به گزارش خبرنگار ایمنا، تعریق در پاسخ به شرایطی مانند هوای گرم، فعالیت ورزشی، استرس و احساس ترس یا خشم به صورت کامل طبیعی است، این در حالی است که در هیپرهیدروز (بیش تعریقی) فرد بدون علت روشنی دچار تعریق فراوان می‌شود، علت زمینه‌ای بیش تعریقی یا تعریق بیش از حد به نوع آن بستگی دارد.
در این حالت تعریق به طور معمول در بخش‌هایی مانند پاها، دست‌ها، صورت، سر و زیر بغل اتفاق می‌افتد، این نوع بیش تعریقی به طور معمول از دوران کودکی آغاز می‌شود، بر اساس گزارش منابع معتبر حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به این نوع تعریق دارای سابقه خانوادگی مثبت هستند.
بیش تعریقی سراسری ثانویه به تعریق بیش از حد ناشی از عامل زمینه‌ای خاص یا مصرف برخی داروها گفته می‌شود، این نوع بیش تعریقی به طور معمول در بزرگسالی آغاز می‌شود و فرد در یک بخش از بدن یا تمام آن دچار تعریق شدید می‌شود، همچنین ممکن است فرد هنگام خواب نیز تعریق فراوان را تجربه کند.
مواردی که می‌توانند باعث ایجاد بیش تعریقی سراسری ثانویه شوند عبارت از بیماری قلبی، سرطان، اختلالات غده آدرنال، سکته مغزی، پرکاری غده تیروئید، یائسگی، آسیب به نخاع، بیماری‌های ریوی، بیماری‌های پارکینسون، بیماری‌های عفونی مانند سل و ایدز است.
تعریق بیش از حد وقتی است که عرق کردن بیشتر از حدی که برای تنظیم دمای بدن لازم باشد وجود دارد اغلب این میزان چهار یا پنج برابر نرمال است، بیش تعریقی یا تعریق زیاد تهدیدکننده حیات نیست. شیوع تعریق زیاد لوکالیزه (محدود به نواحی خاصی از بدن) ۲.۸ درصد در بین جمعیت نرمال بوده و شیوع آن در زن و مرد برابر است.
انواع داروهای بدون نسخه و داروهای تجویز شده می‌توانند باعث بیش تعریقی شوند، به صورت عمومی تعریق یک عارضه جانبی نادر مصرف داروها است؛ تعریق در اثر مصرف داروهای ضد افسردگی نیز شایع است؛ از این رو با بهنام یزدانی، فوق تخصص جراحی قفسه صدری (جراحی توراکس) به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را می‌خوانید:
ایمنا: آیا بیش تعریقی بیماری جدی است؟
یزدانی: بیش تعریقی بیماری شایع و بسیار آزاردهنده است که افراد در طول زندگی تجربیات تلخی با این حالت خواهند داشت، این باعث می‌شود افراد برای درمان بیش تعریقی سردرگم باشند؛ از این رو بیمار برای درمان بیش تعریقی باید به پزشک مراجعه کند، برخی از انواع بیش تعریقی درمان مؤثر دارد و می‌تواند درمان خوبی داشته باشد.
ایمنا: برای درمان بیش تعریقی به کدام متخصص باید مراجعه کرد؟
یزدانی: مراجعه را می‌توان از پزشک عمومی آغاز کرد تا بیمار را راهنمایی کنند، متخصصان پوست، غدد و جراحانی که در این زمینه درمان‌هایی داشتند نیز می‌توانند به بیماران مبتلا به بیش تعریقی کمک کرده و آنها را درمان کنند.
ایمنا: چه زمانی تعریق، بیش تعریقی معنا می‌شود؟
یزدانی: تمام افراد در طول زندگی تعریق را تجربه می‌کنند، اما زمانی می‌توان بیش تعریقی را بیماری دانست که زندگی افراد را مختل کند؛ در واقع تعریق می‌تواند در هر ناحیه از بدن اذیت کننده باشد، اما باید بیمار به پزشک مراجعه کند تا نوع بیماری مشخص شود.
برخی از بیماری‌ها در تقسیم‌بندی بیماری اولیه و برخی ثانویه قرار می‌گیرند، بیماری اولیه بیماری‌های بیش تعریق موضعی است که شایع‌ترین آن کف در نواحی دست، پا و زیر بغل اتفاق می‌افتد؛ گرچه ممکن است این بیماری به صورت موضعی در صورت نیز رخ دهد. نمونه دیگر این بیماری در تمام نقاط بدن رخ می‌دهد که به طور معمول نوع ثانویه به آن گفته می‌شود که زمینه بیماری‌های دیگر مانند پرکاری تیروئید، دیابت، هایپرتنشن (فشارخون)، مصرف دارو یا سایر بیماری‌های غدد را شامل می‌شود که می‌تواند عامل ایجاد تعریق بیش از حد باشد.
ایمنا: تفاوت بیش تعریقی اولیه و ثانویه در چیست؟
یزدانی: اکثر افراد در بیماری بیش تعریقی باید به پزشک مراجعه کنند، زیرا این بیماری باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرد؛ نکته ابتدایی در بیماری بیش تعریقی اولیه این است که موضعی بوده و بیشتر در کف دست و پا و زیربغل و گاهی صورت رخ می‌دهد که شایع‌ترین است، اما در نوع ثانویه ممکن است کل بدن عرق کند.
در نوع اولیه باید تعریق به صورت قرینه در دو کف دست یا دو پا رخ دهد، این افراد شب هنگام عرق نمی‌کنند، اما در نوع ثانویه ممکن است فرد در طول خواب تعریق داشته باشد، نوع اولیه به طور معمول از سنین کودکی شروع می‌شود و با بالا رفتن سن فرد این بیماری ادامه پیدا می‌کند و به احتمال زیاد تشدید می‌شود، از این نشان‌ها می‌توان تشخیص داد که بیش تعریقی اولیه یا ثانویه است.
نوع بیش تعریقی اولیه بیماری مجزا و مشخص بوده و ارتباطی با بیماری‌های دیگر حتی استرس و بیماری‌های روانپزشکی ندارد، بلکه بیماری ذاتی بوده و درمان خاص خود را دارد. در نوع ثانویه درمان متفاوت بوده چون ممکن است فرد به بیماری زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید یا بیماری‌های داخلی مبتلا باشد که تعریق از علائم این بیماری است.
بنابراین پزشک بر اساس تشخیصی که می‌دهد، اگر نوع بیش تعریقی ثانویه باشد، بیمار باید ابتدا بیماری زمینه‌ای خود را درمان کند و اگر نوع اولیه باشد درمان‌هایی توسط پزشک تجویز می‌شود.
ایمنا: عوامل تأثیرگذار در بیماری بیش تعریقی چیست؟
یزدانی: بیش تعریقی بیماری ژنتیکی است، یعنی در ذات فرد و از بدو تولد وجود دارد، اما به طور معمول علائم از دوران کودکی یا هشت سالگی یا بلوغ تشدید می‌شود که به مرور زمان و با بالارفتن سن، بیماری ادامه پیدا می‌کند و ارتباطی با سایر بیماری‌ها ندارد.
ایمنا: تعریق همیشگی است یا در بازه زمانی مشخصی اتفاق می‌افتد؟
یزدانی: تعریق در بازه زمانی خاص رخ می‌دهد، به طور معمول وقتی فرد فعالیت خاصی را انجام می‌دهد یا استرس پیدا می‌کند، تعریق تشدید می‌شود، یعنی حملات در آن زمان بیشتر می‌شود؛ یک فرد می‌تواند هرروز مشکل بیش تعریقی را داشته باشد و فردی ممکن است هفته‌ای یکبار این موارد را داشته باشد.
ایمنا: آیا تست تشخیصی آزمایشگاهی برای بیش تعریقی وجود دارد؟
یزدانی: زمانی که پزشک شک کند که بیمار مبتلا به هیپرهیدروز (بیش تعریقی) ثانویه به بیماری‌های دیگری مبتلا است، آزمایش‌های لازم را بر اساس شرح حال و معاینات بیمار توصیه می‌کند، همچنین اگر پزشک به پرکاری تیروئید شک کند آزمایش‌های خاص را تجویز می‌کند؛ داروهایی که بیمار مصرف می‌کند مورد بررسی قرار می‌گیرد، این در حالی است که بیماری‌هایی مانند فشارخون بالا می‌تواند عامل بیش تعریقی باشد که باید درمان شود.
ایمنا: بیش تعریقی بیشتر بین مردان شایع است یا زنان؟
یزدانی: در هر دو جنس به صورت یکسان دیده می‌شود و هم زنان و هم مردان ممکن است به بیش تعریقی مبتلا شوند.
ایمنا: نقش ورزش و تغذیه در بیش تعریقی چیست؟
یزدانی: تغذیه و ورزش نمی‌تواند بیماری بیش تعریقی اولیه را تشدید یا تضعیف کند، یعنی نمی‌تواند عامل ایجاد کننده یا درمان این بیماری باشد؛ بیش تعریقی یک بیماری است که با فعالیت بدنی، استرس و تغذیه ارتباط خاصی ندارد، بلکه باید درمان خاص خود را داشته باشد.
ایمنا: چند درصد از افراد به بیماری بیش تعریقی مبتلا می‌شوند؟
یزدانی: آمار دقیقی نمی‌توان ارائه کرد، اما در بین یک تا پنج درصد جوامع دنیا بیماری بیش تعریقی وجود دارد، همچنین پدر و مادر باید بدانند بیماری فرزند خود چیست، بیماران مبتلا به بیش تعریقی، مشکلات شدید افسردگی یا روانی ناشی از این بیماری پیدا کردند، همچنین ممکن است مسائل پیچیده‌ای برای این بیماران به وجود بیاید.
اگرچه بیماران مبتلا به بیش تعریقی مشکلات استرسی و افسردگی پیدا می‌کنند، اما این بیماری ارتباطی با روانپزشکی ندارد زیرا بیماری خاصی است، اما چون فرد در فعالیت‌های روزانه دچار مشکلات می‌شود، می‌تواند مسائل استرسی را تجربه کند؛ همچنین والدین باید برای درمان بیش تعریقی، فرزند خود را نزد پزشک ببرند و این بیماری را پنهان نکنند.
ایمنا: آیا بیش تعریقی درمان دارد؟
یزدانی: بیش تعریقی درمان‌های مختلفی دارد، همچنین تحقیقات مختلفی در دنیا روی این بیماری صورت گفته است، بیش تعریقی بیماری شناخته شده‌ای بوده و از سده‌های قبلی روی آن کار شده و چون این بیماری در کل دنیا شایع است، تحقیقات بسیاری در راستای این بیماری صورت گرفته است.
مصرف محلول‌های موضعی، استفاده از داروهای خوراکی و تزریقی و در نهایت استفاده از بوتاکس برای درمان بیماران مبتلا به بیش تعریقی تجویز می‌شود، اگر این درمان‌ها جواب نداد، فرد بیمار جراحی می‌شود.
ایمنا: چه زمانی برای فرد مبتلا به بیش تعریقی جراحی صورت می‌گیرد؟
یزدانی: در حقیقت نمی‌توان نسخه واحدی برای بیماران مبتلا به بیش تعریقی تجویز کرد، هر فرد بر اساس خصوصیات اخلاقی و شرایط و انتظارتی که از درمان دارد مورد جراحی قرار می‌گیرد، اما پزشک می‌تواند پیشنهادهای لازم را به بیمار بدهد تا بیمار نوع درمان خود را انتخاب کند.
ایمنا: بهترین سن برای جراحی بیماری بیش تعریقی کدام است؟
یزدانی: بهتر است فرد بیمار این عمل را قبل از ۲۵ سالگی انجام دهد، البته جراحی در سنین بالاتر نیز انجام می‌شود اما توصیه شده تا قبل از ۲۵ سالگی باشد.
ایمنا: آیا می‌توان به انواع درمان و تجهیزاتی که در فضای مجازی برای بیش تعریقی وجود دارد، اعتماد کرد؟
یزدانی: محلول‌ها و داروهایی موجود است که تا حدودی کمک کرده و بیماری بیش تعریقی را کنترل می‌کند، بنابراین اگر داروها استاندارد و بر اساس توصیه‌های پزشکی باشد، مشکلی ندارد، اما باید داروها تحت نظر پزشک باشد چون نمی‌توان همه داروها را مؤثر دانست.
نظر شما