقابل. یا به عبارتی به معنی سیاست تهدید و تحبیب به کار می‌رود) می‌تواند ابزار مفیدی برای سیاست خارجی باشد.»
این تحلیلگر اندیشکده آمریکایی امریکن اینترپرایز یادآور شده «ایران با میانجیگری جمهوری خلق چین، به توافقی با عربستان سعودی دست یافت که در ظاهر، ریاض در آن امتیازات به مراتب بیشتری از تهران می‌گیرد. در نتیجه، دو کشور پس از یک دهه وقفه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند. آن‌ها حتی در مورد همکاری برای جلوگیری از فرورفتن سودان به باتلاق جنگ داخلی گفت‌وگو می‌کنند.»
در همین زمان، دولت سیزدهم حتی گفت‌وگوهای آرامی را با بحرین آغاز کرده؛ ضمن اینکه همچنین قرارداد توسعه جدیدی با عمان دارد و در حال عادی سازی روابط خود با مصری‌ها است.
ایرانی‌ها همچنین مذاکرات خود را با ترکیه (و روسیه و دولت اسد در سوریه) درباره یافتن راه‌حلی برای مشکلات دوجانبه خود در عراق و سوریه از سر گرفته‌اند. آن‌ها یک توافق جدید مبادله نفت در برابر گاز با عراق دارند و متحدانشان حتی بیش از گذشته، بر دولت بغداد تسلط دارند.
در این میان و علی رغم اذعان رسانه‌های غربی به موفقیت‌آمیز بودن تاکتیک تاکید بر سیاست همسایگی ایران، قابل تأمل است که شماری از رسانه‌های داخلی با وارونه‌نمایی این دستاورد از آن به عنوان نقطه ضعف یاد می‌کنند.
در همین راستا خبرگزاری خبرآنلاین، نسبت به این رویکرد دولت در عرصه سیاست خارجی و توجه به کشورهای آسیایی، آفریقایی و شرقی، انتقادهایی داشته و با زیر سوال بردن دستاوردهای اخیر دیپلماسی، دولت سیزدهم را گرفتار در «تله سیاست همسایگی» توصیف کرده و مدعی شده که سیاست خارجی دولت سیزدهم فاقد راهبرد معنادار در سطح کلان است.
این خبرگزاری در مطلب روز یکشنبه ۲۹ مرداد ماه خود با عنوان «چگونه دولت سیزدهم در تله سیاست همسایگی افتاد؟» در نتیجه‌گیری عجیبی می‌نویسد: «سیاست همسایگی که نگاه مطلق دولت سیزدهم را بدون توجه به مناسبات این کشورها با آمریکا و اروپا به سمت کشورهای شرقی و بدون توجه به پیوند این کشورها با کشورهای غربی مصروف کرده، این سیاست دولت سیزدهم را در برآیند نهایی، در جهت تقویت منافع آمریکا قرار داده است.»
امروزه دگردیسی‌های بین المللی و پویایی‌های منطقه‌ای باعث شده تا سیاست خارجی ایران نیز همراه با این دگرش‌ها از اصول تداوم برای رسیدن به اهداف ملی، امنیت آفرینی و پیگیری منافع ملی بهره بگیرد؛ در این قالب، سیاست همسایگی متوازن می‌تواند بهترین راهبرد و ابزار در این مسیر باشد.
دولت سیزدهم طی دو سال اخیر نشان داده توانایی تعامل عزتمندانه با شرق را در کنار گرفتن امتیاز از غرب دارد؛ ناگفته پیداست همواره حمایت افکار عمومی پشتوانه یک سیاست خارجه اصولی است و در این مسیر، حاکمیت کشور نیاز به حمایت رسانه‌ها و نخبگان دارد تا در مسیر در پیش گرفته شده به نتایج بهتری دست یابد.
نظر شما