هیچ کشوری از هپاتیت در امان نیست

به گزارش خبرنگار ایمنا، هپاتیت، التهاب کبد بوده و پنج نوع اصلی ویروس این بیماری عبارت است از A، B، C، D، E. همچنین هپاتیت‌های نوع B و C منجر به ایجاد بیماری مزمن در صدها میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود و این دو نوع با یکدیگر شایع‌ترین علت سیروز کبدی، سرطان کبد و مرگ و میر ناشی از هپاتیت ویروسی هستند.

تا سال ۲۰۱۵ حدود ۳۲۸ میلیون نفر در دنیا به ویروس‌های هپاتیت B و C مبتلا بوده‌اند. این ویروس‌ها می‌توانند تا دهه‌ها بدون علامت در بدن بیمار باقی بمانند. ۹۶ درصد از مرگ ناشی از همه هپاتیت‌ها مربوط به هپاتیت B و C است که ۶۶ درصد هپاتیت B و ۳۳ درصد هپاتیت C را در بر می‌گیرد. در واقع مرگ‌ومیر ناشی از بیماری هپاتیت از مرگ‌ومیر ناشی از ایدز بیشتر است؛ میزان شیوع هپاتیت C در جهان یک درصد یعنی حدود ۷۱ میلیون نفر و میزان شیوع هپاتیت B در جهان حدود ۳.۵ درصد یعنی حدود ۲۵۷ میلیون نفر است.

در ایران حدود ۲۰۰ هزار نفر مبتلا به هپاتیت C و حدود ۱.۵ میلیون نفر مبتلا به هپاتیت B هستند. میزان شیوع هپاتیت سی ۰.۴ درصد از جمعیت کشور و میزان شیوع هپاتیت B حدود ۱.۷۹ درصد جمعیت کشور است. آمار مرگ ایرانیان از هپاتیت‌های ویروسی بین پنج تا ۱۰ هزار نفر در سال است که مهم‌ترین علت مرگ این بیماران را نارسایی مزمن کبد، از کار افتادن کبد (سیروز کبدی) و سرطان کبد تشکیل می‌دهد.

کارشناسان همچنین تاکید دارند که می‌توان با انجام برخی اقدامات ساده از جمله استفاده از تیغ شخصی و واکسینه کردن نوزادان در برابر هپاتیت B از خود، در برابر این بیماری مراقبت کرد.

هپاتیت در بسیاری از موارد بی علامت است

رضا فدایی، مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره بیماری هپاتیت اظهار می‌کند: هپاتیت به معنای التهاب کبد بوده که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود؛ برخی از علل هپاتیت که باعث نام‌گذاری روز جهانی هپاتیت در مردادماه شده، هپاتیت‌های ویروسی هستند که باعث آلودگی و التهاب در بافت کبد می‌شود و موارد مهمی برای بیمار ایجاد می‌کنند.

وی می‌افزاید: هپاتیت‌های B و C مهم‌ترین نوع این بیماری هستند که با روند آهسته و پیش‌رونده باعث التهاب و تخریب کبد می‌شود، راه ورود این عفونت‌ها به بدن به‌طور معمول از طریق اشیا تیز و آلوده، مادر به جنین و در برخی موارد تماس جنسی است؛ معتادان تزریقی نیز در معرض ابتلاء به هپاتیت‌های نوع B و C هستند.

مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان تصریح می‌کند: به‌طور معمول هپاتیت در بسیاری از موارد بی علامت است و تا زمانی که کبد مبتلایان آسیب جدی نبیند، علائمی را متوجه نمی‌شوند؛ اما در برخی موارد زردی، بی‌حالی، بی‌اشتهایی و درد ناحیه بالایی شکم از جمله علائم هپاتیت است.

وی ادامه می‌دهد: تشخیص بیماری هپاتیت از طریق آزمایش خون مشخص می‌شود که پزشک درخواست می‌کند و آزمایشگاه با انجام چند آزمایش در صورت وجود هپاتیت نوع آن را مشخص می‌کند؛ در حال حاضر ایران جزو کشورهای کم شیوع از نظر هپاتیت بوده و میزان شیوع هپاتیت‌های B و C در جامعه ما کمتر از یک درصد جمعیت است.

فدایی می‌گوید: اگر بیماری هپاتیت در فردی تشخیص داده شد، درمان آن بسته به نوع هپاتیت متفاوت است، اما طی سال‌های اخیر درمان‌های مناسبی برای هپاتیت C آمده که شامل یک دوره ۹۰ روزه از قرص‌هایی است که به صورت اختصاصی برای این منظور تولید شده است که در ایران نیز چند نوع آن تهیه شده و چنانچه زیرنظر پزشک متخصص تجویز شود به احتمال بالا هپاتیت را از خون بیمار پاک می‌کند.

خطرناک‌ترین نوع هپاتیت C است

وی می‌افزاید: توصیه می‌کنیم، افرادی که در گذشته تزریق خون یا رفتارهای پرخطر داشتند، برای تعیین وضعیت هپاتیت خود به مراکز بهداشتی و پزشک مورد اعتماد مراجعه کنند تا آزمایش‌های لازم انجام و تصمیمات درمانی گرفته شود.

مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در پاسخ به این سوال که کدام نوع از هپاتیت خطرناک‌تر است؟ اظهار می‌کند: هپاتیت C به دلیل آسیبی که در درازمدت به کبد می‌زند، خطرناک‌تر است؛ همچنین هپاتیت B نیز تا حدودی می‌تواند مشکل‌ساز باشد، البته هپاتیت‌های A و E نیز وجود دارد، اما آنها خوراکی هستند و به طور معمول در اکثر موارد مشکلی برای بیمار در درازمدت ایجاد نمی‌کنند.

وی می‌گوید: اگر بتوانیم همین تعداد مبتلا به هپاتیت را درمان کنیم، ممکن است به هدف حذف هپاتیت در جامعه دست پیدا کنیم.

فدایی با اشاره به روش‌های پیشگیری از هپاتیت تصریح می‌کند: ارتباطات سالم در تماس‌های جنسی و خودداری از استفاده از وسایل تیز و سوزن‌ها غیریکبار مصرف برای پیشگیری از این بیماری توصیه می‌شود، البته این موارد در ابتلاء به هپاتیت‌های B و C تا حدودی متفاوت است.

وی با اشاره به اینکه والدین مبتلا به هپاتیت می‌توانند فرزند سالم به دنیا بیاورند، می‌گوید: با توجه به داروهایی که قبل و حین بارداری می‌توان تجویز کرد، احتمال ابتلای نوزاد به هپاتیت به حداقل می‌رسد.

مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به ابتلای نوزاد به هپاتیت از طریق شیر مادر می‌افزاید: لازم است مادر به صورت فردی مشاوره شود، از این رو بستگی به نحوه شیردهی و ایجاد برخی زخم‌های احتمالی در سینه مادر دارد؛ اگر برخی توصیه‌های بهداشتی رعایت شود مشکلی نخواهد بود.

وی خاطرنشان می‌کند: طی یکسال اخیر برنامه بیماریابی وسیع برای زندانیان و افرادی که در کمپ‌های ترک اعتیاد اقامت دارند، انجام شده که تعداد زیادی بیمار بین آنها پیدا شده است، این برنامه ادامه دارد و تست‌ها و درمان برای افراد زندانی و مقیم کمپ‌های ترک اعتیاد می‌تواند به صورت رایگان انجام شود؛ از این رو برنامه بیماریابی و درمان هپاتیت را در زندان‌ها و کمپ‌ها به صورت مستمر ادامه می‌دهیم و روزبه روز بیماران بیشتری درمان می‌شوند.

هیچ کشوری از هپاتیت در امان نیست

ابوالفضل حجاری، کارشناس برنامه‌های ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به شعار روز جهانی هپاتیت اظهار می‌کند: همه ساله سازمان بهداشت جهانی به مناسب روز جهانی هپاتیت و به منظور ایجاد حساسیت در جوامع نسبت به بیماری هپاتیت در این روز شعاری را مطرح می‌کند که شعار جهانی امسال را “One Life, One Liver” یک زندگی یک کبد عنوان کرده است که با این شعار بر حیاتی بودن این عضو در بدن تاکید دارد.

وی درباره ویروس هپاتیت می‌افزاید: هپاتیت ویروسی مسئله بهداشتی جهانی بوده که هیچ کشوری از جمله فقیر و غنی از آن در امان نیست.

کارشناس برنامه‌های ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه هپاتیت در لغت به معنای التهاب کبد بوده که می‌تواند به اشکال مختلفی ایجاد شود، تصریح می‌کند: هپاتیت به دو دسته کلاسیک و غیر کلاسیک طبقه‌بندی می‌شوند که هپاتیت‌های A، B،C و D از جمله هپاتیت‌های کلاسیک محسوب شده و سایر هپاتیت‌هایی که به دلیل عوارض جانبی بیماری‌ها، سموم و داروهایی که کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ایجاد می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: هپاتیت‌های A و E از جمله بیماری‌های منتقله از طریق آب و غذا هستند که رعایت بهداشت فردی و بهداشت آب و مواد غذایی از عمده راهکارهای پیشگیری از آنها است.

حجاری می‌گوید: هپاتیت‌های B،C و D از جمله هپاتیت‌های ویروسی منتقله از راه خون هستند و نوع هپاتیت C می‌تواند به حالت مزمن درآمده و کبد را دچار آسیب‌های جدی مانند سیروز کبدی و سرطان کند، حدود ۱۰۰ میلیون نفر در سطح جهان ناقل این بیماری هستند. این هپاتیت بدون واکسن است، اما با پیشرفت‌های علم و تولید داروهای مؤثر در جهان و ایران این بیماری به حالت درمان‌پذیر درآمده است که در صورت تشخیص و دریافت درمان به موقع منجر به بهبودی فرد می‌شود.

شناسایی بیش از ۱۱ هزار مبتلا به هپاتیت B و C در کشور

وی درباره زنگ خطر هپاتیت خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه هپاتیت‌های ویروسی منتقله از راه خون به ویژه هپاتیت‌های B و C می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر کبدی شود و سرطان‌های کبدی را در پی داشته باشد و علاوه‌بر آن می‌تواند در صورت رعایت نکردن باعث انتقال به افراد دیگر به ویژه همسر و فرزندان شود، از این رو بهتر است افراد جامعه اطلاعات خود را در زمینه راه‌های پیشگیری و انتقال این بیماری افزایش دهند.

کارشناس برنامه‌های ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به آماری از میزان مبتلایان به هپاتیت اضافه می‌کند: در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۷۷۰۰ بیمار هپاتیت B و ۳۷۰۰ بیمار مبتلا به هپاتیت C در کشور شناسایی شدند که در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این سال بالغ‌بر ۱۶۰ نفر مبتلا به هپاتیت B و ۲۱۰ نفر مبتلا به هپاتیت C شناسایی شده‌اند که با تأمین خدمات و آزمایشات تشخیصی و درمانی برای بیماران هپاتیت C در استان این افراد تحت مراقبت‌های درمانی رایگان قرار گرفته‌اند.

وی با اشاره به جایگاه اصفهان در زمینه هپاتیت اظهار می‌کند: هنوز مقایسه بروز هپاتیت‌ها به صورت استانی اعلام نشده است و بر اساس آخرین طبقه‌بندی استان‌ها، استان اصفهان بین ۱۰ استان کشور دارای بیشترین بروز هپاتیت B و C قرار ندارد.

حجاری می‌افزاید: با توجه به اینکه هپاتیت B و C به زودی در طرح ادغام بیماری‌های مشمول غربالگری در نظام سلامت قرار می‌گیرد و دستور العمل‌های مربوطه تدوین و ابلاغ شده است، با تأمین تست‌های تشخیص سریع می‌توان بیماران را کمتر از ۲۰ دقیقه شناسایی کرد تا در فرایند ارجاع و تحت پوشش مراقبت‌های پزشکی قرار می‌گیرند؛ در سال گذشته با بررسی بالغ‌بر ۱۵۰۰ نفر از گروه‌های دارای رفتارهای پرخطر به صورت طرح پایلوت هپاتیت C تعداد ۱۷۰ بیمار شناسایی شدند که تحت آزمایشات تکمیلی، مراقبت‌های پزشکی و درمان رایگان قرار گرفتند.