به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، در هر دقیقه ۳ هزار و ۸۲۵ تن زباله شهری در جهان تولید و جمع‌آوری می‌شود. بیشترین سهم از این حجم عظیم راهی محل‌های دفن یا سوزاندن زباله می‌شود و فشار زیادی بر محیط زیست و زیستگاه‌های حیات وحش وارد می‌کند. این زباله‌ها شامل تمام اقلام از جمله بسته‌بندی مواد غذایی، لباس، بطری، مواد غذایی باقی‌مانده، کاغذ، لوازم الکترونیکی و باتری‌ها می‌شود که مردم به‌صورت روزانه استفاده می‌کنند و به‌رغم تمام فناوری‌های بازیافت در حال استفاده، سالانه تنها کمتر از ۲۰ درصد آن‌ها بازیافت و ۸۰ درصد باقی مانده به بخشی از محل‌های دفن زباله تبدیل می‌شود. در این میان بر اساس گزارش بانک جهانی، تا سال ۲۰۵۰ کشورهای پردرآمد روزانه ۱۹ درصد افزایش ضایعات سرانه را نشان می‌دهند، در حالی که همین رقم برای کشورهای کم و متوسط درآمد ۴۰ درصد یا بیشتر خواهد بود.
بدیهی است که بزرگترین اقتصادها و پرجمعیت‌ترین کشورها مانند چین و ایالات‌متحده بیشترین زباله را در جهان تولید می‌کنند. در عین حال تلاش‌های قابل‌توجهی توسط دولت‌ها برای دستیابی به پایداری زیست‌محیطی و کاهش حجم زباله‌ها در حال انجام است، تا جایی که جمع‌آوری زباله در همه شهرهای جهان به‌طور منظم انجام نمی‌گیرد.
شهرهای بسیاری وجود دارد که جمع‌آوری زباله در آن‌ها به روزهای مخصوصی در طول هفته یا حتی ماه محدود می‌شود یا از فناوری برای آگاهی از زمان لازم برای جمع‌آوری پسماندها بهره می‌گیرند. این روند به‌واسطه کم‌کاری سیستم‌های خدمات شهری یا بی‌توجهی شهرداری‌ها نیست، بلکه علت مستقیم آن فرهنگ‌سازی بازیافت و کاهش زباله‌ها به‌شمار می‌رود. در این شهرها تولید زباله به حدی کم است که ماشین‌های حمل زباله دلیلی برای مراجعه منظم به‌منظور جمع‌آوری پسماندها ندارند و برای جمع‌آوری زباله‌ها برنامه‌ریزی‌هایی انجام گرفته است تا از تردد بی‌مورد ماشین‌ها در سطح شهر پیشگیری شود. شهرداری پاریس برای مثال جمع‌آوری زباله‌های شهری را به یک روز در هفته محدود کرده است. طبق قانون پاریس شهروندان باید برای هماهنگ کردن روز جمع‌آوری زباله‌های خود با اداره بهداشت شهر تماس بگیرند و تنها مجاز به ارائه ۱۲ کیسه زباله به ماشین‌های حمل زباله هستند.
جمع‌آوری زباله در بعضی از شهرها نیز تنها در صورت دریافت گزارش‌هایی مبنی بر انباشت ضایعات در یک مکان صورت می‌گیرد. در این میان تعدادی از این شهرها به اختصاص خطوط تلفن ویژه برای دریافت گزارش‌های مردمی بسنده کرده‌اند و تعدادی از آن‌ها با هوشمندسازی کانتینرها و سطل‌های زباله با استفاده از سنسورهای مخصوص، با دریافت پیام‌هایی مبنی بر پر شدن ظرفیت سطل‌ها به جمع‌آوری زباله‌های آن اقدام می‌کنند. تالین در استونی یکی از این شهرها است که مشکل تخلیه پیش از موعد بعضی سطل‌های زباله یا سرریز شدن تعدادی از آن‌ها را با نصب سنسورهای هوشمند برطرف کرده است. سنسورها هنگام رسیدن سطح زباله‌های سطل به میزانی خاص با ارسال سیگنال به شهرداری منطقه، ماشین‌ها حمل زباله را فرامی‌خواند.
کشورهایی با کمترین میزان جمع‌آوری زباله
پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ میزان زباله‌های جامد شهری تا ۷۰ درصد رشد کند و به ۳.۴ میلیارد تن متریک برسد. با این حال بعضی از کشورها با تمرکز بر مدیریت منابع بدون ضایعات و اتخاذ بعضی سیاست‌های مشخص، در جهت حفظ روش‌های زباله صفر عمل می‌کنند و در این راه بسیار موفق بوده‌اند. آلمان، اتریش، کره جنوبی، ولز و سوئیس نمونه‌هایی از موفق‌ترین کشورهای جهان در زمینه مدیریت پسماند و کشورهایی با کمترین میزان جمع‌آوری زباله هستند.
آلمان
آلمان به‌عنوان کشور پیشرو و برتر اتحادیه اروپا در زمینه بازیافت، ۶۷ درصد از زباله‌های خود را بازیافت می‌کند. مدیریت زباله در آلمان از خانه‌ها شروع می‌شود و اکثر ساکنان این کشور به سیاست‌های زباله صفر تمایل دارند. آلمانی‌ها زباله‌های خانگی خود را طبق طرح بازیافت کشور در ۶ دسته جداگانه تفکیک می‌کنند. دولت همچنین طرح‌هایی موفق برای مدیریت آلودگی پلاستیکی و تولید زباله کمتر ارائه داده است. به همین واسطه میزان زباله‌های ارسالی آلمان به محل‌های دفن زباله به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است.
به این ترتیب شهرداری‌های آلمان یک روز در هفته را به جمع‌آوری پسماندهای تفکیک‌شده از درِ منازل اختصاص داده‌اند. در این کشور شهروندان وظیفه دارند رأس ساعت ۷ صبح برای تحویل سطل زباله خود در روز تعیین‌شده بیرون بیایند و زباله‌ها را تحویل دهند و سطل را به درون منزل بازگردانند. در بعضی خیابان‌ها نیز سطل‌ها با رنگ‌های مشخص‌شده در جایگاه‌های خاصی برای قرار گرفتن زباله‌ها تعبیه شده و لازم است هر زباله در سطل رنگی مخصوص به‌خود قرار داده شود. ساختمان‌های مسکونی بزرگ و شرکت‌های صنعتی نیز وظیفه دارند ساعت جمع‌آوری زباله‌های خود را با شهرداری هماهنگ کنند.
اتریش
اتریش نیز به‌عنوان یکی دیگر از کشورهای زباله‌صفر جهان از سیستم تفکیک زباله از مبدأ بهره می‌گیرد و سیاست‌هایی را برای حفاظت از منابع آبی، همچنین مدیریت تولید و دفع زباله ایجاد کرده است. این کشور به‌منظور کاهش حجم زباله‌ها از یک شبکه گرمایش ملی بهره می‌برد که به زیست‌توده متکی است و برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از این شبکه یک سیستم فیلتر سه‌گانه بهره می‌برد. این امر باعث شده است که اتریش در کنار کاهش زباله‌های ارسالی به دفنگاه‌های زباله، گاز گلخانه‌ای کمتری نیز نسبت به دفن یا سوزاندن زباله در این دفنگاه‌ها تولید کند.
در اتریش خانوارها موظف به مشارکت در دفع زباله‌های عمومی هستند، یعنی ساکنان منازل باید برای جمع‌آوری زباله درخواست ارائه دهند. ثبت‌نام برای دفع زباله معمولاً توسط مالک یا مدیر املاک انجام می‌شود. پس از آن شهرداری‌ها به ارائه تقویم جمع‌آوری زباله‌های خانگی نسبت به محل سکونت اقدام می‌کنند. اتریش برای این منظور یک اپلیکیشن تلفن همراه به نام Müll نیز طراحی کرده است که یک تقویم جمع‌آوری زباله همچنین سایر خدمات دیجیتالی مربوط به زباله‌های خانگی را به‌طور مستقیم در اختیار شهروندان قرار می‌دهد.
کره‌جنوبی
کره‌جنوبی پس از یک دوره احاطه شدن با زباله‌ها به‌دلیل رونق شدید اقتصادی، قانونی برای تبدیل شدن به کشوری بدون زباله تصویب کرد که تمرکز آن بر کاهش میلیون‌ها تن زباله در محل‌های دفن زباله قرار داشت و تخطی از آن با جریمه‌هایی تا هزار دلار همراه است. این اقدام باعث شد که کره به کشوری فوق‌العاده کم‌زباله تبدیل شود.
سیستم دفع زباله در کره جنوبی کمی متفاوت از سایر کشورها عمل می‌کند. در این کشور هر منطقه کیسه زباله رسمی خود را دارد که به‌صورت انحصاری تنها در یک محله مورد استفاده قرار می‌گیرد. زباله‌های آلی و دورریز مواد غذایی همه در این کیسه‌ها قرار داده می‌شود و اقلام بازیافتی باید در سطل‌های مخصوص جایگاه‌های مشخص شده ریخته شود.
زمان و مکان دفع زباله در کره‌جنوبی به هر منطقه بستگی دارد و اطلاعات کامل آن روی کیسه‌های زباله درج شده است. روز هفته و حتی ساعت جمع‌آوری این کیسه‌ها برای هر محله از ۷ شب تا ۵ صبح روز بعد متغیر است. برای زباله‌های بزرگ همچون یخچال، اجاق گاز، تلویزیون، تهویه هوا، مبلمان، تشک تخت، مبل، میز، مایکروویو، ماشین لباسشویی و مواردی از این قبیل نیز باید به صورت برخط یا با تماس با دفتر منطقه محلی درخواست دفع زباله‌های بزرگ را ثبت کرد. پس از آن زباله باید در تاریخ تعیین‌شده در محل مشخص‌شده قرار گیرد.
سوئیس
سوئیس، کشوری کوچک با تولید سالانه ۹۰ میلیون تن زباله، دارای نرخ بازیافت زباله ۵۳ درصدی است که به‌منظور کاهش زباله‌های خود از سیاست تعیین وجه برای جمع‌آوری زباله‌ها و مجازات افرادی استفاده کرد که سعی در دفع غیرقانونی زباله‌های خود داشتند. قوانین سوئیس تولیدکنندگان و فروشندگان سراسر کشور را ملزم به تولید و پذیرش اقلام بازیافتی می‌کند و با ارائه طرح‌هایی همچون فرمان بسته‌بندی نوشیدنی (VGV) که به تنظیم فروش و بازگشت بسته‌بندی محصولات نوشیدنی به کارخانه‌ها کمک می‌کند، میزان زباله‌های خود را به میزان چشمگیری کاهش دهند.
نحوه دفع پسماند و بازیافت در سوئیس بسته به محل زندگی متفاوت است و برای آگاهی از آن باید جزوه آموزشی بازیافت و دفع زباله در جامعه را از ادارات دولتی محلی دریافت کرد. البته سطل‌های بازیافت عمومی و یک نقشه مفید و کاربردی از نقاط جمع‌آوری نیز در سراسر این شهر تعبیه شده است، اما این نقاط ساعات کار محدودی دارد و هر یک مخصوص اقلام ویژه‌ای است.
جمع‌آوری اقلام بازیافتی و پسماندهای خانگی نیز بر اساس هر کانتون (تقسیمات کشوری) و منطقه متفاوت است و در هر یک از آن‌ها باید از قوانین و برنامه‌های صحیح پیروی شود. علاوه بر این لازم است اقلام بازیافتی در کوچک‌ترین حالت ممکن درون سطل‌های بازیافت قرار گیرد تا فضای کمتری را در زمان حمل‌ونقل اشغال کند. ارسال زباله‌های ارگانیک به محل‌های دفن زباله در سوئیس ممنوع و تخطی از آن دربردارنده جریمه است. ساکنان سوئیس باید ضایعات مواد غذایی خانگی شامل میوه، سبزیجات، تفاله قهوه و چای، پوسته تخم مرغ و مواردی از این قبیل را در خانه‌های خود به کمپوست تبدیل کنند یا به محل‌های جمع‌آوری زباله‌های سبز تحویل دهند.
در نهایت ساکنان سوئیس برای زباله‌های خانگی که قابل بازیافت یا کمپوست نیستند، می‌توانند از خدمات جمع‌آوری زباله شهرداری محلی استفاده کنند. شهرداری کانتینرهای زباله را زیر زمین یا کنار جاده‌ها قرار داده است و ساکنان باید از کیسه‌های زباله ویژه استفاده کنند. چنانچه شهروندان قصد داشته باشند زباله‌های خود را در کیسه‌های معمولی قرار دهند، باید روی آن برچسب‌های ویژه بچسبانند که در فروشگاه‌های مواد غذایی به‌فروش می‌رسد.
جمع‌آوری زباله‌ها بسته به مکان یک‌بار در هفته یا هر دو هفته یک‌بار انجام می‌گیرد. روزها و زمان‌های آن نیز بسته به کانتون‌ها متفاوت است که به‌طور کامل در وب‌سایت شهرداری کل قرار دارد. شهروندان سوئیس باید طبق برنامه ارائه‌شده در وب‌سایت برای منطقه خود زباله‌های خود را دور بریزند وگرنه جریمه خواهند شد.
ولز
ولز نیز با هدف زباله‌صفر شدن به‌منظور دستیابی به محیط‌زیستی پایدار و ایجاد جامعه‌ای مرفه و برابر، طرح‌هایی برای پیشگیری از تولید زباله و بهبود روند بازیافت در شهر پیاده‌سازی کرد که نرخ بازیافت کشور را به ۵۶ درصد افزایش داد و به کمک بهره‌گیری از پتانسیل زباله‌ها در تأمین نیروی خانه‌ها، علاوه بر تبدیل شدن به برترین منطقه بریتانیا در زمینه پسماند به کشوری کم‌زباله تبدیل شد.
جمع‌آوری زباله در ولز یک هفته در میان انجام می‌گیرد. در اصل یک هفته به جمع‌آوری زباله‌های خانگی (سطل‌های قهوه‌ای) و هفته دیگر با زباله‌های بازیافتی (سطل‌های سبز) اختصاص دارد. سطل‌های زباله باید از ساعت ۱۸:۳۰ شب قبل از روز جمع‌آوری در حاشیه جاده‌ها قرار داده شود و برای آگاهی از روز جمع‌آوری لازم است با مراجعه به وب‌سایت شهرداری و وارد کردن کد پستی اقدام کرد. قبل از نیمه‌شب روز جمع‌آوری نیز باید سطل‌های خالی را به خانه بازگرداند. بعضی از نقاط شهری ولز همچنین دارای سطل‌های زباله عمومی است که در صورت لزوم و هنگام پر شدن تخلیه می‌شود.
قابل توجه این‌که تمام زباله‌ها باید در کیسه‌های مخصوصی قرار داده شود که شوراهای شهرها در اختیار ساکنان ولز قرار می‌دهد و هرگز نباید کیسه‌ها را در کنار سطل‌ها روی زمین قرار داد. درِ سطل‌های زباله حتماً باید بسته باشد و در صورتی که حجم زباله از ظرفیت سطل بیشتر شود، لازم است به نزدیک‌ترین محل بازیافت ارائه شود.
روند جمع‌آوری زباله در شهرهای جهان
جمع‌آوری زباله گامی حیاتی در مدیریت زباله است، با این حال نرخ‌ها تا حد زیادی بر اساس سطوح درآمد کشوری متفاوت است. در واقع جمع‌آوری زباله‌ها در کشورهایی با درآمد متوسط و بالا به‌صورت جهانی انجام می‌گیرد، اما در کشورهای کم‌درآمد حدود ۴۸ درصد زباله‌ها از شهرها و ۲۶ درصد آن‌ها از مناطق خارج از شهرها جمع‌آوری می‌شود. در سراسر مناطق جنوب صحرای آفریقا نیز حدود ۴۴ درصد و در اروپا، آسیای مرکزی و آمریکای شمالی حداقل ۹۰ درصد زباله‌ها جمع‌آوری می‌شود.
ترکیب ضایعات جمع‌آوری‌شده نیز با توجه به سطوح درآمدی متفاوت و منعکس‌کننده الگوهای متنوع مصرف است. کشورهای با درآمد بالا مواد غذایی و زباله سبز کمتری تولید می‌کنند که ۳۲ درصد از کل زباله‌های آن‌ها را تشکیل می‌دهد. این کشورها زباله‌های خشک بیشتری از جمله پلاستیک، کاغذ، مقوا، فلز و شیشه تولید می‌کنند که قابل بازیافت است و ۵۱ درصد زباله‌های آن‌ها را تشکیل می‌دهد.
کشورهای با درآمد متوسط و کم به‌ترتیب ۵۳ و ۵۷ درصد مواد غذایی و زباله سبز تولید می‌کنند که با کاهش سطح توسعه اقتصادی، کسر زباله‌های آلی افزایش پیدا می‌کند. در کشورهای کم‌درآمد، مواد قابل بازیافت تنها ۲۰ درصد از کل جریان زباله‌ها را تشکیل می‌دهد و همه مناطق به‌طور متوسط حدود ۵۰ درصد یا بیشتر زباله آلی تولید می‌کنند، با این حال اروپا، آسیای مرکزی و آمریکای شمالی زباله‌های خشک بیشتری تولید می‌کنند.
در سطح جهانی، بیشتر زباله‌ها در محل‌های دفن زباله تخلیه می‌شوند. حدود ۳۷ درصد از زباله‌ها به شکلی در دفنگاه‌ها پردازش می‌شود که تنها ۸ درصد آن به‌صورت بهداشتی و با سیستم‌های جمع‌آوری گاز دفن زباله دفع می‌شود، اما ۳۱ درصد باقی‌مانده در محل‌های دفن باز و غیربهداشتی قرار دارد. ۱۹ درصد از این زباله‌ها بازیافت و کمپوست و ۱۱ درصد برای دفع نهایی سوزانده می‌شود.
دفع یا تصفیه کافی زباله همچون دفنگاه‌های کنترل‌شده زباله یا تأسیسات دقیق‌تر عملیاتی پسماندها در انحصار حوزه کشورهای با درآمد بالا و متوسط رو به بالا قرار دارد و کشورهای کم‌درآمد عموماً به دامپینگ باز متکی هستند. ۹۳ درصد زباله‌ها در کشورهای کم‌درآمد و تنها ۲ درصد در کشورهای با درآمد بالا تخلیه می‌شود. کشورهای با درآمد متوسط نیز با نرخ ۵۴ درصدی، بیشترین درصد زباله در محل‌های دفن زباله را دارند. این نرخ در کشورهای با درآمد بالا به ۳۹ درصد کاهش پیدا می‌کند که ۳۶ درصد آن بازیافت و کمپوست و ۲۲ درصد سوزانده می‌شود. فرآیند سوزاندن به‌طور عمده مختص کشورهای پرظرفیت، پردرآمد و دارای محدودیت زمین است.
در اکثر کشورها، عملیات مدیریت پسماند جامد به‌طور معمول یک مسئولیت محلی است و تقریباً ۷۰ درصد کشورها مؤسساتی با مسئولیت توسعه سیاست و نظارت در بخش زباله تأسیس کرده‌اند. حدود دوسوم کشورها قوانین و مقررات هدفمندی را برای مدیریت پسماندهای جامد ایجاد کرده‌اند که اجرای آن به‌شدت متفاوت است. دخالت مستقیم دولت مرکزی در ارائه خدمات پسماند به غیر از نظارت یا نقل و انتقالات مالی غیرمعمول است، به‌طوری که نظارت بر حدود ۷۰ درصد از خدمات زباله به‌طور مستقیم برعهده نهادهای عمومی محلی قرار دارد و حداقل نیمی از خدمات توسط نهادهای عمومی اداره می‌شود و حدود یک‌سوم برعهده مشارکت‌های عمومی و خصوصی است. با این حال مشارکت‌های موفق با بخش خصوصی برای تأمین مالی و عملیات تنها تحت شرایط خاصی با ساختارهای تشویقی مناسب و مکانیسم‌های اجرایی موفق هستند و بنابراین همیشه راه‌حلی ایده‌آل محسوب نمی‌شوند.
نظر شما