به گزارش خبرنگار ایمنا، با افزایش روزافزون جمعیت شهرهای کشور، لزوم تدوین برنامه‌های بلندمدت شهری بیش از پیش احساس می‌شود؛ یکی از طرح‌های بلندمدت شهری، برنامه جامع شهری است که با روش‌های مختلفی تدوین می‌شود؛ با توجه به نیاز اصفهان و در راستای استفاده از نظرات ذی‌نفعان اصلی آن و تمام بازیگران شهری، به‌ویژه شهروندان، تدوین دومین طرح جامع شهر اصفهان با رویکرد نوین در حال انجام است که مرحله نخست آن تکمیل و مرحله دوم نیز در مرحله انتخاب مشاور قرار دارد.
با توجه به آغاز دوباره فعالیت‌ها برای تکمیل دومین طرح جامع شهر اصفهان، در قالب چند مطالب گزارشی به دیدگاه دستگاه‌های مرتبط با این طرح و تدوین آن می‌پردازیم.
در ادامه، بخش سوم و پایانی گزارش درباره دیدگاه مسئولان دستگاه‌های مرتبط با تدوین دومین طرح جامع شهر اصفهان را می‌خوانید:
طرح‌های منسوخ تا زمان تدوین طرح جامع بعدی اعتبار دارد
جواد کرباسی، رئیس اداره طرح‌های جامع و تفصیلی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان با بیان اینکه در مجموع تاکنون دو طرح جامع برای اصفهان تدوین شده است، می‌گوید: این طرح‌ها شامل «طرح جامع ارگانیک» در سال ۱۳۵۰ و نخستین برنامه جامع شهر اصفهان در سال ۱۳۶۷ است.
وی با بیان اینکه از نظر فنی و اصولی، نخستین طرح جامع اصفهان پس از گذشت حدود ۲۰ تا ۲۵ سال منسوخ شده است، اما قانون‌گذار اجازه داده است تا زمانی که طرح بعدی تدوین شود، اعتبار داشته باشد، می‌افزاید: وزارت راه و شهرسازی سال ۱۳۹۶ برای تدوین طرح جامع جدید، پیشنهادهایی ارائه داد تا این طرح در قالب جدید و رویکرد نوین تهیه شود.
رئیس اداره طرح‌های جامع و تفصیلی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان با بیان اینکه پنج شهر به‌عنوان شهرهای پایلوت تهیه طرح جامع با رویکرد نوین انتخاب شدند که یکی از آن‌ها اصفهان بود، خاطرنشان می‌کند: با تفاهم‌نامه‌ای که بین اداره کل راه و شهرسازی و شورای اسلامی شهر منعقد شد، شهرداری نیز در تهیه طرح مشارکت دارد که در همین راستا جلساتی برگزار شد و این اداره کل با همکاری شورا و شهرداری مشاوری را انتخاب کرد و مرحله نخست با عنوان «گزارش تشخیص» تهیه شد.
وی با بیان اینکه پس از تکمیل مرحله نخست، طرح باید فرایندهای قانونی را طی می‌کرد، تاکید می‌کند: آخرین مرحله‌ای که به اداره طرح‌های جامع و تفصیلی ابلاغ شده، کارگروه امور زیربنایی بوده است که پس از آن اسفندماه ۱۳۹۹ باید به شورای عالی برنامه‌ریزی می‌رفت که چیزی به این اداره ابلاغ نشده است.
کرباسی اضافه می‌کند: مردادماه ۱۴۰۰ شورای عالی معماری و شهرسازی مصوبه‌ای به‌عنوان چارچوب راهنمای طرح‌های جامع ابلاغ کرد که بر اساس آن متولی تهیه طرح جامع و کارفرما اداره کل راه و شهرسازی است و در این مصوبه شهرداری به‌عنوان بهره‌بردار و مجری مشخص شده است.
برای افق بلندمدت حداقل ۱۰ سال آینده، نیازمند طرح جامع هستیم تا بتوانیم برای تدوین طرح تفصیلی بعدی اقدام کنیم.
وی با اشاره به خواسته‌های شهرداری از دومین طرح جامع شهر اصفهان ادامه می‌دهد: باید ببینیم این طرح می‌خواهد چه مشکلاتی را رفع کند و در چارچوب‌های مختلف کدام زیرساخت‌های اصلی در آن مورد توجه قرار می‌گیرد.
رئیس اداره طرح‌های جامع و تفصیلی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان اضافه می‌کند: برای افق بلندمدت حداقل ۱۰ سال آینده، نیازمند طرح جامع هستیم تا بتوانیم برای تدوین طرح تفصیلی بعدی اقدام کنیم، زیرا نیازهای شهر در طرح جامع به‌صورت کلی پیش‌بینی و پس از آن طرح تفصیلی تهیه می‌شود تا با جزئیات بتوانیم پاسخگوی نیازهای شهر و شهروندان باشیم.
وی تاکید می‌کند: مسائل مهمی برای تهیه طرح جامع وجود دارد که مشارکت شهرداری در تهیه طرح، مهندسی درخواست‌های شهروندان و ارائه به مشاور، شناسایی مالکیت پهنه‌ها توسط مشاور، توجه به شرایط ایجاد شده برای نصف‌جهان به‌واسطه قرارگیری شهرهایی در مجاورت آن، گستردگی پهنه‌های تاریخی و میراثی و ایجاد ارزش افزوده در آن، توجه به محدودیت‌های زیست‌محیطی همچون فرونشست و محدودیت منابع آبی و جریان مقطعی زاینده‌رود، در نظر گرفتن مسائل و محدودیت‌های منابع مالی تحقق طرح، چالش تملک، واقعی‌سازی ظرفیت‌های کالبدی، توسعه درونی شهر، توسعه میان‌افزا، پاسخگویی بخش مسکن، انتقال منابع درآمدی شهر از سازندگان و توسعه‌دهندگان به بهره‌برداران و فرایندهای جدید منابع مالی همچون استارتاپ‌ها، پراکندگی خدمات و اینکه پراکندگی مدیریت‌ها برای اینکه یک فرد تصمیم‌گیر شهر و همان فرد پاسخگو باشد، از جمله آن است.
کرباسی با بیان اینکه ضوابطی برای انتخاب مشاور طرح جامع شهر اصفهان وجود دارد، ادامه می‌دهد: اعلام فراخوان، دریافت رزومه، نوع فعالیت، بومی بودن و داشتن تیم مشاور به‌ویژه تخصص آن از جمله فرایندها و ویژگی‌های دومین طرح جامع شهر اصفهان است.
در برنامه آمایش سرزمین، اصفهان همکار بین‌المللی مرکز کشور است
مجید زمانی، نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در تهیه دومین برنامه جامع شهر اصفهان می‌گوید: مهم‌ترین انتظار از طرح جامع، برنامه‌ریزی و رفع نیازهای شهر در یک افق مشخص است.
وی با اشاره به برنامه‌های فرادستی موجود که شاید کمتر مورد توجه بوده یا حتی وجود نداشته است و وظیفه مشخص کردن چشم‌انداز توسعه‌های فضایی استان یا کشور را دارد، می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های فرادست، برنامه آمایش سرزمین، مصوب اواخر سال ۱۳۹۹ در شورای عالی آمایش است که ابتدای سال ۱۴۰۰ ابلاغ شد.
نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در تهیه دومین برنامه جامع شهر اصفهان خاطرنشان کرد: تعریفی که برنامه آمایش سرزمین از ساختارهای شهری و تفسیری که از ساختار شهری اصفهان دارد این است که به‌عنوان همکار بین‌المللی مرکز کشور (تهران) تعریف شده و با توجه به اینکه رفع نیازهای فرامنطقه‌ای برای این کلان‌شهر مشخص شده است، مهم‌ترین انتظار از طرح جامع این است که علاوه بر توجه به رفع نیازهای کالبدی، این انتظارات و تقسیم کار کلی نیز مورد توجه باشد.
وی با بیان اینکه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به‌عنوان یک دستگاه نظارتی در حوزه کالبدی، بر توسعه فضایی استان نظارت دارد، ادامه داد: در حال حاضر با این موضوع مواجه هستیم که حدود ۸۰ درصد جمعیت استان در منطقه شهری اصفهان و حومه شامل شهر اصفهان و سایر شهرهای پیرامون _که بزرگ‌ترین آن شهر اصفهان است_ متمرکز است که این تمرکز علاوه بر ایجاد بعضی مشکلات، موجب شده است پیچیدگی‌های خاص اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و فرهنگی در این بخش داشته باشیم.
به‌صورت عرفی مشاور طرح جامع باید در حوزه شهرسازی و معماری فعال باشد، اما معتقدم این مشاور علاوه بر اینکه باید یک شهرساز ، معمار و دانای علم کالبد باشد، باید مباحث مربوط به حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نصف‌جهان را در نظر گیرد.
زمانی تاکید می‌کند: نظارت بر حکمرانی صحیح در منطقه شهری اصفهان و مباحث منجر به فعالیت‌های زیست‌محیطی، آمایشی، بهبود ساختار فضای زیستی و فراهم‌شدن شرایط دستیابی سازمان فضایی تعریف شده در افق‌های آینده شهر اصفهان از جمله وظایف سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان است.
وی با بین اینکه مهم‌ترین ویژگی مشاور تهیه دومین طرح جامع شهر اصفهان فرارشته‌ای بودن است، ادامه می‌دهد: به‌صورت عرفی مشاور این طرح باید در حوزه شهرسازی و معماری فعال باشد، اما معتقدم این مشاور علاوه بر اینکه باید یک شهرساز ، معمار و دانای علم کالبد باشد، باید مباحث مربوط به حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نصف‌جهان را در نظر گیرد.
نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در تهیه دومین برنامه جامع شهر اصفهان با بیان اینکه مباحث اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نصف‌جهان بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند سوق‌دهنده فضایی شهر در زمینه‌هایی همچون نوع طبقه‌بندی شهر باشد، خاطرنشان می‌کند: در شهر اصفهان محلاتی وجود دارد که هر کدام از طرفین خیابان از نظر اجتماعی و به‌تبع آن از نظر اقتصادی و فرهنگی، بافت بسیار متفاوتی دارد و این فاصله چند متری آسفالت، موجب ایجاد دو چهره متفاوت شهری شده است، بنابراین نشان می‌دهد که علاوه بر مباحث کالبدی، مشاور تهیه این طرح جامع‌الاطراف در مباحث اجتماعی و اقتصادی باشد.
وی اضافه می‌کند: از آن مهم‌تر، در زمینه مشارکت‌پذیری نیز با توجه به مدل برنامه‌ریزی، اجبار وجود دارد که با ذی‌نفعان شهری و منطقه‌ای وارد مشارکت شویم و مشاور از دفاتر داخلی خود خارج شود و مشارکت ذی‌نفعان را بپذیرد.
گزارش از: امین شبانی
نظر شما