به گزارش خبرنگار ایمنا، برخلاف ساختار موجی بعضی از الگوهای دورپیوندی، نوسان اطلس شمالی یا به اختصار نائو یک دو قطبی شمالی- جنوبی است که با بی‌هنجاری هم‌زمان و با فاز مخالف برخی کمیت‌های هواشناختی در نواحی جنب حاره‌ای و شمال اقیانوس اطلس مشخص می‌شود. این نوسان به باز توزیع جرم هوا، بین منطقه قطب شمال و نواحی جنب حاره‌ای اقیانوس اطلس اشاره دارد و دارای دو فاز مثبت و منفی است به طوری که گذار این نوسان از یک فاز به فاز دیگر سبب تغییرات بزرگی در مناطق هم جوار آن خواهد شد. روش یکسانی وجود ندارد.
براساس تحقیقات کارشناسان و صاحبنظران؛ یکی از نائو برای تعریف این روش‌ها که از نظر مفهومی نیز ساده است، استفاده از نقشه‌های همبستگی تک نقطه‌ای است. در این روش، نائو با مناطقی که بیشینه همبستگی منفی در حوزه اقیانوس اطلس شمالی با یکدیگر دارند، تعریف می‌شود. در فاز مثبت این نوسان، فشار سطحی بیش از میانگین در جنوب عرض ۵۵ درجه شمالی و یک کم‌فشار بی‌هنجار در ناحیه وسیعی در اطراف قطب شمال، سبب تشدید گرادیان نصف النهاری فشار خواهد شد که بیشترین دامنه بی‌هنجاری‌های آن در اطراف جزیره ایسلند و شبه جزیره ایبریا رخ می‌دهد. همراه با جریان‌های نائو فاز مثبت سطحی غربی قوی‌تر از میانگین در عرض‌های میانی اقیانوس اطلس به سمت اروپا، جریان بی‌هنجار جنوبی در شرق ایالات متحد آمریکا و جریان بی‌هنجار شمالی در نواحی قطبی کانادا و مدیترانه است.
طبق نظر متخصصان امر؛ بیشتر بررسی مربوط به نائو در زمستان نیمکره شمالی، که جو به لحاظ دینامیکی و رشد پریشیدگی‌ها بسیار فعال و دارای بیشینه دامنه است، تمرکز دارد. هنگامی که شاخص نائو مثبت است، تقویت شارهای غربی روی اقیانوس اطلس در فصل زمستان سبب جا به جایی هوای نسبتاً گرم و مرطوب اقیانوس اطلس روی اروپا و مناطق دورتر در پایین دست آن می‌شود. در همین زمان، بادهای قوی شمالی، هوای سرد را روی گرینلند و شمال شرق کانادا منتقل می‌کنند و سبب کاهش دمای سطحی و دمای سطح دریا در شمال شرق اقیانوس اطلس می‌شوند. در همین مرحله، دمای کمتر از میانگین در شمال افریقا و خاورمیانه و بیشتر از میانگین در امریکای شمالی ناشی از شار ساعت گرد قوی‌تر از میانگین در اطراف مرکز پرارتفاع آزورز مشاهده خواهد شد که مورد توجه بعضی از محققان قرار گرفته است.
تغییر در الگوی گردش میانگین روی اقیانوس اطلس شمالی به دلیل نائو با تغییر در شدت و تعداد توفان‌ها، مسیر حرکت آنها و وضعیت آب و هوای ناشی از آنها همراه است. به طور کلی در زمستان‌هایی که فاز نائو مثبت است، مسیر توفان اطلس به سمت شمال شرق جابه جا و فعالیت آن در شمال اروپا تقویت و در نواحی جنوبی تضعیف می‌شود.
جریان مثبت «نائو»؛ عامل پربارشی زمستانی در ایران
صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا کشور با بیان اینکه تأثیرات جریان‌های دور پیوند ثابت نیست و می‌تواند متفاوت باشد، اظهار کرد: درصورتی که جریان نائو در فاز مثبت باشد، موجب بارش‌های مناسب زمستانه در ایران می‌شود.
وی درباره جریان‌های دورپیوندی که وضعیت جوی را در سراسر دنیا تحت تأثیر قرار می‌دهند افزود: منظور از دور پیوند عوامل اقلیمی و هواشناختی هستند که در یک منطقه از کره زمین رخ می‌دهند و برنقاط دیگر کره زمین تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم دارند. تاکنون دانشمندان دورپیوندهای زیادی را کشف کرده‌اند که تعداد آنها به بیش از ۹۰ مورد می‌رسد. برخی از این دورپیوندها تأثیر منطقه‌ای دارند و برخی دیگر نیز بخش وسیعی از کره زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا اضافه کرد: از معروفترین دورپیوندها می‌توان به نوسان جنوبگان ENSO با دو فاز مشخص لانینا و النینو اشاره کرد که در اقیانوس آرام و در مناطق استوایی اتفاق می‌افتد و تأثیر خود را بر بخش زیادی از کره زمین می‌گذارد. یکی دیگر از مهمترین دورپیوندها نوسان اطلس شمالی یا NAO است که در اقیانوس اطلس و نیمکره شمالی رخ می‌دهد و برخلاف جریان‌های دورپیوند «النینو» که نوسان جنوبگان بود و در اقیانوس آرام اتفاق می‌افتاد و یکی از مهمترین دورپیوندها محسوب می‌شود، « نائو» است که بر اثر اختلاف فشار بین منطقه واقع در نزدیکی جزایر «آزور» و کم فشار ایسلندی ایجاد می‌شود. به لحاظ اقلیمی یک کم‌فشار دائمی روی ایسلند و یک پرفشار دائمی بر روی جزایر آزور وجود دارد که شاخص NAO در اثر اختلاف فشار میان آنها تعریف می‌شود.
وی ادامه داد: اگر این اختلاف زیاد باشد، نائوی مثبت و در صورت کم بودن نائوی منفی رخ می‌دهد. درصورتی که اختلاف فشار زیاد باشد، بادهایی بسیار قوی روی اقیانوس اطلس شکل می‌گیرد و به سمت شمال غرب حرکت می‌کند، بنابراین وقتی باد روی اقیانوس اطلس شدید باشد، رطوبت بسیار زیادی را به اروپا به‌ویژه اروپای شمالی منتقل می‌کند و بارش‌های بسیار زیادی را در آن منطقه رقم می‌زند. هنگامی که این اختلاف فشارضعیف باشد، بادها دیگر جهت شمال غربی ندارند و به‌صورت غربی و ضعیف‌تر هستند، در این صورت شمال اروپا خشک و جنوب اروپا و شمال آفریقا مرطوب خواهد شد و در این شرایط بارش‌های خوبی در جنوب اروپا و شمال آفریقا رخ می‌دهد.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا تصریح کرد: این جریان‌های دورپیوند بر مناطق بسیار زیادی به‌ویژه بر نیمکره شمالی تأثیر می‌گذارد که بر اساس تحقیقات انجام شده و با بررسی توزیع مکانی بارش در پهنه کشور متوجه می‌شویم که در نائوی مثبت میزان بارش‌ها در کشور بیشتر از فاز منفی است، البته این تأثیرات همیشگی و دائمی نیست. این دورپیوندها یکی از صدها عاملی هستند که موجب بارش در کشور می‌شوند و همیشه تاثیرشان یکسان نیست تا با قاطعیت بگوییم موجب افزایش یا کاهش بارندگی‌ها می‌شوند.
وی ادامه داد: جریان «نائو» منطقه‌بندی نشده است که چه نقاطی از کشور و با چه شدتی درگیر آن خواهند شد، اما می‌توان گفت که مثبت بودن فاز آن موجب ایجاد سیستم‌های بارشی بیشتری در کشور می‌شود.
ضیاییان خاطر نشان کرد: با تغییر الگوهای موجود در تراز میانی جو و هم‌زمان با فاز مثبت نائو تعداد سامانه‌های کم فشار در ایران بیشتر می‌شوند. هنگامی که نائو منفی باشد، تعداد سامانه‌های پرفشار در کشور بیشتر می‌شود، جریان دور پیوند «نائو» بیشتر بر بارش‌های زمستانه در ایران تأثیر می‌گذارد و مثبت بودن آن موجب افزایش بارندگی‌ها می‌شود.
تأثیرات جریان دورپیوند بر آب و هوای ایران
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به حرکت جریان «لانینا» به سوی «النینو» و وارد فاز خنثی شدن این جریان، گفت: از جمله تأثیرات این جریان دورپیوند بر آب و هوای ایران می‌تواند آغاز پاییز به‌هنگام و بارش‌های مناسب و البته تابستانی گرم‌تر از سال گذشته باشد.
وی درباره تأثیرات جریان دورپیوند «النینو» بر شرایط دمایی ایران در تابستان، اظهار کرد: جریان «النینو» در فصل تابستان می‌تواند بر ایران تأثیرات دمایی بگذارد و تأثیری در بارندگی‌ها ندارد، چراکه در فصل تابستان بارش باران یک امر طبیعی و معمول نیست و درصد عمده‌ای از بارندگی‌ها در فصل پاییز، زمستان و بهار به‌ویژه نیمه اول بهار رخ می‌دهد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی تاکید کرد: با توجه به اینکه جریان «لانینا» به «النینو» در حال تغییر و وارد فاز خنثی شده است، در ماه‌های آینده «النینو» جریان غالب جوی خواهد بود، بنابراین احتمال اینکه بارندگی‌های پاییزی به‌هنگام شروع شود و بارش‌های مناسب و در حد نرمالی داشته باشیم، وجود دارد، لذا با حرکت به سمت النینو و جایگزینی النینو با لانینا طی تابستان، آب اقیانوس گرم‌تر می‌شود و بارش‌های پاییزی محسوس‌تر خواهد بود و در نتیجه پاییزی نرمال با بارندگی‌های نرمال و در حد متداول پیش‌بینی می‌شود، البته این پیش‌بینی در حال حاضر قطعی نیست.
وی تصریح کرد: انتظار ما این است که با توجه به تغییر وضعیت از لانینا به النینو مقدار بارش‌های تجمعی در حد نرمال باشد و دمای هوا نیز می‌تواند نسبت به سال گذشته به میزان قابل توجهی به‌ویژه در نیمه‌جنوبی کشور همچون خوزستان به‌ویژه فارس، بوشهر، هرمزگان، کرمان، یزد و سیستان و بلوچستان بیشتر از سال گذشته و هوا گرم‌تر باشد.
نظر شما