به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های اقتصاد شهرها اصناف و فعالان بازارها هستند که اگر بتوانند محصولات خود را در یک بازار رقابتی به فروش برسانند در رشد اقتصاد شهر نقش مؤثری ایفا خواهند کرد. الگوی ویژه شکل‌گیری بازارهای محلی در شهر اصفهان از گذشته به نحوی بوده که فعالان یک صنف خاص در یک منطقه گرد هم آمده و در کنار یکدیگر به فعالیت می‌پردازند؛ الگویی که امروزه و با شکل‌گیری بازارها و نمایشگاه‌های دائمی یک محصول مورد توجه قرار گرفته است.
این موضوع علاوه بر ایجاد همکاری بین فعالان صنفی، مشتریان را نیز از سردرگمی خارج می‌کند، به طوری که در بیشتر شهرها چون اصفهان افراد می‌دانند برای خرید هر یک از کالاهای مورد نیاز خود دقیقاً باید به کدام خیابان مراجعه کنند. علاوه بر این، قرار گرفتن چندین واحد صنفی از یک حرفه و رسته در کنار یکدیگر رقابت پذیری آنها را نیز افزایش می‌دهد، به نحوی که می‌توانند از سود خود کاسته تا مشتری را به خود جذب کنند. از این روست که شکل‌گیری اقتصادهای محلی در شهری مانند اصفهان از دیرباز توانسته به رشد فعالیت‌های اقتصادی، سودآوری فعالان صنفی و منافع مصرف کنندگان کمک کند.
خبرگزاری ایمنا به عنوان اولین خبرگزاری شهر و شهروندی کشور در راستای اهداف خود در سلسله گزارشاتی به بررسی این بازارهای محلی و وضعیت فعلی آنها می‌پردازد.
در اولین گزارش به سراغ کوچه یخچال که بورس لوازم خانگی اصفهان است رفته‌ایم. خیابان مشیر معروف به کوچه یخچال در نزدیکی میدان امام (ره) قرار گرفته و سال‌هاست فعالان صنف لوازم خانگی در آن حضور دارند و در اصفهان هر فردی که قصد خرید جهیزیه دارد حتماً گذرش به این کوچه می‌افتد.
به اذعان فعالان بازار پیش از اینکه قیمت‌ها ثبات داشت همه کسبه سعی می‌کردند با حداقل سود اجناس را بفروشند تا مشتری از آنها خرید کند و این باعث ایجاد رقابت بین مغازه داران این محله بود.
نزدیک ظهر است و آفتاب سوزان بر خیابان‌های اصفهان می‌تابد اما خبری از گرما در بازار نیست. در فصل تابستان که روزها بلندتر است انتظار می‌رود مشتریان برای خرید کالای مورد نیاز خود در ساعات روز بیشتر به مغازه‌ها مراجعه کنند. همچنین با توجه به شروع محرم و صفر و تعویق مراسمات عروسی، انتظار می‌رود در این فصل استقبال مشتریان خرید جهیزیه از بازار بیشتر باشد اما خبری از مشتری در کوچه یخچال نیست.
بیش از ۳۰۰ مغازه لوازم خانگی در محله یخچال فعالیت می‌کنند
محمد یکی از فروشندگان لوازم خانگی کوچه یخچال است که مویی در این حرفه سپید کرده است. او از قدیمی‌های بازار است و وظیفه موذنی مسجد بازار را نیز بر عهده دارد.
آنطور که محمد می‌گوید ۴۰ سال پیش از اینکه شروع به فعالیت در این خیابان کرده است، فقط دو مغازه لوازم خانگی در خیابان کرمانی و دو مغازه نیز حد فاصل کوچه یخچال تا خیابان حافظ وجود داشته که از بازار اصفهان جدا و در این محل مشغول به کار شده بودند. بیشتر مغازه‌های این خیابان در آن زمان به فعالیت پس دوزی و فروش ابر مبل می‌پرداختند اما به مرور از این خیابان خارج شده و مغازه‌های لوازم خانگی جای آنها را گرفتند، به نحوی که حتی خیابان کرمانی و حافظ نیز شاهد حضور فعالان این صنف شده است.
به گفته این فعال قدیمی کوچه یخچال بیش از ۳۰۰ مغازه لوازم خانگی در این محله فعالیت می‌کنند و کنار هم قرار گرفتن تعداد زیادی از فعالان یک صنف در یک کوچه، نسبت به زمانی که فقط یک مغازه از یک صنف در محله‌ای وجود داشته باشد به اصلاح کاسبی بهتری ایجاد کرده و سود بیشتری هم دارد.
محمد تصریح می‌کند: زمانی که یک مکان، بورس یک صنف می‌شود، مشتریان هم سعی می‌کنند همان جا بروند تا رقابت کسبه برای ارزان فروشی در آن بیشتر باشد.
البته همانطور که از وضعیت بازار هم پیداست، رکود اکنون بر این بازار حاکم است که از نظر فعالان این صنف یکی از دلایل آن نوسانات دلار و نبود ثبات در قیمت‌هاست و به اذعان فعالان بازار پیش از اینکه قیمت‌ها ثبات داشت همه کسبه سعی می‌کردند با حداقل سود اجناس را بفروشند تا مشتری از آنها خرید کند و این باعث ایجاد رقابت بین مغازه داران این محله بود.
رکود بازار می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد که از جمله آن می‌توان به کوچ مشتریان به نمایشگاه‌های دائمی فروش لوازم خانگی اشاره کرد. مراکزی که با تبلیغات پر هزینه خود به هر ترفندی شده مشتری را به خود جلب می‌کنند حتی اگر قیمت‌های آنان بالاتر از بازارهای سنتی باشد.
آیا تغییر محل مناسب‌تر با دسترسی بیشتر می‌تواند نیاز کسبه خیابان یخچال باشد؟
یکی از پیشنهاداتی که برای بهبود کسب و کار در این محله مطرح می‌شود، جابه‌جایی مغازه‌ها به محلی است که دسترسی بهتری هم داشته باشد. موضوعی که کسبه معتقدند تاثیرچندانی در فروش آنها نخواهد داشت چراکه نبود رونق در بازار ناشی از وضعیت اقتصادی مردم است.
یکی دیگر از فروشندگان این کوچه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: پیش از این مغازه‌هایی در حد یک یا دو متر در راسته بازار اصفهان بود اما در همین فضای کوچک هم کاسبی رونق داشت. البته نمی‌توان گفت نوع محله در فروش تأثیری ندارد،؛ قطعاً اگر محله‌ای با دسترسی مناسب و جای پارک کافی ایجاد شود، به فروش کمک می‌کند. در واقع با توجه به اینکه بافت این محله سنتی است و میدان نقش جهان و جاهای دیدنی نیز اطراف آن وجود دارد، جابه‌جایی کسبه این محل مزایایی برای شهر دارد. برای مثال با رفتن کسبه کوچه یخچال از این منطقه، مشکل ترافیک و شلوغی مرکز شهر کمی بهتر می‌شود.
البته باید توجه داشت لوازم خانگی کالایی نیست که در صورت فراهم نبودن شرایط اقتصادی مردم بتوانند از خرید آن صرف نظر کنند و به ویژه در خرید جهیزیه مردم به نحوی آن را خرید خواهند کرد. بنابراین رکود بازار می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد که از جمله آن می‌توان به کوچ مشتریان به نمایشگاه‌های دائمی فروش لوازم خانگی اشاره کرد. مراکزی که با تبلیغات پر هزینه خود به هر ترفندی شده مشتری را به خود جلب می‌کنند حتی اگر قیمت‌های آنان بالاتر از بازارهای سنتی باشد.
یکی دیگر از فروشندگان حاضر در کوچه یخچال که تاکنون قصد گفت‌وگو نداشت، گویی درد دلش باز می‌شود و می‌گوید: ۲۵ سال است که در کوچه یخچال مغازه دارم و کاسبی می‌کنم اما از وقتی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای لوازم خانگی را راه انداخته‌اند، کسب و کار همه را ساقط کرده‌اند.
آنطور که آقای حمیدی می‌گوید، این فروشگاه‌ها حتی شرکت‌های لوازم خانگی را نیز گیج کرده‌اند. از طرفی به آنها می‌گویند اجناس را به ما بدهید تا بفروشیم و از طرفی هم شرکت‌هایی لوازم خانگی نگرانند از اینکه بین فروشگاه‌ها و کسبه بازار کدام را برای فروش محصولاتشان انتخاب کنند. اگر انتخاب تولیدکنندگان از بین این فروشگاه‌ها باشد آنان کسبه بازار را از دست می‌دهند و مشخص نیست بعد از چندسال اگر این فروشگاه‌ها جمع شد محصولاتشان را به کجا می‌توانند عرضه کنند.
وی اضافه می‌کند: در این فروشگاه‌ها مهمان جیب خودت هستی و مثلاً اگر یک جنس که قیمت پایه آن به صورت نقدی ۹۰۰ هزار تومان است را فقط یک میلیون قیمت پایه برای آن می‌گذارند. تنها نیاز صنف لوازم خانگی ارزان شدن قیمت اجناس است چراکه امروز قیمت‌ها روزانه تغییر می‌کند و این موضوع محاسبات فعالان صنفی را بر هم میزند.
این فعال بازار ادامه می‌دهد: کوچه یخچال بورس لوازم خانگی است و اکنون مغازه داران حاضر به تغییر مکان فعالیت خود نیستند اما اگر مکان مناسبی در نظر گرفته شده و حمایت‌های لازم نیز انجام شود می‌توان به رونق بازار امیدوار شد.
اصفهان سه هزار فروشنده لوازم خانگی دارد. چرا فروشگاه‌های بزرگ زنجیره ای باید در شهر اصفهان فعالیت کند. در صورتی که سایر شهرها اجازه فعالیت به این فروشگاه‌ها را نداده‌اند.
ابطال ۱۰ پروانه کسب در یک ماه گذشته
برای اطلاع بیشتر از مشکلات کسبه این بازار به سراغ علیرضا قندی رئیس اتحادیه فروشندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی اصفهان رفتیم که گویی او نیز از حضور فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی در اصفهان گله مند است.
وی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: نزدیک به سه هزار واحد صنفی لوازم خانگی در اصفهان فعالیت می‌کنند که از این تعداد دوهزار واحد لوازم خانگی می‌فروشند و بقیه تعمیرکنندگان لوازم خانگی هستند. در یک ماه گذشته نزدیک به ۱۰ واحد از این صنف به دلیل ایجاد فروشگاه سرای ایرانی و همچنین رکود ایجاد شده در بازار اصفهان پروانه کسب خود را باطل کردند.
وی اضافه می‌کند: توان خرده فروشی‌های این صنف به اندازه‌ای نیست که بتوانند سرمایه‌شان را به صورت اقساطی بفروشند. این درحالی است که فروش برخی فروشگاه‌ها با سرمایه کلان، به صورت اقساطی است؛ این اقساط با درصد بانکی نیست بلکه براساس درصد بازار است که این درصد بسیار بالایی است. مواردی نیز بوده که افرادی که با این شرایط اقساطی از این فروشگاه خرید کرده‌اند نسبت به بالابودن قیمت‌ها در اتحادیه شکایت کرده‌اند.
رئیس اتحادیه فروشندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی اصفهان با بیان اینکه اصفهان سه هزار فروشنده لوازم خانگی دارد، خاطر نشان می‌کند: با این وجود چرا چنین فروشگاه‌هایی باید در شهر اصفهان فعالیت کند. در صورتی که سایر شهرها اجازه فعالیت به آنها را نداده‌اند.
دو فروشگاه معروف، ۸ اتحادیه اصفهان را با رکود مواجه کرده‌اند
رئیس اتحادیه فروشندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی اصفهان با بیان اینکه دو فروشگاه معروف، هشت اتحادیه اصفهان را با رکود مواجه کرده‌اند، می‌گوید: هشت اتحادیه صنفی در اصفهان که محصولاتشان در فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای عرضه می‌شود، به بالاترین مقام استان نامه زدند تا جلوی نابود شدن فروشندگان خرد در اصفهان گرفته شود.
قندی اضافه می‌کند: اتحادیه موتور سیکلت و دوچرخه، اتحادیه مبل، اتحادیه فرش ماشینی، اتحادیه فرش دستباف، اتحادیه لوازم خانگی، اتحادیه فروشندگان تلفن همراه و… از جمله صنوفی هستند که نسبت به فروش محصولاتشان در این دو فروشگاه معترض هستند.
وی با بیان اینکه فعالیت این فروشگاه‌ها ممکن است به تعطیلی تمام اصناف اصفهان منجر شود، خاطر نشان می‌کند: وجود فروشگاه‌های بزرگ را نمی‌توان منکر شد اما این شیوه گسترده تبلیغاتی از جمله نصب تبلیغات بر روی تمام بیلبوردهای شهری و همچنین در اختیار گرفتن رادیو و تلویزیون برای تبلیغ محصولات بسیار عجیب است.
رئیس اتحادیه فروشندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی اصفهان در پاسخ به این پرسش که آیا منطقه‌ای برای جایگزینی خیابان مشیر اصفهان (معروف به خیابان یخچال) پیش بینی شده است یا خیر می‌گوید: طرح جابجایی در دوره شهردار قبلی اصفهان ارائه شد به صورتی که در زمین بسیار وسیعی خیابان امام خمینی قرار بود جایی در نظر گرفته شود با شرط اینکه فقط به کسبه خیابان یخچال و سطح شهر واگذار شود تا آنها بتوانند فعالیتشان را در آن‌جا از سر بگیرند، اما به دلیل مشکلاتی که سد راه این کار وجود داشت، اجرایی نشد.
بسیاری از اصفهانی‌ها به یاد دارند زمانی ترافیک کوچه یخچال به اندازه‌ای بود که کل خیابان هاتف را قفل می‌کرد، اما این روزها کوچه یخچال دیگر شلوغی و رونق گذشته را ندارد و بیشتر مشتریان هم برای گرفتن قیمت به آن سر می‌زنند تا بااطلاع از قیمت بازار، اجناس موردنیازشان را از فروشگاه‌هایی تهیه کنند که تبلیغاتشان در گوشه‌گوشه شهر دیده می‌شود.
گزارش از: مهران اسماعیلی؛ خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما