ورود هوش مصنوعی به علم پزشکی نتایج خوبی خواهد داشت

به گزارش خبرنگار ایمنا، حوزه پزشکی و سلامت برای ادامه حیات بشر بسیار حائز اهمیت است؛ طی سالیان اخیر کاربردهای هوش مصنوعی در پزشکی و سلامت افزایش پیداکرده است. پژوهش‌های انجام شده در حوزه‌های مرتبط با پزشکی، دارو و خدمات به معلولین، نشان می‌دهد که فناوری هوش مصنوعی می‌تواند تحولات چشمگیری در زمینه‌هایی مانند تشخیص بیماری، روش‌های درمان، اختلالات دارویی و پردازش تصاویر پزشکی به‌وجود آورد.

هوش مصنوعی از مسائل بحث برانگیز این روزهای دنیای پزشکی است. این موضوع از جمله مباحث تازه در علوم پزشکی است که به خصوص در حوزه‌های تصویربرداری و رادیولوژی بیشتر مطرح است. در حوزه مراقبت‌های ویژه نیز می‌توان از هوش مصنوعی برای تجویز میزان دارو و مدیریت پمپ‌های تزریق بیماران استفاده کرد.

در حوزه تخصصی بیهوشی و مراقبت‌های ویژه به طور کلی برای تعیین میزان دارو به شاخص‌های مختلفی مانند وزن، سطح بدن و عمق بیهوشی توجه می‌شود. هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل این شاخص‌ها میزان دقیق دارو را تعیین و تزریق کند، اما پاسخ بیماران به دارو متفاوت است و ممکن است وضعیت هر فرد با فرد دیگر فرق کند و این موضوعی است که مدیریت آن با تجربه پزشک امکان‌پذیر است بنابراین هنوز هوش مصنوعی در این زمینه نمی‌تواند نقش اصلی را داشته باشد.

هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از داده‌های بزرگ (big data) و الگوریتم‌هایی که در اختیار دارد پیش بینی‌هایی درباره آینده وضعیت بیماران ارائه کند. پیش بینی‌هایی که قطعاً می‌تواند در روند درمان بیماران استفاده شود اما این تکنولوژی هنوز در اوایل مسیر است و باید مسیر تکاملی را طی کند. با این حال با توجه به حساسیت‌های موضوع سلامت نگرانی‌هایی وجود دارد. مثل اینکه هوش مصنوعی تا چه اندازه می‌تواند تحلیل درستی از وضعیت بیمار داشته باشد و پیش بینی‌های آن تا چه اندازه ایمنی دارد و دقیق و همه جانبه است. بنابراین هنوز برای استفاده از آن در دنیای پزشکی با احتیاط پیش می‌رویم تا ضمن استفاده از آن خطرات احتمالی به حداقل برسد، اما بدون‌شک هوش مصنوعی در آینده پزشکی بسیار تأثیرگذار خواهد بود.

نظرسنجی از مردم در مورد اعتماد به هوش مصنوعی در پزشکی

پژوهشگران آمریکایی در یک بررسی ۱۹۵ سوال ارسال‌شده بوسیله کاربران در فروم «از پزشکان بپرسید» در وب‌سایت اجتماعی «ردیت» را از چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT)، چت‌بات شرکت «اوپن ای آی» (Open AI)، پرسیدند و کیفیت پاسخ‌های این چت‌بات و همدلی با بیماران را در آنها با پاسخ‌های داده شده بوسیله پزشکان تأیید شده در «ردیت» سنجیدند.

گروه از کارشناسان مراقبت بهداشتی از جمله متخصصان پزشکی داخلی، پزشکی کودکان، سرطان و بیماری‌های عفونی به پاسخ‌های بات و پاسخ‌های انسانی در یک مقیاس پنج نمره‌ای نمره دادند و «کیفیت اطلاعات» و «همدلی و رفتار با بیمار» در آنها را ارزیابی کردند.

این متخصصان در این بررسی پاسخ‌های چت‌بات را در ۷۸.۶ درصد موارد از ۵۸۵ سناریو نسبت به پاسخ‌های پزشکان ترجیح دادند. این متخصصان پاسخ‌های چت‌بات را لحاظ کیفیت ۳/۸ بار و از لحاظ همدلی نشان‌داده شده در آنها ۹/۸ بار بالاتر ارزیابی کرده بودند.

هوش مصنوعی علم پزشکی را حذف نمی‌کند

حامد شهبازی، دکترای هوش مصنوعی و رباتیک با اشاره به آینده فناوری‌های رباتیک و هوش‌مصنوعی و جایگاه آن در علم پزشکی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: به‌طورکلی با توجه به شرایط کنونی به‌نظر می‌رسد در آینده فناوری‌های هوشمند ازجمله اینترنت اشیا و هوش‌مصنوعی، بسیاری از وظایف پزشکان را برعهده خواهند گرفت.

وی می‌افزاید: درواقع بشر در آینده شاهد شرایطی خواهد بود که فناوری‌های هوشمندی مانند تکنولوژی‌های اینترنت اشیا و هوش‌مصنوعی در قالب حوزه‌های فناورانه بسیاری از وظایف پزشکان را برعهده گرفته‌اند و قطعاً در آن زمان وظایف پزشکان تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

این دکترای هوش‌مصنوعی و رباتیک تاکید می‌کند: با وجود اینکه در آینده وظایف پزشکان تا حد زیادی کاهش می‌یابد، اما این مسئله بدین معنا نیست که علم پزشکی به طور کامل حذف شود و بشر از پزشکان متخصص بی‌نیاز شود، بلکه تنها وظایف پزشکان به فعالیت‌های خاصی محدود می‌شود.

وی در همین رابطه ادامه می‌دهد: درواقع وظایف پزشکان در آینده به فعالیت‌های خاصی از جمله تحقیق، پژوهش و تولید داروهای مختلف پژوهش‌محور محدود می‌شود و قطعاً وضعیت آینده این دانش با امروز تفاوت‌های بسیاری خواهد داشت.

شهبازی اشاره می‌کند: در آینده قطعاً وظایف پزشکان با وضعیت فعلی آن‌ها متفاوت خواهد بود و بسیاری از فناوری‌های هوشمند فعالیت‌های فعلی این قشر از جامعه را برعهده می‌گیرد؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که علم پزشکی نیز باید به‌روزرسانی شود.

وی تصریح می‌کند: درواقع علم پزشکی باید هم‌راستا و هم‌زمان با تغییراتی که توسط هوش‌مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با این حوزه ایجاد می‌شود؛ به‌روزرسانی شده و عملاً از روند سنتی خود به حالتی مدرن و کامل‌تر تبدیل شود.

هوش مصنوعی به کمک داروسازی می‌آید

علی علیزاده، عضو هیئت علمی گروه سلامت الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: استفاده از هوش مصنوعی در دنیا به سرعت در حال توسعه است و کاربردهای آن در حوزه‌های مختلف از جمله پزشکی پیشرفت کرده است. یکی از کاربردهای هوش مصنوعی چت GBT است که در حوزه عمومی برای دست‌یابی به داده‌ها و اطلاعات گسترش پیدا کرده است. در حوزه پزشکی نیز هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلفی مثل طراحی داروهای جدید می‌تواند بسیار کمک کننده باشد و به جای اینکه یک داروی جدید در آزمایشگاه روی حیوان و بعد انسان آزمایش شود می‌توان با استفاده از هوش مصنوعی ارتباط ساختار دارو را با فعالیت بیولوژیک بررسی کرد.

وی می‌افزاید: هوش مصنوعی می‌تواند در ارائه خدمات دستیار پزشک و ارائه پیشنهاد و توصیه به پزشک برای تعیین مسیر درمان و تشخیص بیماری کمک کند و در بررسی پروفایل سابقه یک بیمار نقش داشته باشد. علاوه بر آن اپلیکیشن‌های تجاری شده‌ای در فضای عمومی در دنیا برای کمک به بررسی و تشخیص وضعیت سلامت افراد و هشدار نسبت به بیماری‌هایی که سلامت فرد را تهدید می‌کند با استفاده از هوش مصنوعی کاربردی شده و در حال توسعه است. این اپلیکیش‌ها می‌توانند با تحلیل و بررسی داده‌های علائم حیاتی و وضعیت فیزیولوژیک افراد به آنها اعلام کند که خطری آنها را تهدید نمی‌کند یا اینکه باید به پزشک مراجعه کنند.

علیزاده ادامه می‌دهد: هوش مصنوعی در سیستم‌های تصمیم یار می‌تواند به پزشک کمک کند، اما این موضوع هنوز به جایگاهی نرسیده است که بتواند جای پزشک را بگیرد و هنوز تجربه پزشک در تشخیص و درمان بیماران حرف آخر را می‌زند، اما پزشک می‌تواند از راهنمایی‌های هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری استفاده کند. به طور مثال در اطلاعات هوش مصنوعی می‌تواند به پزشکان در حین آنژیوگرافی کمک کند که آیا لازم است برای بیمار استنت گذاشته شود یا خیر، اما در نهایت تصمیم با پزشک است.

وی خاطرنشان می‌کند: استفاده از ربات‌های جراحی نیز در دنیا رو به گسترش است و حتی در برخی مواقع پزشک می‌تواند از راه دور با استفاده از ربات کار جراحی را انجام دهد. ربات‌ها می‌توانند برخی کارهای جزئی مانند برش دادن یا بخیه زدن را انجام دهند، اما با توجه به پیچیدگی‌های بافت انسان هنوز تا آنجا که همه کار جراحی را از صفر تا صد ربات با استفاده از هوش مصنوعی انجام دهد و این خدمت فراگیر باشد، فاصله داریم. دور از ذهن نیست که در آینده با استفاده از فناوری‌های جدید دستگاه‌های هوشمند بتوانند به صورت خودکار چنین اقداماتی را انجام دهند که البته ملاحظات اخلاقی و مسئولیت مدنی انجام چنین اقداماتی نیز باید در نظر گرفته شود بنابراین به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک نقش پزشک قابل حذف باشد.

علیزاده می‌گوید: از دیگر عوامل تأثیرگذار در سلامت بدن انسان می‌توان به ورزش و تغذیه سالم نیز اشاره کرد. هوش مصنوعی با داشتن توانایی در تجزیه‌وتحلیل و پردازش سریع اطلاعات همچنین فناوری‌هایی ازجمله بینایی ماشین، اینترنت اشیا و رباتیک توانسته در زمینه ورزش و تغذیه نرم‌افزار، پلتفرم و گجت‌های کاربردی را برای بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها ارائه دهد.