به گزارش خبرنگار ایمنا، چند ماهی است وضعیت خرید بلیت اتوبوس بین شهری بحرانی شده و کمتر کسی پیدا می‌شود که بتواند به‌راحتی بلیت تهیه کند. در حال حاضر مشکل تهیه بلیت در بسیاری از مسیرهای کشور از جمله مسیرهای پررفت‌وآمدی همچون اصفهان به تهران و اصفهان به کاشان وجود دارد.
فرآیند خرید بلیت به‌قدری دشوار شده که باید این نوع خرید بلیت را با توجه به شباهت آن به مسابقه یا ماراتن، فروش مسابقه‌ای نامید زیرا کمتر کسی موفق به خرید بلیت از طریق سامانه‌های خرید و یا خرید حضوری می‌شود. حتی می‌توان گفت بلیت اتوبوس مانند خرید خودرو از سامانه یکپارچه شده به نحوی که یا باید شانس خوبی داشته باشی تا بلیت خریداری کنی یا دعای پدر و مادر پشت سرت باشد؛ البته ناگفته نماند نذر و نیاز هم می‌تواند به شانس شما در خرید بلیت کمک کند.
خبرگزاری ایمنا به عنوان اولین خبرگزاری شهر و شهروندی کشور در راستای اهداف خود در این گزارش به بررسی ابعاد مشکل کمبود بلیت اتوبوس برون‌شهری می‌پردازد.
پایانه مسافربری کاوه یکی از مهم‌ترین پایانه‌های شهر اصفهان و مبدا بیشتر سفرهای جاده‌ای از اصفهان به تهران، مشهد، یزد و دیگر شهرها است.
صف طولانی خودروهای سواری که قصد خروج از پارکینگ ترمینال کاوه را دارند نظر را به خود جلب می‌کند. این صف در این ساعات شب به قدری طولانی است که باید حداقل نیم‌ساعت در پارکینگ ماند که یا جایی برای پارک کردن پیدا شود یا راهی برای رفتن.
پایانه کاوه اصفهان که تا ساعت ۱۰ شب رنگ خلوتی را به خود نمی‌بیند از این ساعت به بعد خلوت‌تر می‌شود. مسافری به دنبال خرید بلیت اصفهان به تهران از سالنی به سالن دیگر حرکت می‌کند تا شاید مسافر یک تعاونی سفرش را لغو کند و جایگزین او شود.
اما به نظر می‌رسد این موضوع فقط مشکل آن مسافر نیست. جایگاه اتوبوس‌ها نیز شاهد حضور افرادی است که تا این ساعت هنوز موفق به تهیه بلیت نشده‌اند و به دنبال راهی برای رفتن به تهران هستند؛ حتی شده جای خواب راننده، رکاب یا کف اتوبوس!
انتظار ۸ ساعته در یک سایت خرید بلیت اتوبوس
در یکی از اتوبوس‌های مسیر اصفهان تهران که تقریباً آماده حرکت است، جوانی برخلاف سایرین که خیالشان از تهیه بلیت آسوده شده است و به خواب رفته‌اند، بیدار است.
این جوان که به نظر می‌رسد در دهه دوم زندگی خود قرار دارد، از تلاش و موفقیت در مسابقه خرید بلیت می‌گوید: فرایند خرید بلیت هر بار مشکل‌تر می‌شود، این مسئله حتی مخصوص روزهای تعطیل و آخر هفته‌ها نیست، هر در روزهای میانی هفته نیز همواره برای خرید بلیت با مشکل مواجهیم.
وی ادامه می‌دهد: معمولاً برای خرید بلیت به ناچار باید چندین ساعت در سایت معطل ماند تا یک بلیت کنسل شود و بتوان آن را خریداری کرد. همه افرادی که اکنون در این اتوبوس صندلی دارند، به همین نحو بلیت تهیه کرده‌اند. من هم ساعت‌ها سایت را دنبال کردم تا بالاخره موفق به خرید بلیت شدم.
این جوان که با توجه به شرایط زندگی‌اش سال‌ها است به‌طور مرتب به تهران سفر می‌کند، تاکید می‌کند که در یک ماه اخیر مشکل کمبود بلیت تشدید شده است، به نحوی که اکنون پس از یک هفته تلاش توانسته است، بلیت تهیه کند.
انگار بلیت اصفهان به تهران اصلاً وجود ندارد!
وی علت نبود بلیت را کاهش تعداد اتوبوس‌ها عنوان می‌کند و بر اساس مشاهداتش می‌گوید در مسیر بازگشت از تهران تعداد اتوبوس‌ها بیشتر از مسیر رفت است، به نحوی که می‌توان گفت در مسیر اصفهان به تهران بلیتی وجود ندارد!
برخی امسافران نیز در دقایق پایانی نزدیک به حرکت اتوبوس‌ها به امید تهیه بلیت، به دفاتر شرکت‌ها مراجعه می‌کنند.
هر چقدر بیشتر صبر می‌کنیم تعداد اتوبوس‌هایی که جایی برای ما ندارند، بیشتر می‌شود.
سه دانشجوی پسر مقابل پیشخوان یکی از شرکت‌های مسافربری ایستاده‌اند تا شاید متصدی فروش بلیت بتواند برایشان جای خالی پیدا کند. این دانشجویان که باید صبح روز بعد در دانشگاه خود حضور داشته باشند و دوران کارآموزی خود را در تابستان امسال می‌گذرانند، از ساعات متمادی که در ترمینال کاوه معطل خرید بلیت شده‌اند، می‌گویند، "هر چقدر بیشتر صبر می‌کنیم تعداد اتوبوس‌هایی که جایی برای ما ندارند بیشتر می‌شود."
به گفته این دانشجویان مشکل کمبود بلیت اصفهان به تهران یک ماهی است که تشدید شده است و پیش از این هر ساعتی که به ترمینال مراجعه می‌کردند می‌توانستند بلیت تهیه کنند، اما اکنون حتی با وجود ساعت‌ها انتظار خبری از بلیت نیست.
محمد که به نظر می‌رسد از انتظار خسته شده است، می‌گوید: وقتی بلیت اتوبوس نیست، مجبوریم حتی کف اتوبوس بنشینیم تا فردا سر کلاس حاضر شویم.
حکایت دلایل کمبود بلیت از دیدگاه رانندگان اتوبوس نیز شنیدنی است. یکی از رانندگان از افزایش قابل توجه قیمت لوازم یدکی می‌گوید، بیشتر مالکان یا اتوبوس‌ها را فروخته‌اند و از این شغل خارج شده‌اند یا خودروها را در پارکینگ قرار داده‌اند.
این راننده اتوبوس اشاره می‌کند که افزایش قیمت لوازم یدکی از دو سال گذشته آغاز شده است و مالکان از عهده این هزینه‌ها برنمی‌آیند. بسیاری از مالکان نیز با توجه به شرایط موجود تغییر شغل داده‌اند و اکنون به عنوان سرویس کارکنان شرکت‌های نفتی در عسلویه فعالیت می‌کنند.
حقوق ۲۵ میلیونی و مزایا برای مسیر ۵۰ کیلومتری در عسلویه
آن‌طور که این راننده می‌گوید، رانندگان در عسلویه حقوق بالای ۲۵ میلیون تومان، بیمه و سه وعده غذای رایگان دارند و پس از هر ۲۰ روز کاری، ۱۰ روز مرخصی نیز دارند، این در حالی است که به عنوان مثال در هر سرویس اصفهان به تهران هر راننده فقط ۶۰۰ هزار تومان دستمزد دریافت می‌کند و طبیعی است که رانندگان امتیازات کار در عسلویه را به حمل‌ونقل مسافری ترجیح دهند.
وی به عنوان راهکار پیشنهاد می‌دهد لوازم یدکی با قیمت مناسب‌تری به شرکت‌های مسافربری عرضه شود تا فعالیت در این زمینه برای مالکان صرفه اقتصادی داشته باشد و مشکل کمبود اتوبوس رفع شود.
هر جفت لاستیک اکنون بیش از ۶۰ میلیون تومان قیمت دارد و هزینه تعمیر موتور نیز بیش از ۲۰۰ میلیون تومان است، آیا با بلیت ۱۵۰ هزارتومانی برای هر مسافر می‌توان این هزینه‌ها را تأمین کرد؟
برخی سودجویان لوازم یدکی را انبار کرده‌اند
این راننده همچنین اشاره می‌کند که برخی سودجویان قطعات یدکی اتوبوس‌ها را انبار کرده‌اند که همین موضوع کمبود قطعات در بازار و به‌تبع افزایش قیمت آن را به دنبال داشته است. دولت نیز می‌تواند به این حوزه ورود کند و بر نحوه توزیع لوازم یدکی وارداتی نظارت بیشتری داشته باشد.
این راننده با اشاره به تفاوت حقوق رانندگان اتوبوس و کامیون می‌گوید: رانندگان کامیون ماهانه نزدیک به ۲۵ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند و این در حالی است که یک راننده اتوبوس در نهایت ماهانه هشت میلیون تومان درآمد خواهد داشت. طبیعی است که در این شرایط رانندگان اقدام به سوار کردن مسافران اضافی کنند.
شرکت‌های مسافربری مستقر در ترمینال کاوه نیز روایتی از علت‌های کمبود بلیت دارند که مهم‌ترین آن کم شدن تعداد اتوبوس‌ها و افزایش هزینه‌های تعمیرات و لوازم یدکی آن است.
قیمت ۲۰ میلیاردی هر اتوبوس مسافربری
آن‌طور که متصدی فروش بلیت یکی از تعاونی‌ها می‌گوید، قیمت هر اتوبوس اکنون به بیش از ۲۰ میلیارد تومان رسیده است و به‌طور قطع سرمایه‌گذاری در این زمینه باید صرفه اقتصادی داشته باشد، بنابراین اکنون که قیمت بلیت‌ها تغییر چندانی نداشته است و نمی‌تواند هزینه‌های اتوبوس را تأمین کند، بسیاری از سرمایه‌گذاران از ناوگان حمل‌ونقل مسافربری خارج شده‌اند.
این کارمند شرکت تعاونی مسافربری می‌گوید: استهلاک اتوبوس‌ها بسیار بالاست و از طرفی، قیمت لوازم یدکی از جمله لاستیک افزایش قابل توجهی داشته است. هر جفت لاستیک اکنون بیش از ۶۰ میلیون تومان قیمت دارد و هزینه تعمیر موتور نیز بیش از ۲۰۰ میلیون تومان است، آیا با بلیت ۱۵۰ هزارتومانی برای هر مسافر می‌توان این هزینه‌ها را تأمین کرد؟
وی ادامه می‌دهد: در همین شرایط نیز اگر حمایت‌های دولتی وجود داشته باشد فعالان این حوزه کار خود را ادامه می‌دهند. دولت می‌تواند با خرید اتوبوس بخشی از این کمبودها را جبران کند.
افزایش ۲۰۰ درصدی هزینه‌های تعمیرات و نگهداری
مسئول فروش یکی دیگر از شرکت‌های مسافربری حاضر در ترمینال کاوه از درصد افزایش قیمت بلیت در مقایسه با استهلاک اتوبوس‌ها می‌گوید، "بلیت اصفهان به تهران از سال گذشته تاکنون فقط ۳۰ هزار تومان افزایش داشته و این در حالی است که هزینه‌های تعمیر و نگهداری اتوبوس در این مدت حتی بیشتر از تورم و در مواردی ۲۰۰ درصد افزایش داشته است."
عرضه بلیت به صورت ساعتی و پس از اعلام قطعی اتوبوس‌ها انجام می‌شود و همین موضوع منجر به روزفروش شدن بلیت‌ها شده است.
وی با اشاره به روند فروش بلیت ن اضافه می‌کند: از هم‌اکنون سریع‌ترین زمانی که می‌توان بلیت تهران را تهیه کرد سه روز آینده است آن هم نه به صورت پیش‌فروش. بیشتر بلیت‌ها با فاصله کمتر از چند ساعت از زمان حرکت در سایت قرار می‌گیرد.
درآمد اتوبوس با خودرو سواری برابر است
این متصدی فروش بلیت مقایسه‌ای بین درآمد خودروهای سواری و اتوبوس‌ها می‌کند و ادامه می‌دهد: با در نظر گرفتن هزینه‌های پذیرایی، کمیسیون شرکت، عوارض و مالیات به ازای هر مسافر تهران، ۱۰۰ هزار تومان نصیب مالک می‌شود، بنابراین یک اتوبوس در سفر به تهران سه میلیون تومان درآمد دارد که با درآمد یک خودروی سواری برابر است.
مسئول فروش یکی دیگر از شرکت‌های مسافربری نیز با اشاره به وجود ۲۴ اتوبوس ثابت در چند ماه گذشته برای مسیر تهران می‌گوید: اکنون این تعداد به کمتر از ۱۹ اتوبوس رسیده که از این بین نیز چهار اتوبوس به صورت قطعی فعال نیست. عرضه بلیت نیز به صورت ساعتی و پس از اعلام قطعی اتوبوس‌ها انجام می‌شود و همین موضوع منجر به روزفروش شدن بلیت‌ها شده است.
به نظر می‌رسد مشکلات موجود در زمینه خرید اتوبوس تنها شامل کمبود آن نیست و مسائلی همچون نبود صرفه اقتصادی، کمبود قطعات، افزایش قیمت لوازم یدکی و مواردی از این قبیل منجر شده است تا بخش زیادی از ناوگان مسافری از این شغل خارج شوند که این موضوع علاوه بر تجدید نظر در قیمت بلیت‌ها نیازمند حمایت‌های دولت و مدیریت بازار لوازم یدکی است.
همچنین مسائلی در عرضه بلیت اتوبوس‌ها وجود دارد که امنیت خاطر مسافران را از بین می‌برد. مشکلاتی همچون روزفروش شدن بلیت‌ها و عرضه قطره‌چکانی آن در سایت‌های فروش اینترنتیبا برنامه‌ریزی و نظارت قابل رفع است.
دولت سیزدهم در راستای رفع مشکل کمبود اتوبوس نیز مجوز واردات دو هزار دستگاه اتوبوس با کارکرد کمتر از پنج سال را به کشور داده است که می‌تواند بخش زیادی از مشکلات را رفع کند، اما این موضوع نیز نیازمند نظارت جدی است، چرا که اگر مشکلات موجود ادامه داشته باشد با وجود افزایش تعداد ناوگان نیز همچنان فعالیت در این زمینه صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
گزارش از: مهران اسماعیلی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما